به گزارش خبرنگار مهر، هفته پژوهش در پاییز هر سال، فرصت مناسبی برای بررسی دستاورد‌ها و چالش‌های فراروی حوزه پژوهش و پژوهشگران کوشا در سطح کشور و بخش‌های تحقیقاتی، سازمان‌ها و نهادهای گوناگون علمی به شمار می‌رود. نقش و اهمیت این حوزه مهم در عرصه اندیشه، در ابعاد مختلف حیات امروز بشر بار‌ها بررسی و تأکید شده؛ به ویژه با ابتکار مقام معظم رهبری در طرح نظریه جنبش نرم افزاری، ضرورت توجه به آن بیشتر تبیین و تشریح شده است.
موضوع پژوهش و تحقیق را می‌توان مهم‌ترین و شاخص‌ترین ابزار پیشرفت هر جامعه دانست. جامعه‌ای پویا و رو به رشد است که به پژوهش‌های بُنیادین توجه ویژه نماید، تا بتواند از داده‌های پژوهش، برای پیشرفت‌های گوناگون در صحنه‌های مختلف اجتماع استفاده نماید و اهداف آموزش را عینیت بخشد.
پژوهش عرصه ای برای جولان اندیشه و تفکر است
حجت الاسلام محمدرضا کریمی والا، عضو هیئت علمی دانشگاه قم در همین زمینه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: پژوهش عرصه‌ای برای جولان اندیشه و تفکر است و یک جایگاه بی‌بدیل دارد که آموزه‌های بنیادین از مبدأ تا معاد و بحث نبوت در صورتی در اندیشه اسلام قابل قبول است که بر اساس تفکر و اندیشه باشد.
وی ادامه داد: ظرفیت بسیار ارزنده‌ای در انسان وجود دارد تا جایی که اسلام اساسی‌ترین باور‌هایش را متکی به تفکر انسان می‌کند، وجه تمایز انسان با سایر موجودات در مسئله تفکر و علم آموزی است و ارزش گذاری انسان نیز بر اساس همین تفکر و اندیشه است.
حجت الاسلام کریمی والا با اشاره به آیاتی از قرآن کریم در مورد علم اضافه کرد: در قرآن آمده است که تنها کسانی متذکر و متوجه چیستی حق و باطل می‌شوند که صاحب تفکر و خرد باشند.
وی گفت: در شریعت اسلام یکی از منابع مهم استنباط احکام عقل است در حالی که در شریعت‌های دیگر اندیشه و تفکر اینچنین جایگاه والایی ندارد.
پژوهشگری که دارای تقوا نیست، پژوهش او در خدمت تعالی انسان نیست
عضو هیئت علمی دانشگاه قم بیان کرد: پژوهشگر دینی بر دو بال تقوای الهی و سخت کوشی و داشتن صبر و حوصله استوار است و در واقع تفاوتش با پژوهشگر غیر دینی نیز در همین دو نکته است.
حجت الاسلام کریمی والا ادامه داد: پژوهشگری که دارای تقوا نیست، پژوهش او در خدمت تعالی انسان نیست؛ پژوهش مشکلات و سختی‌هایی دارد اما پژوهشگر دینی باید این مشکلات را تحمل کند تا به تعالی برسد.
جنبش نرم افزاری نیاز به خیزش جهادی دارد
وی با اشاره به فرموده‌های مقام معظم رهبری در راستای جنبش نرم افزاری خاطرنشان کرد: همه اهالی علم و عرصه پژوهش باید با جنبش نرم افزاری تلاش کنند تا به اوج افتخاراتی که در سده‌های قبل با وجود دانشمندانی مانند ابوریحان بیرونی، ابو علی سینا، خوارزمی و ... بود، نزدیک شویم.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم در پایان گفت: باید دانشگاه پژوهشگرانی تربیت کند که بتوانند آن تمدن فاخر اسلامی را دوباره بازیابی کنند و به جهانیان ثابت کنند که ایران همیشه از جایگاه والایی برخوردار باشد.
باید دانشگاه باید پژوهشگرانی تربیت کند که بتوانند آن تمدن فاخر اسلامی را دوباره بازیابی کنند و به جهانیان ثابت کنند که ایران همیشه از جایگاه والایی برخوردار است.
پژوهشگران بخاطر عدم بودجه کافی با چالش مواجه هستند
محمد رضا عدل پرور عضو هیئت علمی دانشگاه قم و جزو پژوهشگران برتر قم در سال ۹۳، در زمینه فنی و مهندسی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: دولت ابلاغ کرده است تا ۳ درصد از اعتبارات سازمان‌ها و نهادهای دولتی به بخش پژوهش پرداخته شود که هر اداره‌ای متناسب با وضعیت خود مقداری از این ۳ درصد را اختصاص خواهد داد.
وی ادامه داد: اما متاسفانه این بودجه به اندازه کافی در نهادهای دولتی اجرایی نمی‌شود و به همین خاطر پژوهشگران را با چالش جدی مواجه کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم با اشاره به عدم حمایت مالی کافی از پژوهشگران خاطرنشان کرد: گروه پژوهشی که متشکل از جوانان کوشا به صورت تمام وقت مشغول پژوهش هستند برای گذران زندگی خویش به امکانات مالی نیاز دارند و باید دولت و نهاد مربوطه از آنان حمایت کند.
راه برون رفت از رکود، راه اندازی پروژه‌های تحقیقاتی و عمرانی است
عدل پرور با بیان اینکه امکانات و تجهیزات کافی در دانشگاه‌ها برای پژوهشگران وجود ندارد، افزود: وقتی در یک دانشگاه و آکادمیک علمی، مقطع تحصیلات تکمیلی یا دکترا پذیرش می‌کنند باید به همان نسبت هم امکانات سخت افزاری و نرم افزاری را برای پژوهش فراهم کنند.
وی عنوان کرد: اگر امکانات و تجهیزات به خوبی برای پژوهشگران فراهم شود، دست آورد پژوهش خویش را می‌توانند به تولید انبوه برسانند، که این مهم از نظر اقتصادی هم بازده بالایی برای کشورمان خواهد داشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم اضافه کرد: تولید انبوه در بدنه اصلی کشور مختل مانده است و یکی از عوامل رکود دولت تدبیر و امید نیز همین مسئله است.
عدل پرور ابراز کرد: راه برون رفت از رکود، راه اندازی پروژه‌های تحقیقاتی و عمرانی است و دولت باید مسائل مربوط به پروژه‌های عمرانی و تحقیقاتی را به طور جدی دنبال کند.
وی ادامه داد: در کشورهای پیشرفته دنیا حدود ۴ درصد از تولید خالص ملی را برای پژوهش قرار داده‌اند اما در ایران یک و نیم درصد هم محقق نشده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم در پایان گفت: اساتید باید از راه تربیت دانشجوی پژوهش محور کشور را در راستای پیشرفت رو به جلو ببرند، و دولت نیز باید با حمایت از استعدادهای این جوانان آن‌ها را در بدنه دولت و نظام به کار بگیرد تا جذب کشورهای خارجی نشوند.
اساتید باید از راه تربیت دانشجوی پژوهش محور کشور را در راستای پیشرفت رو به جلو ببرند، و دولت نیز باید با حمایت از استعدادهای این جوانان آن ها را در بدنه دولت و نظام به کار بگیرد تا جذب کشورهای خارجی نشوند.
پژوهش در دانشگاه قم وضعیت مطلوبی ندارد و در واقع فلج است
محمد کاظم شاکر، عضو هیئت علمی دانشگاه قم و جزو پژوهشگر ان برتر قم در سال ۹۳ در زمینه علوم انسانی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه پژوهش در دانشگاه قم وضعیت مطلوبی ندارد، گفت: سال هاست که معلوم نیست واقعا پژوهش در دانشگاه قم هست یا نه.
وی در ادامه با بیان اینکه در دانشگاه قم گِرنت یا همان اعطای پژوهشی به اساتید داده نمی‌شود، اضافه کرد: دانشگاه باید مبلغی را در اختیار اساتید دانشگاه قرار دهد که صرف کارهای پژوهشی کنند، مانند سفرهای علمی یا خریداری کتاب و تجهیزات و رفتن به کنفرانس‌های علمی خارجی کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم تصریح کرد: از سال ۱۳۸۹ تا کنون هیج گونه گِرنت یا همان اعطای پژوهشی به اساتید دانشگاه قم در مقابل کارهای پژوهشی پرداخت نشده است.
شاکر ادامه داد: اگر از اساتید دانشگاه قم فردی هم به سفر علمی رفته است، با هزینه شخصی خویش به سفر علمی رفته است و مسئولین باید بودجه بخش پژوهش را بیشتر کنند.
وی افزود: از سال ۸۹ تا بحال تشویقی بابت مقالات به اساتید دانشگاه قم پرداخت نشده است و باید برای قوی کردن پژوهش در این دانشگاه گرنت پژوهشی به اساتید پرداخت شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم ادامه داد: پژوهش مسئله‌ای هزینه بر است و اگر بخواهیم آموزش عالی در دانشگاه‌ها برقرار باشد باید پژوهش‌ها به روز باشدو بودجه کافی در این بخش در نظر گرفته شود.
وی افزود: پژوهش به منزله پاهای آموزش است بنابراین باید پژوهش‌ها به روز شود، در حالیکه در دانشگاه قم پژوهش فلج است و اصلا وضعیت مطلوبی ندارد.
پژوهش به منزله پاهای آموزش است بنابراین باید پژوهش ها به روز شود، در حالیکه در دانشگاه قم پژوهش فلج است و اصلا وضعیت مطلوبی ندارد.
دانشگاه قم باید سفرهای مطالعاتی و فرصت های مطالعاتی ایجاد کند
این پژوهشگر برتر در حوزه علوم انسانی گفت: دانشگاه قم باید سفرهای مطالعاتی و فرصت‌های مطالعاتی ایجاد کند و از این طریق با دانشگاه‌های مهم دنیا ارتباط برقرار کند تا بتواند وارد جدیدترین و به روزترین پژوهش‌ها شود.
شاکر عنوان کرد: باید زمینه سفرهای علمی اساتیدی که دارای زمینه‌های آموزشی و پژوهشی هستند فراهم شود، متأسفانه سال‌هاست که در دانشگاه قم فرصت‌های مطالعاتی ایجاد نشده است.
تنها یک مجله علمی- پژوهشی در دانشگاه قم فعال است
عضو هیئت علمی دانشگاه قم عنوان کرد: دانشگاه باید در زمینه‌های مختلف مجله‌های علمی- پژوهشی داشته باشد، در حالیکه دانشگاه قم تنها یک مجله علمی-پژوهشی آن هم در زمینه فلسفه و کلام دارد.
شاکر ادامه داد: دانشگاه قم با وجود آمار بالای اعضای هیئت علمی، مجلات علمی - پژوهشی ندارد که اساتید و دانشجویان مقالات خود را به چاپ برسانند.
وی با بیان اینکه انتشاراتی که زیر نظر پژوهش فعالیت می‌کند بسیار ناتوان است، عنوان کرد: هر وقت که اساتید برای چاپ کتاب خویش مراجعه می‌کنند به نتیجه‌ای نمی‌رسند؛ در حالی که چاپ کتب از نظر اقتصادی به نفع دانشگاه است و باید دانشگاه در زمینه انتشارات قوی‌تر عمل کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم ادامه داد: پژوهش مسئله‌ای هزینه بر است و اگر بخواهیم آموزش عالی در دانشگاه‌ها برقرار باشد باید پژوهش‌ها به روز باشد.
وی افزود: پژوهش به منزله پاهای آموزش است بنابراین باید پژوهش‌ها به روز شود، در حالی که در دانشگاه قم پژوهش به معنای واقعی فلج است.
باید با ارائه طرح‌های پژوهشی و ایجاد امکانات دانشجویان به پژوهش تشویق شوند
شاکر تصریح کرد: سطح کیفی ورود دانشجویان به دانشگاه از لحاظ کیفی افت کرده است و این مسئله باعث می‌شود تا پژوهش هم رکود پیدا کند، زیرا امروزه متاسفانه دانشجویان اکثرا از لحاظ پژوهشی ضعیف هستند.
وی افزود: مسئله دیگر این است که به علت کمبود امکانات نمی‌توان دانشجویان را به کارهای پژوهشی ارجاع داد؛ معاونت پژوهشی دانشگاه باید طرح‌های پژوهشی ارائه دهد و زمینه و امکانات را فراهم کند تا دانشجویان به کارهای پژوهشی تشویق شوند.
برای آموزش پژوهش محور شود باید از اساس سرفصل‌های آموزشی تغییر کند
این پژوهشگر برتر گفت: اگر بخواهیم در دانشگاه‌ها آموزش بصورت پژوهش محور باشد باید از اساس سرفصل‌های آموزشی را تغییر داد.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم در پایان ابراز کرد: امکان اینکه فقط بصورت دستوری اعلام کنیم که آموزش پژوهش محور شود وجود ندارد؛ باید در همین راستا برای اساتید دوره‌های آموزشی برقرار شود تا اساتید مقدمات پژوهش را به دانشجویان آموزش دهند.
.............................
مژگان فرهنگیان
نظر شما