نگاهي به ويژگيهاي مسجد "سلطان قايتباي" مصر

به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه" مهر"، مسجد تاريخي " سلطان قايتباي " قاهره به سبب دارا بودن ويژگيهاي هنري و معماري و سنگهاي قديمي وتزيينات مذهبي از اهميت ويژه اي برخوردار است.

عيسي ابراهيم دركتاب " قاهره" داستان ابونصر قايتباي را آورده است، نويسنده در اين كتاب  مي نويسد: ابو نصر قايتباي در اصل شركسي بوده است، "جقمق" او را 50 دينار خريد، او را به دربار فارس منتقل كرد و وي در اين دربار تقرب يافت.  وي كارمند " اتابك ارتش"  شد و سپس فرمانروايي مصر را در دسامبر سال 1468 ميلادي مصادف با رجب 873 هجري به عهده گرفت و با حفظ اين سمت در سال 1496 ميلادي وفات يافت. تربتش مقبره  موجود درتربت مماليك است كه به نام منطقه قايتباي معروف در قاهره مشهور است. ساخت اين مقبره از سال 877 هجري شروع و دوسال بعد درسال 879 هجري به پايان رسيد.

مساحت مقبره  "قايتباي " به 1088 متر مربع مي رسد كه شامل مسجد جامع و مدرسه به شكل ايوان، قبه ضريح، طبقات صوفيه،  حوض دواب و مدفن برخي از نويسندگان است. اين مقبره  داراي سه نماي بيروني است كه نماي اصلي از سمت شمال شرقي و دو ورودي به شكل قله وجود دارد.

مسجد آن داراي ايواني است كه درآن اذان گفته مي شد، ارتفاع آن به 44 متر مي رسد و از 4 طبقه تشكيل شده است. مملوكيان به منظور هماهنگي و توازن ارتفاع با قبه از فنون خاصي استفاده كرده اند كه دركتاب " هنر عرب " به آن اشاره شده است.

براي رسيدن به طبقات بالايي مسجد، پلكاني از جنس سنگ مرمر قرار دارد . ورودي اين مسجد از نقش و نگارهاي زيبا و معماري مملو است و4 سالن آن با حصير و فرشهاي پشمي قديمي پرشده است .

برروي ديوار هرسالن نام مذاهب چهارگانه نوشته شده است و چارچوب پنجره هاي اين ايوان از چوب است. محراب آن از سنگهاي مرمر و پنجره هاي از برنز است و هنگامي كه خورشيد مي تابد اشعه آن به شكل رنگهاي زيبا منعكس مي شود.

در جهت قبله آن منبري است كه با عاج و صدف تزيين شده است كه سلطان قايتباي به منظور اقامه خطبه هاي ديني و شرعي درروزهاي مخصوص و اعياد بنا كرده است .

برخي از اتاقهاي اين مقبره ها به خاطر ترميم و مرمت نشدن خراب شده اند.

اين مسجد داراي 4 در است كه بر روي همه آنها نام سلطان قايتباي و دعاهايي براي او نوشته شده اند.

يكي از درها به قبه ضريح امتداد پيدا مي كند كه به شكل مربع است و مدفن يكي از دو امام محراب است . در ديگربه مدفن سلطان قايتباي و اعضاي پسر خانواده اش منتهي مي شود.

اين مقبره كه مجموعه اي نادر از مباني بديعي به همراه پيش زمينه هايي از طرح هاي هماهنگ است، به منظوراستفاده  و بهره گيري اززيباييهاي آن مورد توجه قرار مي گيرد. 

سلطان قايتباي درزمان حياتش به همه نقاط مصر رفت و تعداد زيادي مسجد و مدرسه ديني و حصار ودژ هاي فراواني را بنا كرد. ازجمله قلعه "اسكندريه " كه نامش تا كنون باقي مانده است.

اين مسجد در واقع مجموعه اي از آثار و تزيينات مذهبي با رنگهاي آبي و طلايي به همراه اشكال هندسي و تذهيب كاري به رنگهاي مشكي ، بنفش و زرد است و اركان آن به شكل مربع و مستطيل با رنگها و حجم هاي مختلف است كه از آثار و هنرهاي ايرانيان نيز بهره برده اند .

بيشترين قسمت مدرسه مانند مدرسه ابتدايي كه مركز سياحتي است ، ويران شده است  و مركز عالي آثارباستاني سعي در ترميم و مرمت و بازسازي آن دارد.