اما باید توجه داشت که، تغییر نگرش مردم در حوزه سلامت از درمان محوری به سلامت محوری با نگاه پیشگیرانه، علاوه بر لزوم بستر سازی مناسب و صرف زمان طولانی، نیاز به ایجاد و اصلاح زیرساخت های مفید دارد.
از سویی دیگر، هرگاه با واژه فرهنگ سازی روبرو می شویم، فعلیت آن را باید در رسانه جستجو کنیم. بنابراین، رسانه و فرهنگ سازی دو عامل جدایی ناپذیرند چرا که عمل فرهنگ سازی، رویدادی ارتباطی است و هر کنش ارتباطی، رویدادی فرهنگی محسوب می شود. از این حیث رسانه دروازه ای است که از طریق آن فرهنگ به مردم منتقل می شود و ارتباطات و فرهنگ را محکوم به همزیستی می نماید.
مرحله دوم طرح تحول سلامت که در حوزه بهداشت آغاز شده، شامل بسته هایی است که تحقق آن در بلند مدت لمس خواهد شد چرا که تفاوت اجرای این طرح در حوزه درمان به دلیل قابل وضوح بودن نتایج خدمات مطلوب می تواند نمره مثبتی را به خود اختصاص دهد اما در حوزه بهداشت این مسیر متفاوت است و در دراز مدت نتایجش دیده خواهد شد.
به همین دلیل است که وقتی می بینیم در بسیاری از کشورهای پیشرفته بسیاری از افراد حتی در سنین سالمندی دندان های طبیعی خود را در دهانشان دارند، تعجب ما را برمی انگیزد غافل از اینکه فرهنگ پیشگیری از بیماری ها در این کشورها سالها قبل به خوبی جا افتاده است.
بسیاری از بیماری های غیرواگیر تا حد زیادی قابل پیشگیری هستند. علت این مساله هم این است که علل این بیماری ها و نحوه ایجاد و سیر پیشرفت این بیماری ها تا حد زیادی شناخته شده است و روش های پیشگیری متعدد و موثری هم برای آنها وجود دارد. اگر از ابتدا به آنها اهمیت کافی داده شود و موارد پیشگیری کننده رعایت شود، سلامتی شان حفظ می شود.
اگرچه انتقال فرهنگ فرایندی بسیار گسترده و عام است و همه جنبه های زندگی را در بر می گیرد، ولی خانواده، مدرسه و رسانه های جمعی، اعم از رسانه های دیداری و شنیداری و مکتوب به عنوان مهم ترین عوامل انتقال عناصر فرهنگی به شمار می روند و می توانند در این زمینه کمک کننده باشند.
بنابراین لازم است، برای اقداماتی که تحقق آنها سالها به طول می انجامد، زمان را از دست ندهیم و برای داشتن جامعه ای سالم از تمامی ظرفیت های ممکن بهره لازم را ببریم.
دکتر عباس زارع نژاد مشاور وزیر و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت
