خواجه ابا صلت خانه ابدی استاد چیره دست موسیقی مقامی می شود

به گزارش خبرنگار مهر، استاد "ذوالفقار عسکریان" در ۱۷ آبان ماه سال جاری به علت تشدید در بیماری و کهولت سن در بیمارستان بستری شد و در ۲۷ آبان نیز در پی افت شدید فشار به بخش ICU بیمارستان امام رضا (ع) منتقل شد.

استاد دوتار نواز، صاحب سبک و حافظه تاریخی موسیقی خراسان شب گذشته ۱۶ آذر ماه در سن ۸۲ سالگی پس از طی یک دوره بیماری در بیمارستان امام رضای مشهد چشم از جهان فرو بست.

مسئول انجمن موسیقی ارشاد خراسان رضوی در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: استاد عسگریان که به علت تشدید در بیماری دیابت در بیمارستان بستری بود شب گذشته چشم از جهان فرو بست و خراسان را داغدار یکی دیگر از نوابغ موسیقی مقامی خود کرد.

خواجه ابا صلت خانه ابدی استاد چیره دست موسیقی مقامی می شود

 جواد حیاتی ابراز کرد: مراسم تشییع جنازه این مرحوم سه شنبه در مکان مجتمع فرهنگی و هنری امام رضا(ع) با حضور هنرمندان و هنردوستان از سراسر کشور برگزار می شود.

وی ادامه داد: برای تدفین استاد در حال رایزنی و مشورت با خانواده ایشان هستیم ولی به احتمال زیاد بنا به وصیتی که خودشان کرده اند در خواجه اباصلت و در کنار پدر بزرگوارشان دفن خواهند شد.

حیاتی در خصوص دفن استاد نابغه موسیقی مقامی در جوار آرامگاه فردوسی گفت: در قطعه نام آوران آرامگاه فردوسی که شاید مکان مناسبی برای نابغه موسیقی خراسان باشد مدتی است بنا به دلائلی کسی در آنجا دفن نمی شود ولی برای دفن ایشان در قطعه هنرمندان بهشت رضا و حتی تربت جام هم پیشنهاداتی مطرح است که به نظر خانواده ایشان بستگی دارد.

اما "ذوالفقار عسکریان" استادی که نابغه و حافظه تاریخی موسیقی مقامی خراسان محسوب می شود متولد ۱۳۱۱ در خلیل آباد کاشمر بود که فعالیت حرفه ای و هنری خود را از تربت جام آغاز کرده بود.

این نوازنده چیره دست یادگیری دو تار را از سنین کودکی آغاز کرد و پدرش به عنوان نخستین استاد فنون و رموز این ساز پر آوازه را به خوبی به ایشان آموزش داد.

این استاد و حافظه تاریخی موسیقی مقامی در چندین جشنواره موسیقی فجر توانست به طور پیاپی دیپلم افتخار جشنواره را از آن خود کند.

"نغمه های دیار جام" یادگاری از استاد عسگریان

وی از سال ۱۳۷۶تا ۱۳۷۹ به دفعات در کشورهای مختلف اروپایی همچون ایتالیا، فرانسه، سوئیس، هلند و بلژیک به هنرنمایی پرداخته بود و همچنین وی صاحب مجموعه ای کاست ضبط شده از آوا ها و نواهای خراسانی با نام "نغمه های دیار جام" بود که از این استاد چیره دست موسیقی به یادگار ماند.

پس از استاد پورعطایی یکی دیگر نوابغ موسیقی خراسان چشم از جهان فرو بست و با خود گنجیه ای ارزشمند از میراث معنوی خراسان را برای همیشه برد.

میراثی که اگر زودتر برای حفظ و حراست آن به فکر می افتادیم و در جایی ثبت و ضبط می کردیم امروز یادگاران بیشتری از استاد نابغه موسیقی استان در دست داشتیم.

به اعتقاد جواد حیاتی مسئول انجمن موسیقی ارشاد خراسان رضوی با مرگ هر کدام از این اساتید موسیقی مقامی گوشه ای از میراث معنوی استان در زیر خاک مدفون می شود میراثی که آواها و نواهای سنتی و تاریخی گوشه گوشه این سرزمین را شامل می شود.

مسئول انجمن موسیقی ارشاد خراسان رضوی در ادامه در خصوص استاد عسگریان عنوان کرد: استاد یکی از مفاخر و گنجینه های موسیقی مقامی در نواحی شمال، جنوب و شرق خراسان بود که بیشتر فعالیتش در نواحی جنوب و شرق استان متمرکز بوده است.

وی با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد از آوازهای محلی منطقه با نوازندگی ایشان همراه بوده، ادامه داد: اکثر سازهای فریادی و آوازهای محلی با نوازندگی وی همراه بوده و ایشان در این حوزه تولیدات بسیاری دارند.

حقی که استاد عسگریان بر گردن میراث داران فرهنگی داشت

حیاتی با بیان اینکه استاد عسگریان حق بزرگی بر گردن میراث داران فرهنگی داشته و خود بخشی از میراث شفاهی موسیقی مقامی کشور محسوب می شد، اظهار کرد: ایشان در مطرح کردن هنرمندان موسیقی بسیاری در کشور نقش داشته و به عبارتی همه افراد جامعه هنری مدیون هنرمندی ایشان بودند.

وی در خصوص نحوه انتقال نواها و سبک های مختلف موسیقی مقامی گفت: سیستم آموزشی و نحوه دریافت آوا و نواهای تاریخی در گذشته به شکل استاد و شاگردی بوده است که نوع زندگی بشر امروزی، ما را از این امر دور کرده  و دیگر همانند گذشته این رابطه ایجاد نمی شود.

مسئول انجمن موسیقی مقامی استان با اشاره به شکافی که بین نسل ها فاصله ایجاد کرده است، افزود: به علت همین شکاف و فاصله جوانان دیگر مانند گذشته نمی توانند میراث دار آیین های کهن نیستند و نسبت به چند دهه گذشته جایگاه جوانان در حفظ و نگهداری از این آواها و آیین ها که پشت هر کدام تاریخ و قصه ای وجود دارد کم رنگ شده است.

خطر فراموشی آو اهای سنتی با مرگ اساتید موسیقی

وی ادامه داد: همین امر آواها و نواهای تاریخی خراسان را با خطر فراموشی مواجه کرده است.

حیاتی با تاکید بر اینکه بیش از ۹۰ درصد آواهای جنوب و شرق خراسان توسط استاد عسگریان نواخته شده است، ابراز کرد: بخشی از آثار ایشان در دست است و شاید فرزندان و شاگردان این استاد نابغه میراث دار بخشی دیگر از این آواها و نواها باشند.

وی اظهار کرد: با مرگ هر انسانی بخشی از تاریخ به خاک سپرده می شود و شاید بخشی از این آوا و نواهای موسیقی مقامی جنوب و شرق خراسان هم با مرگ استاد عسگریان در تاریخ مدفون شود.

به راستی چرا فکری اساسی برای حراست از میراث معنوی و شفاهی این سرزمین نمی شود، سرزمینی که همواره میراث دار آیین ها و سنت های کهن بوده است آیا شایسته است خراسانی که  امروز با خاموشی ستاره های پر فروغ موسیقی اش داغدار شده، عزا دار بخشی از موسیقی مقامی خود هم باشد یا باید با افتخار قد علم کرده و از اینکه توانسته زحمات استادان بزرگ موسیقی خود را حفظ کند سخن بگوید.

------------------

گزارش: ملیحه زرین پور