حضور گسترده زائران در حرم رضوی/ امام مهربانیها الگوی زندگی اسلامی

به گزارش خبرنگار مهر، ۲۳ ذي القعده روز زيارتي امام رضا(ع) است، زيارت يکي از ويژگي هاي فرهنگ تشيع است و دست کم مي توان گفت در هيچ يک از مذاهب اسلامي "زيارت" از چنين جايگاهي برخوردار نيست. احاديث بسياري از ائمه اطهار(ع) در آداب زيارت وارد شده و فلسفه و هدف آن تبيين شده است.

علامه مجلسی می گوید: زیارت حضرت رضا(ع) در روزهای مقدس اسلامی افضل است؛ خصوصا روزهایی که اختصاص به آن حضرت دارد مثل روز ولادت (۱۱ ذی القعده) و روز شهادت آن حضرت (مطابق مشهور آخر ماه صفر). سپس از کتاب اقبال مرحوم سید بن طاووس استجابت زیارت آن حضرت را در روز ۲۳ ذی القعده (طبق روایتی روز شهادت آن حضرت) نیز نقل می کند.

از این رو بیست و سوم ذیقعده روز زیارتی امام رضا(ع) خیل عظیمی از ارادتمندان و مشتاقان، خود را از راه دور و نزدیک به آستان مقدس حضرت رضا(ع) می‌رسانند‌ تا در این روز به پیشگاه ایشان اظهار احترام و ارادت کنند.

سیره امام رضا(ع) بر ارادتمندان و عاشقان فرهنگ رضوی پوشیده نیست از این رو برخود واجب دانستیم تا نیم نگاهی به سیره اجتماعی امام رضا(ع) و نحوه نگرش ایشان به جایگاه فرهنگ با توجه به نامگذاری سال "اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی" از سوی مقام معظم رهبری داشته باشیم فرهنگی که می‌تواند بر خاسته از فرهنگ رضوی و درسی  از مکتب امام رضا(ع) باشد و روز زیارتی امام رضا(ع) نه تنها ثواب زیارت دارد بلکه می‌تواند آموزشگاهی برای بهره گیری از رهنمودها و بیانات امام رضا(ع) در سیره و منش زندگی ما نیز باشد.

حجت الاسلام  محمدعلی فیض‌آبادی، مدرس حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: زمانی که به رابطه اجتماعی امام رضا(ع) نگاه می‌کنیم می‌بینیم چند اصل کلیدی بسیار مهم در روابط ایشان وجود دارد یکی از این نکات کلیدی مسئله احترام است احترامی که امروز در جامعه ما رنگ باخته است.

وی می افزاید: امام رضا(ع) به همه افراد احترام می‌گذاشتند و هر شخصی که به دیدار ایشان می‌آمدند امام  دست رد به سینه آنها نمی‌زد و در این رفتار امام نکته بسیار باارزشی وجود دارد به نام انسانیت، از طرفی امام رضا(ع) روحیه بخشندگی داشتند که بالاترین قله فضائل در رابطه با امام رضا(ع) بخشندگی است بدین معنا که دست دیگران را گرفتن و کمک کردن، در روایتی از یکی از یاران امام نقل شده است، مرد تازه از سفر آمده بود و هیچ پولی به همراه نداشت نزد امام رضا(ع) رفت و به ایشان گفت من آدم بی پول و فقیری نیستم اما الان پولی به همراه ندارم مبلغی به من قرض بدهید تا در اسرع وقت آن را بازگردانم  یا از طرف شما آن را صدقه بدهم، امام رضا(ع) پول را دادند و به آن مرد فرمودند نیاز نیست پس بدهی این پول ما خودت در این زمان بود که امام رضا(ع) پول را از بالای در دادند از ایشان سوال شد چرا از بالای در دادید گفتند: نمی‌خواهم آن مرد چشمانش به چشمان من بیافتد و خجالت بکشد این روایت به ما می‌آموزد که به گونه ای به دیگران کمک کنیم که عزت و کرامت انسان‌ها حفظ شود.

مدرس حوزه و دانشگاه بیان می‌کند: کرامت و عزت انسان‌ بدین معنا است که گاه در روابط اجتماعی ما کمک به دیگران وجود ندارد منتظر هستیم تا دیگران به ما کمک کنند از طرفی بعضی افراد گاه کمک می‌کنند اما کرامت و عزت انسان را خدشه دار می‌کنند بنابراین کمک به همنوع با در نظر گرفتن حفظ کرامت و عزت اشخاص باید صورت گیرد.

تمام زندگی ما در ابعاد گوناگون وابسته به فرهنگ اسلامی است

حجت الاسلام فیض‌آبادی ابراز می‌کند: یکی دیگر از رفتارهای اجتماعی، مسئله عقبه اجتماعی است در جامعه ای که زندگی می‌کنیم روزانه با انسان‌های زیادی در ارتباط هستیم که حفظ ادب یکی از رفتارهای اجتماعی است بگونه ای که امام رضا(ع) حتی پاهایشان را جلوی دیگران دراز نمی‌کردند، روایت داریم میان حرف دیگران نمی‌پریدند و با زبان خود کسی را آزار نمی‌دادند این رفتارها آداب اجتماعی است و تمامی انسان‌ها باید در جامعه آداب اجتماعی را رعایت کنند.

وی می‌گوید: یکی دیگر از روابط اجتماعی که مطرح است رفع مشکلات مردم و کمک کردن به آنها است در سیره اجتماعی امام رضا(ع) به آن توجه زیادی شده است و در مرکز همه این روابط بخشندگی و انفاق وجود دارد.

مدرس حوزه و دانشگاه بیان می‌کند: بحث فرهنگ که مطرح می‌شود تمام کارهای اهل بیت از سیره شان چه سیره علمی و چه سیره عملی رفتارهای آنان بر می‌گردد به مقوله فرهنگ، نیاز نیست بگوییم فرهنگ از منظر امام چیست بلکه تمام زندگی ما در ابعاد گوناگون وابسته می‌شود به فرهنگ اسلامی ، روایت شده است از امام رضا(ع) پرسیدند چه کنیم که فرهنگ اهل بیت در زندگی ما نهادینه شود امام فرمودند: " رحمه الله ابدا و احیاو امرنا " خدا رحمت کند بنده ای که امر اهل بیت را زنده کند سوال کردند: زنده کردن امر شما چیست؟ فرمودند:علوم ما را یاد بگیرید و به دیگران نیز بیاموزید.

حجت الاسلام فیض‌آبادی با بیان اینکه علوم همه بر اساس فلسفه نیست تصریح می‌کند: سیره زندگی کردن، نحوه غذا خوردن، مهمان نوازی، زندگی سالم این ها بخشی از علوم اهل بیت(ع) است و باید آنها را در دنیا منتشر کنیم و به گوش مردمی که در دورترین نقاط افریقا و استرالیا و آمریکا زندگی می‌کنند برسانیم امام رضا(ع) فرمودند اگر مردم محاسن کلام مارا بدانند تاثیرات زیادی در دنیا خواهند داشت اگر خوبی ها را نشر دهیم علوم و فرهنگ اسلامی و رضوی نیز به خودی خود نشر پیدا می‌کنند.

وی می افزاید: زندگی اهل بیت(ع) فرهنگ دینی است و باید آن را زنده کنیم و ارزش انسان به تقوا، خوبی و زیبایی است روابط اجتماعی دامنه گسترده ای دارد که خانواده، فرزندان، مردم، روابط فرهنگی و اقتصادی همه بخشی از ارکان آن هستنداما برای انکه در جامعه تاثیر گذار باشیم باید نسبت به سیره اهل بیت شناخت داشته باشیم اگر کسی به ما بدی کرد به او خوبی کنیم، اگر کسی در خیابان جلوی ماشین ما پیچید به او اهانت نکنیم، اگر کسی به خاطر مسئله ای به ما اهانت کرد ولو مسئله بزرگی باشد در مقابل او کوتاه بیاییم رعایت این مسائل در رفتارهایمان و تغییر نگرش در رفتارهای روزمره همه نوعی فرهنگ سازی است.

مدرس حوزه و دانشگاه خاطرنشان ‌می‌کند: اصول زندگی اهل بیت باید در بین مردم مطرح و نهادینه شود و هدف مقام معظم رهبری از نامگذاری امسال به سال اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی نهادینه کردن فرهنگ و اصول آن در بین اقشار مختلف جامعه است.

تبيين سيره رضوی مورد غفلت قرار گرفته است

حجت الاسلام محمد الهي خراساني، استاد حوزه و دانشگاه نیز می‌گوید: شايسته است تأملي در روابط اجتماعي خود داشته باشيم و ببينيم آيا معاشرت‌های ما رئوفانه و مهربانانه است، اگر معاشرت‌های ما حسابگرانه يا خصمانه باشد ديگر با منش امام سنخيتي ندارد؛ رأفت يعني مهرباني، مدارا، گذشت و چشم پوشي، با توجه به روايت حضرت رضا(ع) که "مؤمن رأفتش را حتي از غير مؤمن دريغ نمي کند" مي توان به اين نکته رسيد که برائت از دشمنان خدا مسئله ای است و مهربان بودن با همه خلايق و نداشتن کينه نسبت به آنان مسئله ای ديگر؛ چه رسد به اين که آن فرد برادر ديني باشد.

وی با يادآوری عشق و ارادت مردم نسبت به امام رضا(ع) بیان می‌کند: برخي از اين اظهار ارادت‌ها و ابراز شوق‌ها، متأسفانه به پيروی در رفتار تبديل نمي‌شود و در حد ارتباط عاطفي با حضرت باقي مي‌ماند که اين امر در بسياری از موارد به سبب ناآگاهي از چگونگي پيروي از سيره حضرت است.

حجت الاسلام الهي خراساني ادامه می‌دهد: سيره رضوي منبعي بسيار غني براي استخراج سبک زندگي ديني است و از آنجا که حضرت به منصب ولايت عهدی رسيدند، بسياری از مورخان حالات و رفتارهای ايشان را با جزئيات نقل کرده اند، اما با اين وجود، بسياري از اين معارف تا به زبان روز و در قالب‌های امروزی مطرح نشود قابل تمسک و پيروی نيست و متأسفانه هنوز دست اندرکاران فرهنگي، اين معارف را با توجه به اقتضائات زندگي امروزي مردم تبيين و تبليغ نکرده اند.

حجت الاسلام محمد حسين مهدوی مهر، قائم مقام جامعه المصطفي العالميه در ادامه می‌گوید: امام رضا(ع) را به نام ولی تعامل لقب داده اند به طوری که دوستان و دشمنان آن حضرت همه نسبت به آن حضرت ارادت داشتند و از وی راضی بودند به طوری که دشمنان عیب جو نیز نسبت به ایشان توانایی عیب جویی نداشتند و یکی از دلایلی که امام رضا(ع) ولایت عهدی را از مامون قبول نکردند تعامل با مردم بوده است حضرت خواسته اند جنبه اخلاقی و عطوفتی که بین ایشان با مردم بوده است همچنان برقرار باشد چرا که در جایگاه حکومتی تعامل حضرت برای او مشکلات، تنگنا و محدودیت ایجاد می‌کرد.

امام رضا (ع) نمونه بارز اخلاق اجتماعی و فرهنگ اسلامی

وی می‌افزاید: امام رضا(ع) همانطور که از اسمشان نیز برخواسته است در تعاملاتشان همیشه به دنبال رضایت مردم بودند و رضایت مردم را همیشه در نظر داشتند.

حجت الاسلام مهدوی مهر عنوان می‌کند: آنچه در سیره امام رضا(ع) از همه برجسته تر است اخلاق آن امام است که ویژگی امام رضا(ع) حتی بعد از شهادت ایشان نیز در روضه منوره ان حضرت ملاحظه می‌شود و امروز افراد با ادیان و فرهنگ‌های مختلف به زیارت ایشان مشرف می‌شوند و حضرت آنها را می‌پذیرد نقل شده است در زمان ساخت و سازهای حرم مطهر رضوی که شیخ بهایی سازنده اصلی آن بوده است شیخ تصمیم می‌گیرد برای دوری افراد گناه کار و ناپاک از حرم مطهر رضوی طلسمی را در سر درب صحن قدیم (انقلاب امروز) بنویسد و حک کند تا مخالفین آن حضرت و مذاهب دیگر نتوانند به حرم رضوی ورود داشته باشند اما امام را خواب می‌بیند در حالی که با این کار وی مخالفت می‌کنند و می فرمایند همه کسانی که بی پناهند و می‌خواهند به خدا پناه اورند ما پناه آن‌ها هستیم از این رو امروز مشهد الرضا شهر همه مسلمانان جهان و مدینه فاضله همه دلهای شکسته و پناهگاه تمامی عاشقان امامت و ولایت است.

قائم مقام جامعه المصطفي العالميه می‌گوید: نسبت به مسئله فرهنگ آنچه در زمان امام رضا(ع) بود چه در زمان قبل و چه در دوران ولایت عهدی آن حضرت که ایشان را به خراسان کشاند و مسئله تعامل با ادیان، امام رضا(ع) همواره الگویی برای تمامی ادیان بوده است.

وی تصریح می‌کند: اگر خواسته باشیم فرمایش مقام معظم رهبری را در بحث فرهنگ جدی بگیریم و به ابعاد آن توجه کنیم باید ببینیم امامان ما در زندگی به چه نکاتی بها می‌دادند و به مسائلی بها نمی‌دادند و ما آن ها را سیره و روش زندگی خود قرار دهیم، مسئله پررنگ شدن اخلاق و رفتار امام یکی از مهمترین مسائلی است که باید در جامعه به آن توجه کنیم متاسفانه به جهاتی در بین خواص این مسئله کم رنگ شده است و متاسفانه به آن توجه کافی نمی‌شود.

حجت الاسلام مهدوی مهر اظهار می‌کند: آنچه امروز در جامعه نیاز داریم تصویر زیبایی از اسلام است و هر مسلمانی باید تصویر و مینیاتوری کوچک را در ذهنش با تمام ظرافت‌های اسلام و یک مسلمان واقعی در خود داشته باشد،اگر همه آحاد جامعه به ویزه دولت مردان و مردم چنین شخصیتی را در خود ایجاد کنند" تصویری از اسلام و مسلمان واقعی "  خود به خود به سمت و جریانی حرکت خواهند کرد که اسلام انتظار آن را دارد و جامعه به فرهنگ به معنای غنی ان توجه داشته باشدو از شخصیت امام رضا(ع) سرمشق بگیرد و خود را به آن آراسته کند شاهد تغییر رنگ و وجوه جامعه خواهیم بود.

وی بیان می‌کند: نسخه امسال مقام معظم رهبری برای جامعه با توجه به شرایط و نیازهایی که در جامعه احساس می‌شد شکل گرفته است و مردم نیز برای تحقق عزم ملی و جهادی باید با بهره گیری از سیره و فرهنگ رضوی گام بردارند و رهبری دعوت کردند مردم را به توانمندی  چرا که مردم  جامعه اسلامی این پتانسیل را دارند و با گسترش فرهنگ می‌توان به بسیاری از مسائل از جمله اقتصاد دست یافت و برای تمامی مسلمانان جهان می‌توان جامعه ای نمونه و مدینه فاضله  بود.

این روزها دل میلیون‌ها انسان مسلمان و غیرمسلمان، شیعه و غیرشیعه طوفانی است و حرم آقا را می طلبد خوشا به حالمان اگردر 23ذی القعده با ترنم دلنواز زيارت جامعه کبيره مدهوش شويم خوشا به حالمان اگر در زير باران معاني بلند زيارت امين الله از خود به امام رضا(ع) و از امام رضا(ع) به خداوند پل بزنيم و مهمترين خواسته هايمان را با زيبايي بي کران تصور شده در آن بخوانيم. و خوشا به احوال مان اگر در سفره کرامت امام رضا(ع) ميهمان شويم سیره و فرهنگ و معرفت رضوی شویم.

...........................................

گزارش: مرجان شریعت