سینمای ایران را با فرهادی و کیارستمی می‌شناسم/ دلیل دلخوری فرانسوی‌ها از «گذشته»

خبرگزاری مهر-گروه فرهنگ و هنر: نیکلا بلان یکی از هشت تهیه کننده شرکت «آگات فیلم» در کشور فرانسه است؛ شرکتی که در هر سال 6 فیلم بلند تولید می کند. این کمپانی فیلمسازی درآمد خود را از طریق این تولیدات تامین می کند.

نیکلا بلان سینمای ایران را به خوبی نمی‌شناسد، اما فیلم های اصغر فرهادی و عباس کیارستمی را دیده است. این تهیه‌کننده چندی پیش به خانه سینما آمده بود تا درباره شیوه تهیه کنندگی در فرانسه صحبت کند و تجربیات خود را با تهیه‌کنندگان و فیلمسازان ایرانی در میان بگذارد.

به بهانه آشنایی بیشتر با دیدگاه‌های این تهیه‌کننده فرانسوی درباره سینمای ایران گپ و گفتی با او داشتیم که نادر تکمیل همایون کارگردان سینمای ایران که قصد ساخت فیلمی با همراهی نیکلا بلان دارد هم در بخشی از آن ما را همراهی کرد.

* به اعتقاد شما چه موضوعاتی برای تبدیل شدن به فیلمنامه جهانی‌تر هستند و بیشتر مورد پذیرش مخاطب بین المللی قرار می گیرند؟

بلان: من فکر نمی کنم موضوع خاصی وجود داشته باشد که با کار کردن آن بتوان گفت فیلم جهانی است. هر سوژه ای می تواند جهانی باشد.

* چطور می‌شود که فیلم «جدایی» اصغر فرهادی در جهان مورد توجه قرار می گیرد اما متاسفانه بسیاری از فیلم های ایران شانس دیده شدن در جهان را نمی‌یابند؟ منتقدان ایرانی بر این باورند که داشتن دغدغه‌ها و سوژه‌های بومی باعث ایجاد محدودیت در عرضه جهانی یک فیلم می‌شود.

بلان: تنها موضوع فیلم فرهادی موجب دیده شدنش نشد. فرهادی در این فیلم علاوه بر بیان موضوعی اخلاقی با استفاده از ساختاری که رنگ و بوی ایرانی دارد فیلمی مورد پسند ساخته است. طبیعی است که برخی موضوعات اجتماعی ویژه یک کشور خاص در خارج از آن کشور چندان دیده نمی شوند.

تکمیل‌همایون: تمام این موارد باید در یک سو و همگام حرکت کند. موضوع خوب اگر پرداخت خوب نداشته باشد به درد نمی خورد. موضوع بد هم اگر پرداخت خوب داشته باشد به درد نمی خورد همه باید همگام با هم حرکت کنند. آن چیزی که واقعا به آن اعتقاد دارم این است که اگر موضوعی با عمق مطرح شود در همه جای دنیا می تواند دیده شود.

* آقای بلان شما به عنوان یک تهیه‌کننده فرانسوی از میان فیلمسازان ایرانی آثار کدام کارگردان را دارای سبک مورد قبول‌تری می‌دانید؟

بلان: سینمای ایران را آنگونه که بتوانم نظر تخصصی بدهم، دنبال نکرده‌ام اما فیلم‌های فرهادی را دیده ام. فیلم های خوبی هستند. عباس کیارستمی هم فیلمساز خوبی است. آن چه که در آثار فیلمسازان ایرانی دوست دارم پرداختن به واقعیت و واقع گرایی آن ها است. با دیدن این فیلم ها انگار بدون شناخت ایران به این کشور سفر می کنید و با فرهنگ این کشور آشنا می شوید.

یکی از دلایل موفقیت فیلم های خارجی در فرانسه علاقه مردم این کشور به آشنایی با فرهنگ کشورهای دیگر است. مردم ما دوست دارند با دیدن فیلم ها به کشورهای مختلف سفر کنند. فیلمی هندی در فرانسه اکران شد که 500 هزار نفر آن را دیدند. این میزان مخاطب برای فیلمی هندی در فرانسه تعداد مورد توجهی است. دلیل علاقه مردم به این فیلم آشنایی با فرهنگ هند و عشق های مردم این کشور بود. این فیلم ها چیزی را به ما نشان می دهند که برای ما تازگی دارند.

*برای تعامل بیشتر میان سینمای کشورها چه اقداماتی باید صورت بگیرد؟ نشست‌هایی مانند آنچه در خانه سینما اتفاق افتاد کارساز است؟

بلان: نمی توانم بگویم که این نشست ها دو کشور را در زمینه سینمایی بهم نزدیک می کند چراکه کار سختی است و انرژی زیادی نیاز دارد اما شاید از این طریق بتوان گام های کوچکی برداشت.

*چرا برخی از فیلم های محصول مشترک از سوی مردم دو کشور چندان مورد توجه قرار نمی گیرند؟ مانند «گذشته» که آنطور که انتظار می‌رفت در فرانسه مورد توجه قرار نگرفت؟

بلان: آیا واقعا این فیلم تولید مشترک است؟ برای من فیلم «گذشته» محصول کشور فرانسه محسوب می شود.

* از این جهت گفتم محصول مشترک که «گذشته» از نظر ما ساخت یک کارگردان ایرانی است. منظورم از تولید مشترک به لحاظ امور تولید نبود بلکه همکاری هایی از این جنس میان کارگردانی ایرانی با کمپانی خارجی مدنظرم بود.

بلان: این که کارگردانی ایرانی یا هندی و یا مکزیکی به فرانسه بیاید و فیلم بسازد خیلی برای مردم فرانسه جذاب نیست. در مورد «گذشته» فیلم را همان طور که برخی دوست داشتند برخی هم نقد کردند.

*این نقدها چه بود؟

بلان: از نظر آن ها دید فرهادی نسبت به فرانسه منطقی نبوده و این کشور را بهم ریخته نشان می دهد. بهترین نقش به علی که یک ایرانی است داده شده است. هر چند من فیلم را دوست داشتم ولی خیلی ها به این دلایل «گذشته» را دوست نداشتند این درحالی است که این کارگردان توانسته است ایران را در فیلم «جدایی نادر از سیمین» به خوبی نشان دهد..

* شما گفتید مردم فرانسه دوست ندارند فیلسازی ایرانی یا مکزیکی یا ... در فرانسه فیلم بسازد. این انتقادها به همین عدم علاقه نیز برمی گردد؟

بلان: نه این طور نیست. بسیاری از فیلمسازان در فرانسه فیلم ساختند و مورد توجه بسیاری قرار گرفته اند. به نوع نگاهی که در فیلم مطرح می کنند بستگی دارد. در واقع اگر فیلمسازی خارجی می خواهد فیلمش در فرانسه مورد توجه قرار گیرد باید فرهنگ کشور خودش را مورد توجه قرار دهد.

گفتگو از سمانه فراهانی