ضرورت توسعه روابط فرهنگی دوسویه ایران و تركمنستان

خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ: ابوذر ابراهیمی ترکمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که در فاصله سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۱ به عنوان وابسته فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در عشق آباد فعالیت کرده است، با ارسال یادداشتی به خبرگزاری مهر از فرصت‌های زیادی که برای توسعه همکاری‌های به ویژه فرهنگی میان ایران و ترکمنستان وجود دارد، سخن گفته و به تحلیل اهمیت سفر اخیر رئیس جمهور به این کشور پرداخته است. متن این یادداشت به شرح زیر است:

كشور تركمنستان با دارا بودن بیش از ١٢٠٠ كیلومتر مرز خاكی آرام و بدون تنش یكی از هفت همسایه كشورمان است. سابقه روابط مستقل كشورمان با تركمنستان در عصر حاضر به ٢٤ سال پیش و همزمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌رسد.

اصل وجود اشتراكات فرهنگی با هر كشوری می‌تواند ما را از پیمودن راه‌های طولانی ایجاد زمینه برای یكدیگر فهمی فرهنگی بی‌نیاز كند. اشتراكات فرهنگی بسیار فراوان كشورمان با تركمنستان به عنوان بسترهای توسعه روابط فرهنگی، فرصت بسیار مناسبی را برای گسترش روابط  در دیگر زمینه‌ها پیش روی مسئولان دو كشور نهاده است. اشتراك در دین، اشتراك نسبی زبانی، اشتراك در آداب و رسوم و اشتراك تاریخی می‌توانند در مسیر توسعه روابط فرهنگی به عنوان زیرساخت تلقی شوند.

سیاست بی‌طرفی تركمنستان كه در سازمان ملل نیز مورد تایید قرار گرفته است و نیز رفتارهای مسئولانه در سیاست خارجی كشورمان سبب گردیده است تا تنش‌های سیاسی دو كشور نسبت با شش همسایه دیگر بسیار كمتر باشد.

شخصیت‌های مشترك فرهنگی مانند مختومقلی فراغی، دولت محمد آزادی، ملا نفس، ابوسعید ابوالخیر، شیخ نجم‌الدین كبری، خواجه یوسف همدانی، ابوالفضل سرخسی، ابوعلی دقاق نیشابوری و بسیاری دیگر می‌توانند پل‌های اتصالی برای توسعه روابط فرهنگی دو كشور تلقی شوند.

علاقه به اهل بیت(ع) در میان مردم تركمن، علاقه‌ای از سر اخلاص است. این نوع اخلاص در اشعار مختومقلی فراغی تبلور ویژه‌ای یافته است. امام رضا(ع) در میان مردم تركمنستان بسیار مورد احترام وعلاقه است. سال‌ها پیش در گفتگو با وزیر فرهنگ تركمنستان به مناسبتی سخن از قزل امام(ع) (امام طلایی) كه همان تعبیر صمیمانه تركمن‌ها از حضرت رضا(ع) است، به میان آمد. وزیر تركمن گفت: من دو نوه دارم و هر دو را مدیون عنایت حضرت امام رضا(ع) هستم. این علاقه را سال‌ها بعد از زبان مستخدم پیر مزار ابوسعید ابوالخیر به نام كاكا مراد نیز شنیدم آنجا كه گفت: در این دنیا هیچ آرزویی جز زیارت مرقد شریف امام رضا(ع) ندارم و از قضا این فرصت برایش پیش آمد وبه زیارت آن امام همام نایل آمد.

این فرصت‌ها در روابط فرهنگی حكم كیمیا را دارند. همین فرصت‌ها را در رابطه با كشورهای دیگر آسیای مركزی و قفقاز كم و بیش می‌توان یافت. پدران ما بی‌آنكه از امكانات موجود در دستان ما بهره‌مند باشند، پایه‌های خوبی در روابط فرهنگی پی‌ریزی كردند و ما نیز باید بكوشیم این روابط را توسعه دهیم.

سفر دكتر روحانی رئیس جمهور كشورمان به تركمنستان در شرایط كنونی می‌تواند در توسعه این روابط بسیار موثر باشد. برنامه مبادلات فرهنگی یكی از اسنادی است كه در این سفر به امضا خواهد رسید. استقبال تركمن‌ها از برگزاری روزهای فرهنگی كشورمان در عشق‌آباد در هفته منتهی به سفر رییس جمهور كشورمان به تركمنستان، نشانه‌ای از اراده دولت تركمنستان برای توسعه این روابط است.

دل‌های مردم تركمن برای شنیدن پیام‌های فرهنگی كشورمان بیش از هر زمان دیگری آماده است و آنها نیز به خوبی دریافته‌اند كه ایران همسایه و دوست قابل اعتمادی برای تركمنستان است. این سفر می‌تواند راه‌های جدیدی در توسعه روابط فرهنگی بگشاید. اثر روابط فرهنگی ریشه دار می‌تواند در بهبود زخم‌های كهنه ملت‌ها نیز موثر باشد چنانكه جنگ هشت ساله هم نتوانست روابط فرهنگی دیرپای مردم ایران وعراق را به فراموشی بسپارد. كشورمان در توسعه روابط فرهنگی به دلیل داشته‌های فرهنگی بسیار غنی همواره سود خواهد برد. ضرب المثل تركمنی است كه «آرقالی یگید قورد آلار» (جوانی كه پشتیبان داشته باشد گرگ را هم می‌تواند شكار كند).