/ گزارش اختصاصي مهر/ هشداري كه سالهاست جدي گرفته نشده است ؛ چرا تحريم نفتي آمريكا يقه شل را در "سروش" نگرفت

به گزارش خبرنگار اقتصادي مهر از روزي كه قرار شد پروژه سروش و نوروز به دست شركت نفتي شل توسعه پيدا كند، برخي صاحبنظران به مخالفت با اين طرح پرداختند. يكي از اين مخالفان دكتر علي محمد سعيدي بود .وي  در يكي از مقالات خود كه به همين منظور نوشت، يك سوال و يك فرضيه را مطرح كرد .

سوال وي از اين قرار بود :

 "در هنگامي كه شرك توتال قرار داد سيري  و شركت آحبيپ قرارداد پارس جنوبي را امضا كردند ، دولت وقت آمريكا در دولت آقاي كلينتون ، شركتهاي مزبور را تحت فشار قرارداد و آنها را به طرق مختلف تهديد كرد ، با وجود اين ، شركت نفت شل كه فعاليتهاي وسيع تر و سرمايه گذاري هاي پيش از شركتهاي توتال و آجيپ در آمريكا  دارد ، مورد حمله و تهديد  گوناگون دولت آقاي بوش كه به مراتب سخت گيرتر از دولت قبلي است، قرار نگرفته است. "

اما اين صاحبنظر يك فرضيه  نيز در جواب به سوال خود دارد.

فرضيه وي كه سالهاي پيش مطرح شده است، به شرح زيراست :

" مي توان اين سوال را مطرح كرد كه مسئولان نفتي آمريكايي كه به پروژه سروش آشنايي دارند، مي دانستند كه انجام اين پروژه اولا باعث از بين رفتن ميلياردها شبكه نفت اين ميدان خواهد شد و ثانيا سود قابل توجهي از بابت اين پروژه عايد كشورمان نمي شود. لذا اقدامي عليه شركت نفت شل صورت نگرفته است "

حال كه سالها از اين مقاله مي گذرد و با حوادث اخير يعني قطع برداشت نفت از سروش و نوروز مواجه هستيم، بهترين فرصت براي آزمون و خطا كردن فرضيه اي است كه از سوي دكتر علي محمد سعيدي مطرح شده است .

براي آنان كه علي محمد سعيدي را نمي شناسند :

دكتر علي محمد سعيدي  در سال 1340  درجه دكتري خود را در مهندسي نفت و رياضيات كاربردي  از دانشگاه استانفورد اخذ كرد .وي در سال 1352 رييس بخش نظارت بر فعاليتهاي اكتشاف و توليد نفت و گاز كشور بود .سعيدي بعد از انقلاب ، سمت "كفيل مدير اكتشاف و توليد نفت " را برعهده داشت .وي در دي ماه 58 شركت ملي حفاري ايران را تاسيس كرد و اولين رييس هيات مديره آن شركت بود .دكتر سعيدي در شهريورماه 59 بازنشسته شد و اكنون از مشاوران برجسته بين المللي نفت وگاز است .

اين پروژه بيع متقابل از پروژه هايي است كه ممكن است حتي نتواند سرمايه و سود مربوط را كه از حدود يك ميليارد دلار مي باشد، بپذيرد .

نام گوينده:دكتر سعيدي

خبرگزاري مهر به دليل اهميت موضوع، يكبار ديگر بخشي از مقاله دكتر سعيدي كه در انتقاد به نحوه واگذاري ميادين نفتي سروش و نوروز نوشته شده است را منتشر مي كند :

ميدان سروش و نوروز

اين پروژه شامل سه بخش است :

 الف ) توسعه ميدان سروش به ميزان 100 هزار بشكه در روز

اين ميدان مشترك نيست و حاوي نفت خام سنگين است .قيمت تمام شده نفت آن ، حدود 6 دلار پايين تر از قيمت نفت خام كشور است ، شركت شل متعهد شده است با تزريق آب و شدت دادن به آبراني مخزن در اين ميدان ، روزانه نزديك به 100 هزار بشكه نفت براي مدت حدود 10 سال - يعني بيش از 300 ميليون بشكه نفت - از اين ميدان استخراج نمايد .ضمن اين كه پس از 21 روز كه سطح توليد به رقم 100 هزار بشكه رسيد (اين در مقايسه با مدت 10 سال استمرارتوليد ، زمان بسيار كوتاهي است ) كليه تاسيسات جهت ادامه توليد به شركت ملي  نفت تحويل خواهد شد .

نگارنده براساس رفتار قبلي اين ميدان ، هنگامي كه روزانه حدود 30 هزار بشكه از آن بهره برداري مي شد ، اطمينان دارد كه بهره برداري از اين ميدان براساس روزانه 100 هزار بشكه و تزريق آب - كه شركت نفت شل اميد آن را داده است - ميسر نخواهد شد . اين پروژه بيع متقابل از پروژه هايي است كه ممكن است حتي نتواند سرمايه و سود مربوط را كه از حدود يك ميليارد دلار مي باشد، بپذيرد .

به گزارش خبرنگار اقتصادي "مهر" به بيان ديگر پس از توليد حدود 100 ميليون بشكه نفت در طول 3 تا 4 سال آينده بهره برداري از نفت از اين ميدان با اشكالات فراوان ، از جمله توليد حجم زيادي آب صورت خواهد گرفت كه عملا امكان استمرار توليد را مشكل خواهد ساخت . ضمن اين كه آب استخراجي از اين ميدان بايد دوباره به مخزن تزريق شود . زيرا وارد كردن آن به دريا با اشكالات زيست محيطي همراه خواهد بود .

ب ) توسعه ميدان نوروز به ميزان 90 هزار بشكه در روز

اين ميدان نيز مشترك نيست و داراي نفت نيمه سنگين و آبراني نسبتا قوي است .سنگ مخزن اين ميدان "نفت دوست " بوده و داراي فشار بالاتر از نقطه "حباب " است .بهره برداري 90 هزار بشكه در روز از اين ميدان باعث خواهد شد سطح آب در اين ميدان به سرعت به طبفات بالايي مخزن نفوذ كند و از همان سالهاي اوليه ، نفت همراه با آب بهره برداري شود كه در نتيجه ، باعث كاهش توليد از ميدان مي شود . در حالي كه اگر گازهاي همراه اين مخزن و مخاز ن مجاور در آن تزريق شود ، ضمن انبساط حجم نفت اين مخزن ، ضريب بازدهي آن نيز به نحو محسوسي بالا مي رود .اين عمل باعث كاهش گرانروي نفت اين ميدان مي شود كه كمك زيادي به بالا بردن بهره دهي چاههاي اين ميدان است .

براي جلوگيري از زيانهاي ناشي از بهره برداري بيش از حد اين ميدان ، پيشنهاد مي شود كه با كاهش توليد اين ميدان تا حدود 50 هزار بشكه در روز و تزريق گازهاي همراه اين مخزن و مخازن مجاور در آن ، برنامه توسعه اين ميدان مورد تجديد نظر قرار گيرد ، ضمن اينكه سرمايه گذاري در اين بخش نيز به ميزان قابل توجهي كاهش خواهد يافت .

ج ) انتقال گاز همراه ميادين سروش و نوروز

انتقال روزانه حدود 300 ميليون پاي مكعب گازهاي همراه ميدانهاي مذكور براي مدت زمان كوتاه چند ساله ، هدف روشني ندارد ، در صورتي كه اگر اين حجم گاز در مخزن نوروز ، با هزينه بسيار كم تري ، تزريق شود باعث افزايش ضريب بازدهي اين ميدان مي شود .

به نظر مي رسد هدف از جمع آوري گازهاي همراه اين دو مخزن ، احتمالا بالا بردن سطح سرمايه گذاري و دريافت پاداش و جوايز بيش  تر بوده كه نصيب شركت شل مي شود. استفاده از اين گازها جهت پروژه معقولي در جزيره خارك توجيه اقتصادي ندارد. زيرا در صورت نياز به گاز در اين جزيره راه بهتر؛ ارزان تر و با نسبت كندانسه بيشتر ، استفاده از گازهاي فروان است كه درحال حاضر روزان 150 ميليون پاي مكعب آن سوزانده مي شود .

همچنين خط لوله 20 اينچي بين ميدان فروزان و خارك كه براي انتقال 200 هزار بشكه نفت در روز طراحي شده است و سالها از آن استفاده مي شده است هم اكنون تنها حدود 40 هزار بشكه نفت در روز را عبور مي دهد. لذا با استفاده از پمپ هاي دوفازي مي توان حجم قابل توجهي از گاز اين ميدان را به وسيله اين خط لوله با هزينه بسيار پاييني به خارك انتقال داد .پيشنهاد مي شود كليه گازهاي همراه ميدانهاي هنديجان ، بهرگانسر و نوروز تزريق شود و درنتيجه نيازي به خط لوله گاز به خارك نيست .