آمار دانشجویان علوم انسانی نگران‌کننده است

به گزارش خبرنگار مهر، غلامعلی حداد عادل پیش از ظهر شنبه در جلسه‌ای با حضور روسای دانشگاه‌های قم در تالار امام رضا(ع) استانداری با اشاره به اینکه قم فرصت بسیار ارزشمندی برای تحقق وحدت حوزه و دانشگاه است و این شهر باید الگوی کشور در این زمینه باشد، اظهار داشت: باید از استانداری قم تقدیر کرد که در این حوزه دغدغه‌مند است.

وی با اشاره به سابقه ۵ ساله شورای تحول علوم انسانی ادامه داد: این بار اولی است که یک استانداری برای طرح این موضوع از ما دعوت می‌کند چرا که معمولاً استانداری‌ها آنقدر گرفتار مباحث عمرانی و سیاسی هستند که به اینگونه موارد اهمیتی نمی‌دهند.

رئیس شورای تحول در علوم انسانی با اشاره به اینکه باید ابتدا اصل موضوع را تبیین کنیم تا بدانیم اسلامی کردن علوم انسانی چه ضرورت و اهمیتی دارد افزود: تمام تلاشی که در مراکز آموزشی و پژوهشی صورت می‌گیرد بر محور انسان و به این خاطر است که یک انسان اسلامی در کشور تربیت شود.

وی با اشاره به اینکه اختلاف مهم انقلاب اسلامی با دنیای غرب به همین موضوع انسان بازمی‌گردد ابراز داشت: دو تمدن با دو جهان‌بینی که دو تعریف کاملاً متفاوت از انسان دارند مانند انقلاب اسلامی و غرب، تمام شئونات تحت تأثیر این تمدن قرار می‌گیرد.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: انسان از دیدگاه اسلام یک مسافری است که در مرحله‌ای آغاز کرده و قسمتی از سفرش را در دنیا می‌گذارند و هدفش در جای دیگر است اما در غرب تعریف این است که انسان قبل و نه بعدی ندارد و کل وجودش محدود است به فرصت تولد تا مرگ.

حداد عادل اظهار داشت: در فرایند چند ساله که از رنسانس تا امروز اتفاق افتاده مکاتبی مانند اومانیسم، سکولاریسم، لیبرالیسم بر این تفکر سایه افکنده و فیلسوفانی که مدعی این اندیشه بودند در عمل وظیفه پیامبران را به عهده گرفته‌اند این تمدن را به سوی این افکار برده‌اند.

وی ادامه داد: اصل دعوایمان سر اینکه مقصود از انسان و هدف آن چیست بازمی‌گردد به تعریف انسان که در تمدن اسلامی و غرب نسبت به آن تفاوت بنیادی دارند.

بدون علوم انسانی اسلامی، انقلاب ناقص است

رئیس شورای تحول در علوم انسانی خاطرنشان کرد: بدیهی است که علوم انسانی که با این مبنای مادی به وجود بیاید، چیزی نیست که بگوییم مانند فیزیک و ریاضیات علم است و در کشور ما هم می‌توان از همان علوم غربی استفاده کرد.

وی گفت: علوم مختلف انسانی غربی مانند روانشناسی، جامعه شناسی، ارتباطات، علوم تربیتی، هنر و ... همه مبتنی بر تفکر مادی نسبت به انسان به وجود آمده است.

حداد عادل با اشاره به اینکه اگر ما انقلاب کردیم و هدف ما ساختن تمدن اسلامی باشد، نمی‌توانیم حساسیت نسبت به تئوری‌ها و نظریه‌هایی که در فضای دیگر به وجود آمده نداشته باشیم بیان کرد: اگر ما در تحول علوم انسانی موفق نشویم، انقلاب اسلامی ناقص و ناتمام باقی می‌ماند.

وی گفت: از ابتدای انقلاب و زمانی که ستاد انقلاب فرهنگی شروع به کار کرد، این موضوع دغدغه همه بوده و کارهای مختلفی در قم و تهران انجام شده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه تمام اقداماتی که تا امروز صورت گرفته به نتیجه مطلوب نرسیده ابراز داشت: حرکت جدیدی در سال ۸۸ پس از دیدار سالانه رهبر انقلاب با شورای عالی انقلاب فرهنگی در ماه رمضان و پس از مطالبه جدی ایشان نسبت به تحول علوم انسانی شروع شد.

شکل‌گیری ۱۶ کارگروه در شورای تحول

وی ادامه داد: یک آیین‌نامه تدوین شده برای شورای تحول علوم انسانی که از بهمن‌ماه ۱۳۸۸ کار خود را آغاز کرده و تا کنون نزدیک به ۱۰۰ جلسه داشته است.

حداد عادل خاطرنشان کرد: در این شورا ۲۱ نفر عضویت دارند و خود این شورا جلوه‌ای از همکاری حوزه و دانشگاه است که در آن سعی شده مؤسسات مرتبط با علوم انسانی قم حضور داشته باشند.

وی گفت: این شورا در نخستین جلسات خودش ۱۵ رشته از رشته‌های علوم انسانی موجود در دانشگاه‌ها را واجد اولویت تشخیص داده و کار خود را روی این رشته‌ها متمرکز کرده است.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی افزود: تلاش ما این است که تحول در هر رشته‌ به دست اساتید همان رشته اتفاق بیفتد چرا که تحول در علوم انسانی در رشته تاریخ مثلاً با تحول در رشته حقوق متفاوت است.

وی ادامه داد: شورا اصول حاکم بر تحول را تدوین می‌کند اما کار به دست اساتید هر رشته است که در این راستا ۱۶ کارگروه تشکیل داده‌ایم که ۱۵ کارگروه مربوط به دانشگاه و کارگروه شانزدهم مربوط به آموزش و پرورش است.

حداد عادل اضافه کرد: در هر کارگروه بین ۱۰ تا ۱۵ نفر از اساتید دانشگاه که معتقد به تحول علوم انسانی بوده و از نظر علمی وجاهت داشته باشند را عضو کرده‌ایم. در حال حاضر بیش از ۲۰۰ نفر از اساتید دانشگاه‌ها و روحانیون حوزه در این شوراها عضویت دارند.

وی ابراز داشت: در طول ۴ سال گذشته که این کارگروه‌ها فعال شده‌اند بیش از هزار جلسه فرعی داشته‌اند که برخی خودشان کارگروه‌های فرعی تشکیل داده‌اند.

اسلامی‌سازی، بومی‌سازی، روزآمدی و کارآمدی

رئیس شورای تحول در علوم انسانی گفت: ما برای تحول علوم انسانی چهار هدف اسلامی کردن، بومی سازی، روزآمدی و کارآمدی را پیش چشم خودمان قرار داده و معتقدیم برای رسیدن به این چهار هدف در چهار عرصه تبیین مبانی و مفاهیم فلسفی و اصولی علوم انسانی، اساتید دانشگاه، دانشجویان و پایان‌نامه‌ها است.

وی با اشاره به اینکه در عرصه اول پایه‌های علوم انسانی شناخته شده و محتوای کتاب‌ها نقد می‌شود اظهار داشت: مراد ما مخالفت مطلق با تمام دستاوردهای علوم انسانی در مغرب زمین نیست. ما مبنایی داریم اگر ببینیم که در یکی از رشته‌های علوم انسانی نتایجی حاصل شده که ریشه در مبنای متضاد اسلامی دارد، آن را نمی‌پذیریم.

حداد عادل با اشاره به اهمیت اساتید در این حوزه خاطرنشان کرد: اگر بهترین مطالب هم فراهم شود، اگر استاد معتقد به این مطالب نداشته باشیم، کار ناقص انجام می‌شود.

اشکال مهم ما پس از انقلاب این است که به برگزاری کنگره، سخنرانی و تألیف کتاب بسنده کرده‌ایم و دانشگاه در این میان کار خودش را می‌کرده است.

وی عرصه دیگری که در این زمینه باید مورد توجه قرار بگیرد را کمیت رشته‌های علوم انسانی دانست و افزود: راه‌اندازی علوم انسانی کم هزینه است و آزمایشگاه و وسایل گران قیمت نمی‌خواهد و در عین حال عناوین پرطمطراق دارد و با سواد و کم سواد آن خیلی دیر تشخیص داده می‌شود. به همین خاطر رشد رشته‌های علوم انسانی بسیار زیاد و بی‌منطق است.

وی افزود: آمار دانشجویان علوم انسانی آمار نگران‌کننده‌ای است که بازار کار برایشان وجود ندارد و تنها پدر و مادرها دلشان خوش است که فرزندانشان به دانشگاه رفته است. یک نیروی کار از جامعه گرفته می‌شود چراکه این افراد در آینده هم حاضر به انجام بسیاری کارها نخواهند بود.

رئیس شورای تحول در علوم انسانی با اشاره به اینکه تحول علوم انسانی به همان اندازه که جنبه نظری و فلسفی و علمی دارد به همان اندازه یک امر مدیریتی است گفت: ما اگر نتوانیم با مدیریت در مقام اجرا و عمل این حرف‌های خوب را وارد دانشگاه‌ها کنیم، در کاغذها و کتاب‌ها باقی می‌ماند.

به سخنرانی بسنده کرده‌ایم

وی ادامه داد: اشکال مهم ما پس از انقلاب این است که به برگزاری کنگره، سخنرانی و تألیف کتاب بسنده کرده‌ایم و دانشگاه در این میان کار خودش را می‌کرده است.

حداد عادل با اشاره به اینکه تحول علوم انسانی پرنده‌ای است با دو بال ابراز داشت: یک بال آن دقت‌های نظری است و یک بال آن اهتمام اجرایی و حتماً وزارت علوم به اندازه ما در این موضوع باید احساس مسئولیت کند و ایمان داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه مشکل اصلی ما در حال حاضر نداشتن تحقیقات کافی است در اینکه مقصود از اسلامی کردن علوم انسانی چیست خاطرنشان کرد: ما تصورات کلی و اجمالی داریم اما این تصورات کلی و اجمالی به تفصیل درنیامده و تدوین نشده است.

رئیس شورای تحول در علوم انسانی با اشاره به اینکه سابقه علوم انسانی در کشور ما زیاد نیست، گفت: علوم انسانی در غرب ۴۰۰ سال سابقه دارد و هزاران دانشگاه و ده‌ها هزار استاد به این موضوع پرداخته‌اند اما ما در این موضوع نوپا هستیم.

حداد عادل با اشاره به ظرفیت‌های حوزه علمیه در این زمینه عنوان داشت: اخیراً به این نتیجه رسیده‌ایم که در دبیرخانه شورای تحول علوم انسانی یک معاونت ارتباطات با حوزه تعریف کنیم تا امکانات حوزه را شناخته و افراد را به ما معرفی کند.