رييس پژوهشكده ابن سينا در گفتگوي اختصاصي با "مهر": تعداد بيماران نابارور نيازمند به گامت بيشتر از بيماران نيازمند به جنين است // وضعيت قانوني و فقهي اهداي گامت بايد روشن شود

دكتر محمد مهدي آخوندي در گفتگوي اختصاصي با خبرنگار دانشگاهي "مهر، افزود: به دنبال برگزاري سمينار اهداي جنين در درمان ناباروري توسط پژوهشكده ابن سينا و دانشكده حقوق دانشگاه تهران در سال 1377 اهدا جنين در كشور قانوني شد. در همين راستا و با توجه به اينكه درمان ناباروري تنها به اهدا جنين ختم نمي شود، پژوهشكده ابن سينا با همكاري دانشكده حقوق دانشگاه اقدام به برگزاري سميناري با موضوع اهدا جنين كرده است.

وي تصريح كرد: از 25 سال قبل درمان به وسيله اهدا جنين به شكل لقاح خارج رحمي مطرح شد و زوج هاي ناباروري از اين تكنولوژي استفاده مي كردند كه صاحب اسپرم و تخمك در رحمي سالم بودند اما امكان لقاح در شرايط طبيعي براي آنها وجود نداشت.

تصويب آيين نامه اهداي جنين با كمترين مشكل و اختلاف نظري از سوي علما مواجه شد اما تعداد بيماراني كه نياز به اهدا جنين دارند بسيار كمتر از بيماراني است كه به اسپرم و تخمك نياز دارند

رييس پژوهشكده ابن سينا افزود: با مواجهه با بيماراني كه صاحب اسپرم يا تخمك نبودند و به علت بيماري هايي مانند نقايص ژنتيكي و نارسايي در اسپرم و تخمك و وارد شدن ضربه، اسپرم سازي متوقف شده بود، باروري جايگزين مطرح شد. اسپرم يا تخمك يا جنين غير براي باروري زوج نابارور مورد استفاده قرار مي گيرد. در اين ارتباط مسائل قانوني و فرهنگي خاصي در كشورهاي مختلف اتفاق مي افتد. وي مسائل حقوقي، روانشناختي، فرهنگي و اجتماعي اهدا تخمك و اسپرم را در كشور مهم دانست و گفت:  تصويب آيين نامه اهدا جنين با كمترين مشكل و اختلاف نظري از سوي علما مواجه شد اما تعداد بيماراني كه نياز به اهدا جنين دارند بسيار كمتر از بيماراني است كه به اسپرم و تخمك  نياز دارند. وي در ادامه اظهار داشت: باتوجه به اينكه جنين غير نمي تواند هيچ نقش ژنتيكي براي والدين داشته باشد، حل شدن مسئله اهدا تخمك و اسپرم بايد در كشور روشن شود. آخوندي با اشاره به اينكه در حال حاضر مسائل شرعي در خصوص اهداي تخمك به نوعي حل شده است افزود: برخي مراكز اقدام به اهداي تخمك كرده اند اما در بحث اهداي اسپرم هنوز به توافقي نرسيده ايم. در رابطه با روش استفاده كردن از تخمك و اسپرم اهدايي، شناسايي دهنده و يا گيرنده آن در اين مراكز جاي بحث دارد.

وي خاطرنشان كرد: با برگزاري سمينار در نظر داريم موارد شرعي و حقوقي، رواني و اجتماعي استفاده از اين روش هاي درماني را برطرف و روشن كنيم. در اين سمينار، با مطرح كردن جوانب مختلف اهداي گامت، آيين نامه قانوني آن نيز مورد بررسي قرار مي گيرد و تحقيقات لازم جهت حل مسائل و مشكلات اين موضوع انجام مي شود اميدواريم پس از برگزاري سمينار زمينه هاي قانونمند شدن يا نشدن اهدا گامت فراهم شود.

رييس پژوهشكده ابن سينا يادآور شد: مقالات سمينار در رابطه با مسائل فقهي اهداي تخمك و اسپرم، احكام اوليه و ثانويه احكام وضعي، مسائل حقوقي آن شامل حقوق بشر، اشخاص و اموال،  قراردادهاي بين المللي و تطبيقي، مسائل اخلاقي مانند عنصر رضايت در اهدا، حق انتخاب و اهدا، رابطه مالي عناصر درگير، رازداري در اهدا و ارائه راهكارهايي براي حل مسائل روانشناختي و جامعه شناختي و پزشكي اين موضوع است. 

وي در ادامه به "مهر"، گفت: مسائل جامعه شناختي اهدا گامت در كشورهاي اسلامي شامل نگرش زوجين و جامعه نسبت به اهدا، نقش تكنولوژي هاي باروري در كاهش آسيب هاي خانوادگي و موانع اجتماعي و اقتصادي استفاده از گامت و جنين است.

مسائل جامعه شناختي اهداي گامت در كشورهاي اسلامي شامل نگرش زوجين و جامعه نسبت به اهدا، نقش تكنولوژي هاي باروري در كاهش آسيب هاي خانوادگي و موانع اجتماعي و اقتصادي استفاده از گامت و جنين است

دكتر آخوندي با تأكيد بر روشن سازي مسائل روانشناختي اهداي گامت تصريح كرد: رابطه والدين با كودك حاصل از اهدا، آشكار يا پنهان نگه داشتن موضوع اهدا به كودك، لزوم و عدم لزوم آگاه سازي فرزندان، اضطراب والدين از آگاهي فرزند، اختلاف خصوصيات ژنتيكي فرزند اهدايي با والدين، جنبه هاي مختلف مشاوره قبل و بعد از اهدا و مقايسه وضعيت رواني اين فرزندان با فرزند خواندگان از موارد مهمي است كه در حيطه روانشناسي و مشاوره مي گنجد. وي اظهار داشت: در حال حاضر بيش از 20 مقاله به اين سمينار ارائه شده است. ايرانيان مقيم خارج از كشور نيز جهت شركت در اين سمينار ابراز تمايل كرده اند. همچنين يك پنل پزشكي نيز در اين سمينار برگزارمي شود تا از جنبه هاي پزشكي، سلامت والدين و شرايط مناسب داوطلبان گامت را مشخص كند. اين پنل جهت روشن شدن اهميت قضيه براي رشته هاي مختلف برگزار مي شود. به گزارش "مهر"، سمينار اهدا گامت توسط پژوهشكده ابن سينا و دانشكده حقوق دانشگاه تهران 10 تا 11 اسفند ماه برگزار مي شود. كميته اخلاق زيستي يونسكو، كرسي حقوق بشر، انجمن جمعيت شناسي ايران، پژوهشكده خانواده دانشگاه شهيد بهشتي، مركز اخلاق و تاريخ پزشكي علوم پزشكي دانشگاه تهران، مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي، دانشگاه مذاهب اسلامي از جمله ارگانها و مراكزي هستند كه در جهت برگزاري سمينار با پژوهشكده ابن سينا همكاري دارند.