متن وحاشیه آنچه در«سزار»گذشت/ ماهی ها برای ملاقات مسئولان مرخصی گرفتند

به گزارش خبرنگار مهر، شهریورماه سالجاری واژگونی قطار باری در مسیر رودخانه سزار در شهرستان دورود موجب ورود بیش از ۶۰ هزار لیتر سود سوزآور به درون این رودخانه و مرگ ۱۲۰ هزار قطعه ماهی شد.

به دنبال وقوع این حادثه روز گذشته در اقدامی شاهد رهاسازی تعدادی ماهی در رودخانه سزار استان لرستان با حضور مدیرعامل راه آهن کشور بودیم، اقدامی که به گفته مسئولان در راستای جبران مرگ ۱۲۰ هزار قطعه ماهی در این رودخانه به دنبال ریختن محموله سود سوزآور قطار باری عبوری از این محور صورت گرفت.

این اقدام که از سوی مسئولان شرکت راه آهن با عنوان حرکتی برای اثبات علاقمندی آنها به محیط زیست صورت گرفت با اما و اگرهایی همراه بود چرا که با توجه به اکوسیستم حساس رودخانه سزار باید ماهیهای رها شده در این محل از گونه های بومی منطقه باشد و در غیر این صورت آسیب جدی به اکوسیستم رودخانه وارد می کنند.

حرکتی نمادین یا واقعی؛ مسئله این است

در جریان این حرکت به گفته محسن پورسیدآقایی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن نزدیک به شش هزار قطعه ماهی در رودخانه سزار رهاسازی شد.

وی در پاسخ به اظهارات خبرنگار مهر که این حرکت را نوعی حرکت "نمادین" قلمداد کرد؛ با قاطعیت گفت که این حرکت "واقعی" بوده و قرارداد سه جانبه ای با سازمان محیط زیست و سازمان شیلات بسته شده تا کار تامین ۵۰۰ هزار قطعه ماهی برای رهاسازی در رودخانه سزار را انجام دهند.

پورسیدآقایی با بیان اینکه هزینه لازم برای تدارک این میزان ماهی تامین شده است افزود: شش هزار قطعه از این ماهی ها تامین و رهاسازی شد که این کار تا رهاسازی ۵۰۰ هزار قطعه ماهی دیگر نیز ادامه می یابد.

وی با بیان اینکه به مرور کار تهیه ماهی های بومی و خاص منطقه انجام می شود افزود: تدارک این ماهی ها سخت و زمان بر است ولی به طور قطع همه کار تهیه ۵۰۰ هزار قطعه ماهی و رهاسازی آنها را انجام خواهیم داد.

معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن در پاسخ به سوالی در مورد مدت زمان رهاسازی این تعداد ماهی در رودخانه سزار نیز گفت: هر موقع که ماهی آن تامین شود.

پورسیدآقایی در سخنان خود دلیل رهاسازی این تعداد ماهی را اینگونه تشریح کرد: به دلیل وقوع سانحه ريلي برای قطار حامل سودسوزآور در محور لرستان و مسير راه‌آهن دورود در شهريور ماه امسال که منجر به تلف شدن حدود ۱۰۰ هزار قطعه ماهي در اين رودخانه شد در راستای حفاظت از محيط زيست راه‌آهن جمهوری اسلامی ايران تصميم گرفت ۵ برابر تعداد ماهي‌هاي تلف شده در اين رودخانه را تأمين كرده واقدام به آب‌اندازی آنها كند.

ماهی های رها شده مربوط به خود رودخانه بوده است

این سخنان معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه آهن کشور در حالی مطرح می شود که پیگیری خبرنگار مهر برای اطلاع از محل تامین ۵۰۰ هزار قطعه ماهی از گونه های"بومی" منطقه از مسئولان محیط زیست به نکات جالبی ختم شد.

معاون اداره کل محیط زیست استان لرستان عصر چهارشنبه در رابطه با رهاسازی ماهی در رودخانه سزار به خبرنگاران گفت: با توجه به اینکه هنوز نتیجه مطالعات برای رهاسازی ماهی در اکوسیستم این رودخانه تکمیل نشده کار رهاسازی ماهی ها در سزار اقدامی نمادین و ماهی های رهاشده مربوط به همین رودخانه بوده اند.

قائدرحمت تصریح کرد: برای انجام این اقدام نمادین گونه های بومی به کمک ماهی گیران از دیگر مناطق رودخانه صید و دوباره رهاسازی شد تا نتایج مطالعات در این زمینه تکمیل شود.

وی افزود: در حال حاضر مطالعاتی در دست انجام است که نسبت به جبران تلفات بالای ماهی ها در این رودخانه، حفظ ذخائر و بازسازی منابع رودخانه باید چه اقداماتی انجام شود.

قائد رحمت با بیان اینکه محیط زیست اجازه ورود گونه های غیربومی و مهاجم به رودخانه سزار را نخواهد داد تصریح کرد: رودخانه ظرفیت رهاسازی این ماهی ها را ندارد و به همین منظور فعلا جلوی کار رهاسازی گرفته شده تا کار بر اساس مطالعات و با استفاده از گونه های بومی صورت گیرد.

وی در مورد تفاهم نامه سه جانبه منعقد شده برای رهاسازی ۵۰۰ هزار قطعه ماهی در رودخانه سزار نیز گفت: اگر مطالعات جواب دهد این تفاهم نامه اجرایی خواهد شد.

نگرانیهای فعالان محیط زیست

و اما حساسیت اداره کل محیط زیست در زمینه رهاسازی ماهی ها در رودخانه سزار به چه دلیل است؟

کارشناسان محیط زیست معتقدند که وقتی گونه جدیدی غیر از گونه های بومی وارد اکوسیستم رودخانه می شود به عنوان گونه مهاجم عمل کرده و می تواند این اکوسیستم را با مشکل جدی مواجه کند.

برای رهاسازی ماهی در رودخانه سزار باید سنجش و ارزیابی لازم صورت گیرد و حتی رقم ۵۰۰ هزار قطعه ماهی نیز باید مورد بررسی قرار گرفته تا مشخص شود آیا اکوسیستم منطقه می تواند پذیرای این حجم از رهاسازی ماهی باشد.

از سوی دیگر باید ارزیابی شود ماهی هایی که به صورت مصنوعی پرورش داده شده اند اگر در شرایط طبیعی رودخانه رهاسازی شوند آیا موجب ایجاد تنش در اکوسیستم نخواهند شد.

همچنین رودخانه سزار که در یک برهه زمانی شاهد مرگ نزدیک به ۱۲۰ هزار قطعه ماهی بوده است اگر به یکباره این تعداد ماهی- مثل شش هزار قطعه در یک روز- وارد این رودخانه شود آیا با تنش مواجه نخواهد شد.

این سوالات تنها بخشی از نگرانیهایی است که فعالان محیط زیست در زمینه اقدام متولیان امر برای رهاسازی ۵۰۰ هزار قطعه ماهی در رودخانه سزار دارند.

بازسازی خطوط فرسوده ریلی اقدام زیست محیطی راه آهن

با این تفاسیر به نظر می رسد بهتر است مسئولان همان عنوان "نمادین" را برای اقدام خود به کار ببرند تا زمانیکه مطالعات در این زمینه تکمیل می شود و می توان با قطعیت بیشتری در زمینه راهگشا بودن یا مخاطره ساز بودن این اقدام سخن گفت.

به هر روی شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران با ورود جدی برای بازسازی خطوط فرسوده ریلی منطقه لرستان و انجام کار با سرعت قابل توجه نشان داد که عزمی جدی برای رفع مشکل این خطوط حادثه ساز و حل ریشه ای این معضل دارد و به نظر می رسد همین اقدام خود می تواند اثباتی بر دغدغه های زیست محیطی متولیان این شرکت باشد.

حل مشکل فرسودگی خطوط ریلی موجود در منطقه لرستان که تاکنون موجب وقوع حوادث مختلف شده و در یکی از این حوادث نیز فاجعه زیست محیطی رودخانه سزار رخ داد بزرگترین کمک به محیط زیست طبیعی و انسانی لرستان است، موضوعی که پس از ۵۰ سال بی توجهی به همت متولیان کنونی در شرکت راه آهن و دولت یازدهم تنها چند گام تا تحقق کامل فاصله دارد.