سازمان ملل و ماموريتي ناتمام بنام برقراري صلح و امنيت در جهان

 به گزارش خبرگزاري مهر، طبق منشور سازمان ملل، اين سازمان كه پس ازجنگ جهاني دوم به اين نام وبا اهداف و ماموريت هاي جديدي پا به عرصه وجود گذاشت، بدنبال ناكامي جامعه ملل درپيش ازاين با چهارهدف اصلي وعالي با ديگر مسئوليت هاي خطير ديگري را برعهده گرفت كه اعم آن عبارتند از:

- حفظ صلح و امنيت بين المللي

- توسعه روابط دوستانه در ميان كشورها

- همكاري به منظور حل و فصل مسائل بين المللي و توسعه حقوق انساني

- ايجاد مركزي براي هماهنگ كردن فعاليت هاي كشورها.

سازمان ملل در سال 1945 تاسيس شد و فصل 7 منشور خود را كه اساسنامه اين سازمان محسوب مي شود، به تشريح اقدام در موارد تهديد عليه صلح اختصاص داده است. ماده 40 فصل هفتم منشورسازمان ملل نيزمي گويد: به منظور جلوگيري از وخامت وضعيت، شوراي امنيت سازمان ملل مي تواند ازطرفهاي ذينفع بخواهد اقدامات موقتي راكه ضروري ومطلوب تشخيص مي دهد ، انجام دهند.

اما به نظر مي رسد سازمان ملل در عملكرد خود تعادل لازم را نداشته است وهمچنانكه در وقايع سياسي بين المللي در

سازمان ملل در عملكرد خود تعادل لازم را نداشته است

سال هاي گذشته شاهد بوديم، اين سازمان در برخي موارد نتوانست نقش چشمگيري در كاهش درگيري ها و كشمكش ها در گوشه و كنار جهان داشته باشد.

براي مثال درعراق شاهد بوديم كه بازرسان تسليحاتي سازمان ملل برغم آنكه وجود هرگونه سلاح كشتار جمعي را درعراق تكذيب نمودند اما آمريكا وبرخي كشورها بدون توجه به خواسته سازمان ملل براي عدم اشغال اين كشور،هرآنچه خواستند انجام دادند و مردم عراق را به خاك وخون كشيدند وخساراتي براين ملت وارد ساختند كه مي بايست بخش عظيمي از سرمايه هاي آن در آينده صرف بازسازي وبناي مجدد زيربناهاي اقتصادي گردد.

سازمان ملل متحد با اهداف گوناگون درحوزه‌هاي مختلف سياسي،‌ فرهنگي،‌ اجتماعي، اقتصادي و بشردوستانه ونيزبا ارائه نقشي  موثردرحفظ صلح وامنيت بين‌المللي، بعنوان فراگيرترين سازمان بين‌المللي كه داراي 191 كشور عضو است، پس از بي ‌اعتباري "جامعه ملل" كه درفاصله‌ جنگ ‌هاي اول و دوم جهاني تشكيل شده بود، در سال‌هاي پايان جنگ جهاني دوم پايه‌گذاري شد.

 در اكتبر سال 1943درمسكو اعلاميه‌اي توسط دولت هاي آمريكا، شوروي و چين امضا شد كه در آن لزوم تاسيس يك سازمان بين‌المللي كه جايگزين "جامعه ملل" گردد، تاييد گرديد و اولين گام مهم در اين راه طي كنفرانس "دمبارتن اوكس" (آمريكا) در سال 1944 برداشته شد كه در آن چهار كشور شوروي، آمريكا، انگليس و چين طرح اساسنامه سازمان ملل متحد را تنظيم نمودند.

در فوريه 1945 طي كنفرانس يالتا در شوروي  حق وتوي كشورهاي بزرگ نيز مطرح گرديد تا بالاخره با تشكيل كنفرانس سانفرانسيسكو در 25 آوريل 1945، نمايندگان 51 ملت در جلسات عمومي كميته‌هاي مختلف، منشور 111 ماده‌اي ملل متحد را در 19 فصل تنظيم كردند.

پس از تبادل نظرها و مطالعات نهايي در 25 ژوئن، ‌"منشور ملل متحد" به تصويب نمايندگان رسيد و در 23 اكتبر 1945 پس از آنكه اكثريت امضاء كنندگان (28 كشور) سند تصويب آن را تسليم نمودند، منشور فوق قدرت اجرايي يافت و 51 كشوري كه در كنفرانس سانفرانسيسكو شركت داشتند، اولين اعضاي اين سازمان محسوب گرديدند و تا پايان سال 2002 تعداد 191 كشور به عضويت سازمان ملل درآمدند.

هزينه‌هاي جاري سازمان ملل متحد توسط كشورهاي عضو تامين مي‌شوند كه البته سهميه هر كدام هر سه سال يكبار توسط كميته ويژه‌اي از سوي مجمع عمومي بر اساس توليد ناخالص ملي و درآمد سرانه آنها تعيين شده و به كشورهاي عضو ابلاغ مي‌شود.

هم اكنون آمريكا و ژاپن به ترتيب با پرداخت 22 و 18 درصد از هزينه هاي سازمان ملل بيشترين سهم را در تامين هزينه هاي اين سازمان دارند و البته همواره تلاش كرده اند از پرداخت اين هزينه كه طبق منشور سازمان ملل وظيفه آنها در قبال عضويت است، سوء استفاده كنند.

نشانه هاي بارزسوءاستفاده كشورهاي قدرتمند از پرداخت هزينه هاي سازمان ملل زماني آشكارا به اثبات رسيد كه آمريكا ضمن فشار براي برخي امورازجمله موضوع اصلاحات و تاكيد برعوض كردن كوفي عنان اعلام كرد درصورت رعايت نشدن خواسته هاي واشنگتن، پرداخت ها به سازمان ملل قطع خواهد شد. طبيعي است كه اين سازمان نيزكه ازلحاظ مالي به آمريكا وابسته است، مجبور مي شود ملاحظات اين كشور را رعايت كند تا دخل و خرجش همخواني پيدا كند!

عضويت براي كشورهايي كه منشور ملل متحد را پذيرفته و تعهدات آن را اجرا مي‌نمايند و قادر و مايلند كه اين تعهدات را انجام دهند، آزاد است و اعضاي جديد، با توصيه شوراي امنيت و كسب حداقل دو سوم آراء مجمع عمومي پذيرفته مي‌شوند.

سازمان ملل متحد داراي شش ركن اصلي مجمع عمومي، شوراي امنيت ، شوراي اقتصادي و اجتماعي، شوراي قيموميت، ديوان عدالت بين‌المللي و دبيرخانه است ضمن اينكه 31 موسسه وابسته به اين سازمان نيز در زمينه‌هاي مختلف به فعاليت مشغول هستند .

سازمان ملل متحد داراي شش ركن اصلي مجمع عمومي، شوراي امنيت، شوراي اقتصادي و اجتماعي، شوراي قيموميت، ديوان عدالت بين‌المللي و دبيرخانه است ضمن اينكه 31 موسسه وابسته به اين سازمان نيز در زمينه‌هاي مختلف به فعاليت مشغول هستند كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، آژانس چند جانبه ضمانت سرمايه‌گذاري، اتحاديه جهاني پست، سازمان جهاني بهداشت، صندوق بين‌المللي پول، صندوق كودكان ملل متحد و سازمان خواروبارو كشاورزي ملل متحد از آن جمله است.

شوراي امنيت سازمان ملل متحد كه وظيفه اصلي را در اجراي حفظ صلح و امنيت بين‌المللي بر عهده دارد همان ساختار قبلي خود را حفظ كرده، يعني همان پنج عضو ( آمريكا،‌ انگليس، چين، روسيه، فرانسه) قدرتمندي كه عضويت دائم را درسازمان داشتند وهمچنين از حق وتو برخوردار بودند، همچنان عضويت دارند و همچنان از حق وتو برخوردارند كه البته اخيرا طرحي از سوي كوفي عنان دبير كل وقت سازمان ملل و برخي كشورها در خصوص افزايش تعداد اعضاي دائم و غير دائم شوراي امنيت و تغيير ساختار سازمان ارائه شده كه در حال بررسي است. 

كوفي عنان در طرح اصلاحات خود برچند موضوع تاكيد كرد: مبارزه مدون با تروريسم و ارائه تعريف دقيق و واحد اين واژه، توسعه شوراي امنيت و اضافه شدن قدرت هايي كه در 60 سال گذشته قدرت شده اند، اصلاحات در سطوح مديريتي سازمان ملل و  به طور كلي مساله توسعه، تروريسم ، حقوق بشر، مساله عمليات صلح باني، كميسيون برقراري صلح ، مساله خلع سلاح ، مساله اصلاحات در سازمان ملل و مساله توسعه شوراي امنيت از جمله محورهاي مورد نظر عنان بود.

در ابتدا قراربود موضوع اصلاحات در نشست سران مجمع عمومي كه در ماه سپتامبر (شهريور) انجام شد مورد بررسي قرار گيرد و در همان جلسه نيز نتايج اعلام شود؛ اما در پي جنگ ديپلماتيك كشورها براي كسب كرسي هاي شوراي امنيت و چنگ زدن اعضاي دائم كنوني به ديگر كشورها براي جلوگيري از ورود آنان كه  صحنه اي از جنگل را به اذهان مي آورد، موضوع اصلاحات بي نتيجه ماند و عنان از كشورها خواست لااقل تا پايان سال جاري ميلادي در اين زمينه به نتيجه برسند.

سازمان ملل متحد تاكنون داشتن هفت دبيركل را تجربه كرده است

سازمان ملل متحد تاكنون داشتن هفت دبيركل را تجربه كرده است و اكنون كوفي عنان اين سمت را به عهده دارد كه البته شش ماهي بيشتر از اجراي اين وظيفه باقي نمانده است.كوفي عنان كه شصت وهفتمين سال زندگي خود را درحال پشت سرگذاردن است در شهر كوماسي غنا در تاريخ 8 آوريل 1938 متولد شد و در محل تولد خود در دانشگاه علوم و تكنولوژي تحصيل كرد.

عنان اولين دبيركلي است كه ازسطوح كارمندي ملل متحد دراين سمت به فعاليت پرداخت و دوره دبيركلي‌اش از اول ژانويه 1997 آغاز گرديد و پس از يك دوره پنج ساله در 29 ژوئن 2001 بر اساس توصيه شوراي امنيت، مجمع عمومي براي پنج سال ديگر يعني تا دسامبر 2006 در سمتش ابقاء شد. 

عنان در آوريل 2000 گزارش هزاره را تحت عنوان "ما مردمان: نقش ملل متحد در قرن بيست و يكم" منتشر كرد كه در آن از كليه كشورهاي عضودرخواست نمود خود را درمقابل برنامه اقدام به منظورخاتمه فقر و نابرابري، بهبود آموزش، كاهش ويروس و بيماري ايدز، حفظ محيط زيست و حمايت مردم در درگيري‌هاي مرگ‌آور و خشونت‌آميز متعهد نمايند؛ ‌اين گزارش پايه و اساس "اعلاميه هزاره" شد كه توسط رهبران كشورها و دولت‌هاي شركت كننده در اجلاس هزاره كه در مقر سازمان ملل در سپتامبر 2000 برگزار شد.

از تعداد حدود 1800 قطع نامه اي كه شوراي امنيت تاكنون صادر كرده است بيشترين تعداد آن مربوط به مبارزه با تروريسم بوده است.

 تا پايان جنگ سرد يعني در طول 45 سال، تقريبا 600 قطعنامه‌ از سوي شوراي امنيت سازمان ملل صادر شده اما در فاصله‌ كوتاه بعد از جنگ سرد تاكنون چيزي بيش از 1200 قطعنامه‌ از سوي شوراي امنيت صادر شده است. 

طبق آماري كه از سوي سازمان ملل منتشر شده است، از تعداد حدود 1800 قطع نامه اي كه شوراي امنيت تاكنون صادر كرده است بيشترين تعداد آن مربوط به مبارزه با تروريسم بوده است. اما جالب آنكه عليرغم صدور اين تعداد قطع نامه در زمينه مذكور،  تروريسم هنوز مهمترين چالش جهاني محسوب مي شود.