آزاد راه تهران - شمال ، مهمترين واقعه زيست محيطي ايران

به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر ، هرچند به طور جد عمليات اجرايي طرح آزاد راه تهران - شمال آغاز نشده اما شاهد تخريب هاي شديد اراضي بكر حريم اين آزاد راه هستيم . البته در حال حاضر پروژه متوقف بوده و در صورت تامين منابع مالي مورد نياز تا زماني كه ارزيابي زيست محيطي صورت نگيرد ، طرح متوقف خواهد ماند.

آزاد راه تهران – شمال با 121كيلومترطول مدت مسافرت به شمال را به حدود يك ساعت و بيست دقيقه كاهش مي دهد و به  يكي از پرمسافرترين محورهاي شمال كشور تبديل شده و بر اساس برآوردها سالانه بين 4تا6 ميليون نفر از اين محور استفاده  خواهند كرد.

آزاد راه تهران ـ شمال يك پروژه ملى است ،  ولي انبوهى از نگرانى ها و دغدغه هاي زيست محيطى براى حفاظت از ارزشهاى البرز مركزى و جنگلهاى بكر اين منطقه وجود دارد.

از نظر كارشناسان محيط زيست، پروژه آزاد راه تهران - شمال يكي ازمهمترين وقايع زيست محيطى ايران است . زيرا در اين پروژه علاوه بر تخريب بخشي از منابع طبيعي و زيستگاههاي بكر منطقه ، شهرهاى شمالى كشور نيز پس از بهره بردارى آزاد راه به دليل هجوم جمعيت و دسترسي آسان با مشكلات عديده زيست محيطي مواجه مي شوند. البته بسياري از ابعاد مثبت و منفى اين امر هنوز از سوي سازمان حفاظت محيط زيست در دست ارزيابى است.

عبور اين اتوبان ازجنگل هاى هيركانى ـ باقيمانده از عصر يخبندان ـ كه جزو نادرترين سرمايه هاى زيست محيطى جهان محسوب مى شوند به دغدغه عمومى بويژه دوستداران طبيعت تبديل شده است .

بنياد مستضعفان و جانبازان مجري ساخت آزاد راه پيشنهاد كرده در قبال واگذارى 6000 هكتار زمين طى برنامه اى هفت ساله آزاد راه تهران شمال را بسازد و بر همين اساس با موافقت دولت قراردادى 22 ساله ، 5 سال براى اجرا و 17 سال براى بهره بردارى بين وزارت راه و ترابرى و بنياد مستضعفان و جانبازان منعقد شد.

بر اساس مصوبه هيأت وزيران درتاريخ 21 مهر سال 75 مقرر شده بود 5/62 ميليون متر مربع از اراضى ملى محدوده آزادراه به منظورتامين بخشى از اعتبارات دولتى براى ساخت آزاد راه تهران- شمال به بنياد واگذار شود اما مفاد اين مصوبه با لايحه قانونى واگذارى و احياى اراضى در جمهورى اسلامى مصوب شوراى انقلاب در تعارض بوده و بررسى هاي سازمان بازرسي نيز نشان داده كه مقاديرى از اين اراضى كه در اختيار پيمانكار قرار گرفته به اشخاص ثالث واگذار و اين افراد نيز با تغيير كاربرى، اراضى جنگلى را به تأسيسات صنعتى و شهرك هاى مسكونى تبديل كرده اند.اين در حالي بود كه بر اساس توافقات اوليه هر گونه ساخت و ساز در حريم بزرگراه ممنوع اعلام شده بود.

البته در پي انتشار اين خبر و پيگيري هاي صورت گرفته از سوي دوستداران محيط زيست و نهادهاي دولتي و غير دولتي ادامه اين روند متوقف شده و جلوي هر گونه تغيير كاربري و ساخت و ساز در اين اراضي گرفته شد و دولت وقت نيز ديگر در قبال اعتبارات پروژه آزاد راه تهران ـ شمال ازمحل اراضى ملى زمينى واگذارنكرده و هزينه اجرايي پروژه قرار شد از محل وام ها و اعتبارات خارجي تامين شود.

به گزارش مهر ، كارشناسان معتقدند به منظور كاهش و تعديل خسارات ناشي از ساخت آزاد راه  نبايد اراضى حاشيه مسير به ويژه در حوالي مرزان آباد و... تغييركاربرى داده شده و به شهرك هاى مسكونى تبديل شود و تا يك كيلومتر از اراضى حاشيه بزرگراه بايد به عنوان منطقه استحفاظى تلقى گشته وبراى حفظ كاربرى اراضى آن قانون وضع شود .

به نظر مي رسد اين پروژه علي رغم توقف با 5 درصد پيشرفت كاري ،  اثرات سوء زيست محيطي آن پايان ناپذير است اخيرا رييس سازمان جنگل ها و مراتع كشور از واگذاري غيرقانوني عرصه هاي جنگلي كلاردشت به شركت سازنده آزاد راه تهران- شمال در دولت قبلي خبر داد.

به گزارش مهر ، دكتر خداكرم جلالي با اشاره به اينكه براساس مصوبه دولت در سال گذشته براي تامين اعتبار مورد نياز ساخت آزادراه تهران- شمال يك هزار و100 هكتار جنگل بكر در منطقه كلاردشت به شركت سازنده اين آزادراه واگذار شده است مي افزايد: شركت سازنده آزادراه تهران- شمال با انجام ساخت و ساز و فروش اين عرصه ها خسارت زيادي به جنگل هاي اين منطقه وارد كرده است.

البته احمدي نژاد نيز در واكنش به اين خبر مخالفت صريح خود با واگذاري و فروش اراضي جنگلي تحت هر شرايطي را اعلام و تاكيد كرد براي تامين اعتبار و هزينه هاي آزاد راه تهران- شمال به فروش جنگل نيازي نيست.

براي آگاهي از اثرات متعدد و بيشمار احداث اين آزاد راه بايد منتظر بيرون آمدن گزارش ارزيابي زيست محيطي پروژه شد. سازمان محيط زيست بر اساس مصوبه هيات دولت وقت ، مجري تهيه اين گزارش شده و تاكنون نتايج بررسي ها اعلام نشده است و تا زماني كه ارزيابي زيست محيطي انجام نشود پروژه متوقف خواهد ماند.