به گزارش خبرنگار مهر، اواسط قرن بیستم و در بحبوحه جنگ سرد بود که شوروی سابق اولین ماهواره را به فضا پرتاب کرد و یک سال بعد آمریکا نیز ماهواره دیگری را در مدار زمین قرار داد.
خیلی زود رقابت میان این کشورها سبب غنی شدن تکنولوژی ماهواره شد؛ در حدود دهه 80 میلادی در حوزه رسانه و تلویزیون انتقال امواج تلویزیونی از طریق ماهواره عملی می‌شود، البته در آغاز دیش‌های بزرگی وجود داشت که به سادگی قابل استفاده نبود؛ در سال 1370 بحث ماهواره به شکل جدی در ایران مطرح شد و ایرانی‌ها توانستند با سیستم DTH به صورت مستقیم امواج را از طریق گیرنده‌های خانگی خود دریافت کنند.
ابتدا استفاده ماهواره در ایران خاصیت طبقاتی داشت و تنها قشر مرفه و متوسط به بالای جامعه توانایی استفاده از آن را داشتند اما کم کم شرایط استفاده از ماهواره برای همه اقشار جامعه مهیا شد؛ مجلس شورای اسلامی هم در سال 1373 قانون ممنوعیت استفاده از ماهواره را تصویب کرد.
در اروپا و آمریکا افراد برای استفاده از هر شبکه‌ای که می‌خواهند ببینند باید ماهیانه تقریباً 25 دلار پرداخت کنند اما در ایران با پیچ کردن شبکه‌های کابلی، این شبکه‌ها به صورت رایگان برنامه پخش می‌کنند.
به لحاظ فنی در 159 مدار تلویزیونی در کل جهان، 203 ماهواره تلویزیونی فعال است که از این تعداد در 80 مدار قالب دریافت در ایران، 100 ماهواره تلویزیونی یعنی نیمی از ماهواره‌های جهان قرار دارد.
این تعداد ماهواره‌ها، امکان تماشای حدود 18 هزار شبکه تلویزیونی را در ایران فراهم می‌آورد. با ابزار معمولی دریافت امواج می‌توان تا نزدیک 2 هزار کانال ماهواره‌ای را در ایران با کیفیت بالا دریافت کرد. شبکه‌هایی که اکثر آنها هیچ تناسبی با سنت و فرهنگ ایرانی و اسلامی ندارند.
در بین شبکه‌های ماهواره‌ای که به سهولت در ایران قابل دریافت است، بیش از 380 کانال خاص موسیقی وجود دارد که شبانه روز در حال پخش موسیقی، کلیپ، رقص، آهنگ‌های درخواستی و کنسرت با چاشنی صحنه‌های غیر اخلاقی هستند.
علاوه بر این حدود 1200 شبکه هم در خلال برنامه‌های خود کلیپ‌ها و شوهای موزیکال پخش می‌کنند. در حوزه کودک و نوجوان بیش از250 کانال ماهواره‌ای قابل دریافت در ایران است که اقدام به فرهنگ سازی بر اساس ارزش‌های غربی در ذهن اطفال ایرانی می‌کند.
در حوزه مصرف‌زدگی و فرهنگ‌سازی پوشش و مد، حدود 80 شبکه وجود دارد که اختصاص به نمایش مد و لباس دارد، لباس‌هایی که هم تبلیغ فرهنگ عریانی است و هم جامعه را از پوشش سنتی خود که نشان‌دهنده هویت آن است، دور می‌کند. علاوه بر این در دیگر شبکه‌ها نیز به این موضوع پرداخته شده است.
در این میان گسترش روز افزون شبکه‌های فارسی زبان یکی از نکات قابل توجه است. در گذشته شبکه‌های ماهواره‌ای بیشتر برای افرادی که دانش زبانی داشتند، قابل استفاده بود اما امروز با وجود ده‌ها شبکه قابل استفاده برای فارسی زبانان و دیگر گویش‌های محلی ایرانی مانند ترک، کرد و عرب، جذابیت شبکه‌های ماهواره‌ای را حتی برای کودکان افزایش داده است. جذابیتی که نتیجه‌ای جز مادی‌گرایی مردم، بی‌روح شدن کانون خانواده، گسترش تجمل‌گرایی، افزایش طلاق و فساد ... نداشته است.
پیامی که در ذات رسانه نهفته است
مصطفی ملایی، استاد دانشگاه، عضو شورای شهر قم و مسئول اتاق فکر فرهنگی سیاسی سپاه استان قم معتقد است تکنولوژی‌های جدید مانند ماهواره در ظاهر فقط یک ابزار جدید برای دستیابی به یک سری از امکانات هستند اما در واقع محتوای فکری کسانی که سازنده آن هستند، در آن وارد شده است.
او می‌گوید: ذات این رسانه حاوی پیام است و این پیام از سرزمینی سرچشمه گرفته که تفاوت‌های فرهنگی و اعتقادی بسیاری با ما دارد و گرفتار مصیبت‌های ایسم‌های مادی گرایانه و لذت‌جویانه شده است. حالا این رسانه که محتوای خود را از تفکرات فلسفی اصالت ماده و اصالت لذت گرفته، می‌خواهد وارد جامعه اسلامی ما شود. جامعه‌ای که پیشینه تاریخی آن و تفکرات اسلامی و شیعی هیچ گونه نسبتی با این فرهنگ و تفکر ندارد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اثراتی که شبکه‌های ماهواره‌ای بر تضعیف بنیان خانواده می‌گذارند، می‌افزاید: مهم‌ترین نهاد موجود در یک جامعه، خانواده است. می توان خانواده را به ساختمانی تشبیه نمود که اعضای آن، بلوکها آن ساختمان هستند؛برای اتصال این بلوکها ، ملاتی از جنس محبت، اخلاق، باورها و معنویت و همدلی قرار می گیرد. اثر ماهواره این است که این ملات ها را خراب و اتصال بلوکها را تضعیف و نهایتا، ساختمانی سست بنیان ایجاد نماید و چون موریانه به جان خانواده ها می افتد.
از بین بردن حریم‌های شخصی، اخلاقیات و آسیب دیدن همدلی میان اعضای خانواده، مانع استحکام این بنا می‌شود. افزایش طلاق، سخت شدن ازدواج، فرزندان نامشروع و... از نتایج کم رنگ شدن اخلاقیات در دنیایی است که هنجارهای آن را شبکه‌های ماهواره‌ای تعیین می‌کنند. در چنین جامعه‌ای سطح اعتماد افراد به یکدیگر، ایمان و تعهد پایین می‌آید.
ملایی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری درباره اثرات شبکه‌های ماهواره‌ای ادامه داد: ایشان در بیانی می‌فرمایند خانواده مانند سلول یک جامعه است، اگر این سلول سالم باشد، جامعه سالم خواهد بود اما اگر یک سلول خراب شود، عملکرد بدن دچار اختلال می‌شود.
وی افزود: حتی آن روزی که غرب به ترویج این تکنولوژی روی آورد، شاید کسی تصور نمی‌کرد چنین پیامدهای شومی در انتظار این جوامع باشد. افزایش نرخ طلاق، فروپاشیدگی خانواده، فرزندان نامشروع، روابط غیر اخلاقی و ... بخشی از مصیبت‌هایی هستند که ماهواره بر سر جوامع غربی آورده است.
در آمریکا در هر 20 ثانیه یک فرزند نامشروع متولد می‌شود. این آمار،به خوبی نشان می‌دهد بنیان خانواده در این جامعه چه وضعیتی دارد. عامل مهم به وجود آمدن این وضعیت نابه‌سامان بر دوش رسانه و همین شبکه‌های ماهواره‌ای است.
تغییر ارزش‌ها یک فرایند است
مسئول اتاق فکر فرهنگی سیاسی سپاه استان قم با اشاره به اینکه هیچ یک از این ویرانی‌ها یک شبه به وجود نیامده خاطرنشان کرد: کار شبکه‌های ماهواره‌ای این است که ابتدا علامت سؤال در ذهن مخاطب ایجاد می‌کنند. اعتماد افراد را نسبت به بنیان‌های اخلاقی جامعه سست کرده و در نهایت در افراد نسبت به این بنیان‌ها نفرت ایجاد می‌کند. تا جایی پیش می‌رود که فرد نسبت به حجاب، ارزش‌های اعتقادی و روابط سالم متنفر می‌شود.
وی گفت: اثر دیگر شبکه‌های ماهواره‌ای در کانون خانواده، از بین بردن نقش تربیتی مادر در خانواده است. مادر در فرهنگ اسلامی نقشی مشابه انبیاء دارد. از بین رفتن این نقش صدمه جدی به خانواده می‌زند.
به عقیده ملایی، بحران دیگری که شبکه‌های ماهواره‌ای ایجاد می‌کنند، بحران هویت است. هویت زنان امروز در این شبکه‌ها به بدترین شکل به سخره گرفته شده و زن را در اندازه یک کالای تبلیغاتی پایین آورده‌اند. بی ارزش کردن نقش مادری و همسری و پایین جلوه دادن جایگاه زن خانه‌دار دیگر پیامد توجه به شبکه‌های ماهواره‌ای است.
وی با اشاره به اینکه تولد میلیون‌ها کودک نامشروع، دختران و پسران فراری از خانه، افزایش خانواده سالمندان و شکستن اقتدار پدر در خانواده از دیگر تبعات این شبکه‌ها است اظهار داشت: در چنین شرایطی وظیفه ما این است که آگاهی و معرفت خود را نسبت به این نقشه دشمن افزایش داده و در عین حال تلاش کنیم در مقابل این پدیده منفعل نبوده و از آن برای پیشبرد اهداف اسلام و انقلاب اسلامی استفاده کنیم.
..........................
زینب آخوندی
نظر شما