به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری رونمایی از پانزدهمین جلد از فرهنگنامه کودکان و نوجوانان با حضور توران میرهادی، نوش‌آفرین انصاری، مهدی محقق و مسعود عشقی، روز گذشته 8 مهر در تالار نگین هتل پارسیان آزادی برگزار شد.
نوش‌آفرین انصاری، دبیر شورای کتاب کودک به دلایل طولانی شدن زمان تالیف و انتشار فرهنگنامه کودکان و نوجوانان اشاره و بیان کرد: کارهای بزرگ مرجع، آثاری هستند که تدوین آنها چند دهه طول می‌کشد. چون این کارها نیازمند پژوهش و تالیف مقالاتی هستند که گاه، کار نگارش و پژوهش‌شان، طولانی می‌شود. فرهنگنامه کودک ونوجوان، برخلاف بسیاری از دانشنامهها که در ایران منتشر می‌شوند تالیف است و نه ترجمه؛ نگارش مقاله‌ها مان می‌برد. از سوی دیگر عکس‌هایی که در فرهنگنامه به کار می‌رود تزئینی نیست و به درک بیشتر و بهتر متن کمک می‌کند.
دبیر شورای کتاب کودک یکی دیگر ازدلایل طولانی شدن تالیف فرهنگنامه را داوطلب بودن نیروها دانست و افزود:یکی از موارد، داوطلب بودن نیروهایی است که در تهیه این مجموعه با ما همکاری دارند. وقتی نیرو داوطلب است بیشتر از یک یا دو جلسه در هفته نمی‌تواند بیاید. در واقع ما هستیم که باید زمان خود را با همکاران، تنظیم کنیم و همین ماجرا سبب طولانی شدن زمان تالیف و انتشار این مجموعه می‌شود .
به گفته انصاری، وقتی نویسنده‌ای مقاله‌ای را می‌نویسد، به ویراستاری موضوعی دقیقی نیاز دارد. این مقاله ابتدا در گروه مربوطه مورد بررسی قرار می‌گیرد و به جای یک نفر، چند نفر درباره آن نظر می‌دهند و این مساله سبب می‌شود ویراستاری مقالات فرهنگنامه بسیار دقیق باشد. بعد از این مرحله، مقاله به کارشناس موضوعی سپرده می‌شود تا ویراستاری موضوعی شود و روی مطلب صحه بگذارد. سپس به کارشناس زبان و بیان سپرده می‌شود تا مطلب ساده‌سازی شود. بعد از آن مجددا برای این‌که مطمئن شویم خدشه‌ای به مطلب وارد نشده است دوباره کارشناس موضوعی آن‌را بررسی می‌کند. مطلب ارائه شده بعد از طی این روند به بخش تصویرگری می‌رود. در این قسمت هم باید کارشناسان تصویر با دقت متن را بخوانند و تصاویر مربوط و منطبق با متن را ارائه دهند. در نهایت ویراستار نهایی یعنی ایران گرگین متن را بررسی می‌کند. البته گاهی من یا کامران فانی این مسئولیت را عهده‌دار می‌شویم و تعدادی از مقالات را بررسی می‌کنیم.
دبیر فرهنگنامه کودک و نوجوان به انتشار نسخه دیجیتالی این فرهنگنامه اشاره و بیان کرد: در حال حاضر تلاش می‌کنیم این مجموعه را در قالب فضای الکترونیک عرضه کنیم. در این راستا تا به‌حال جلد یک و دو و سه و چهار در محیط ورد تایپ شده و در فضای مجازی قابل جست‌وجو و دسترسی است و جلد پنج و یازده هم به پیوست وجود دارد. تیم روزآمدسازی مجموعه در حال کار کردن بر روی این مساله است و ما به زودی شاهد انتشار نسخه الکترونیک فرهنگنامه کودکان ونوجوانان خواهیم بود که پدیده بزرگی است.
به گفته انصاری، بچه‌های امروز می‌توانند برخی اطلاعات را به شیوه‌های مختلف پیدا کنند و دسترسی به فضای مجازی و اینترنت و وسایل ارتباط جمعی این امکان را به آنها می‌دهد، اما اطلاعات موجود در فرهنگنامه یکسری اطلاعات بنیادی و ماندگاری است. البته در زمانی که روزانه اتفاقات زیادی در حال رخ دادن است، نمی‌توان ادعا کرد هیچ اثری کاملا به روز است.
او درباره چگونگی انتخاب موضوعات و مقالات برای استفاده در فرهنگنامه گفت: از سال 1358 تا 1371 که نخستین جلد این فرهنگنامه منتشر شد بسیاری از زیرساخت‌ها ایجاد شد و مدخل نامه پنج هزار تایی تشکیل شد. از تمام کتاب‌های موجه مانند دهخدا و غیره برای این منظور استفاده کردیم و کارشناسان کتابداری آنها را تنظیم کردند. بعد از آن گروه‌های تخصصی شروع به حذف و اضافه کردن مطالب کردند تا مدخل نامه پنج هزار تایی به صورت یک دفترچه پایه ایجاد شد.
همچنین ما به‌طور مرتب در شورا جلساتی داریم و موضوعات و مدخل‌ها را بررسی می‌کنیم و براساس نظرات 30 گروه تخصصی موجود موارد مورد نظر گروه را به آنها اضافه یا کم می‌کنیم زیرا به هرحال 30 سال گذشته است و تغییراتی رخ داده است. البته ما سعی می‌کنیم حتی‌الامکان مدخل جدید اضافه نکنیم چون نمی‌خواهیم مدخل‌های این فرهنگنامه از 6 هزار بیشتر شود.
انصاری گفت: تولد هرجلد از این فرهنگنامه بارقه امید را در جامعه ایجاد می‌کند و برای همه ما یک حرکت امیدوار کننده است و ما را شجاع می‌کند تا به همه می‌گوییم چرا فرهنگنامه نمی‌خرید؟ البته آنچه مهم و مسلم است این است که باید تدابیری اندیشیده شود تا این کتاب‌ها بتوانند راحت‌تر در اختیار مخاطبانشان قرار گیرند.
دبیر شورای کتاب کودک با اشاره به این‌که با پایان دولت اصلاحات، هیچ‌کدام از مجلدات فرهنگنامه خریداری نشده گفت: نه آموزش و پرورش و نه نهاد کتابخانه‌های عمومی، فرهنگنامه را خریداری نکرده‌اند. خرید این مجموعه تنها در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی اتفاق افتاد و امیدواریم دولت به ما نه در تالیف که در ترویج فرهنگنامه کودک و نوجوان کمک کند.
انصاری، کوتاه شدن زمان صدور مجوز را انگیزه خوبی برای ادامه کار دانست و افزود: مجموزجلد پانزدهم، طی دو هفته صادر شد. در حالی که ما برای انتشار جلد دوم فرهنگنامه، دو سال منتظر ماندیم چون مقاله‌ای از اخوان ثالث در آن شماره آمده بود و خانم توران میرهادی اصرار داشت که حقیقت را نمی‌توان نادیده گرفت. اخوان ثالث، شاعر بزرگی است و به فرهنگ ما خدمت کرده پس باید نوشته‌اش باقی بماند.
انصاری به مدرسه سازان اشاره کرد و گفت: معمولا مدرسه سازان در ایران بخش کتابخانه را فراموش می‌کنند. اگر در هر مدرسه‌ای که ساخته می‌شود، فضایی به کتابخانه اختصاص داده شود و آن کتابخانه‌ها با کتاب‌های خوب و مناسب بچه‌ها تجهیز شود در آنها کشش و رغبت ایجاد خواهد کرد.
انصاری گفت: ما از رسانه‌ها و مطبوعات انتظار داریم برای معرفی این مجموعه بکوشند و آموزش و پرورش و نهادهای فرهنگی در خرید و اهدا و ترویج آن همکاری کنند. ما آمادگی خودمان را برای مذاکره و صحبت در این مورد اعلام می‌کنیم، کما این‌که هنوز هیچ اقدامی از طرف آموزش و پرورش و سایر نهادهای فرهنگی برای حمایت از این معرفی و ترویج و خرید و اهدای این فرهنگنامه صورت نگرفته است.
مردم و خیرین به انتشار فرهنگنامه کمک کنند
علی عشقی، نماینده «بنیاد نیکوکاری جواد موفقیان» (یکی از حامیان مالی فرهنگنامه)، در این نشست گفت: فرایند تالیف فرهنگنامه نه تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا فرایندی زمانبر و طولانی مدت است. به‌جز لغت‌نامه دهخدا که یک بودجه و اعتبار دولتی داشته است بقیه فرهنگنامه‌ها با این بودجه تولید نشده‌اند. از این‌رو وظیفه هر انسانی که می‌خواهد به فرهنگ کمک کند ترویج کتاب و کتابخوانی است.
وی ادامه داد: ما نمی‌توانیم منتظر باشیم همه مسائل را شهرداری‌ها و دولت حل کنند. در این راستا مردم و خیران باید کمک کنند. البته نیاز به وقت زیادی نیست و همین که در نوشتن مقاله هم کمک کنند بسیار ارزشمند است. به عنوان مثال حدود 500 نفر نیروی داوطلب در تهیه پانزدهمین جلد فرهنگنامه همکاری کردند که بسیار ارزشمند است.
عشقی گفت: انتشار فرهنگنامه بسیار پرهزینه و زمانبر است و واقعا به ایثارگری افرادی وابسته است که از تمام وجودشان در این راه مایه می‌گذارند. مانند خانم نوش‌آفرین انصاری و توران میرهادی.
وی ادامه داد: ما در حال حاضر دنبال معرفی و در دسترس قرار گرفتن این فرهنگنامه هستیم و در این راستا با مجمع خیران مدرسه ساز صحبت‌هایی کرده‌ایم. اگر ساختن یک مدرسه نیازمند صرف میلیون‌ها پول است اما برای اهدای یک سری مجموعه فرهنگنامه به کتابخانه یک مدرسه نیاز به این هزینه نیست.کار خیر حد و مرز ندارد و همه جا آثارش دیده می‌شود.
وی افزود: با وجود این‌که سال‌های زیادی زمان برده تا این جلدهای فرهنگنامه منتشر شده است. تلاش می‌کنیم سایر جلدها را در مدت زمان کوتاه تری عرضه کنیم. اما از رسانه‌ها و مطبوعات و نهادهای مربوطه می‌خواهیم در معرفی و ترویج این فرهنگنامه همکاری بیشتری بکنند و وزارت آموزش و پرورش و خیرین مدرسه ساز برای خریداری و اهدای این مجموعه به مدارس و کتابخانه‌های سطح کشور و در اختیار قرار دادن این مجموعه برای نوجوانان همکاری کنند.
نظر شما