این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» منتشر شده است. «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است.
به گزارش خبرنگار مهر، حاشیه نشینی امروزه به معضلی بزرگ برای شهرها و به خصوص کلانشهرهای کشور تبدیل شده است به گونه ای که تقریبا ۶۰ درصد استان های کشور دارای مناطق حاشیه نشین هستند و در این میان کلانشهر تبریز نیز به نوبه خود سهم بالایی از این حاشیه نشینی ها را دارد.
جمعیت ۴۵۰ هزار نفری مناطق حاشیه نشین تبریز گویای این معضل بزرگ در این کلانشهر بوده که حل این مشکل نیازمند ارائه راهکارهای مناسب در زمینه های اجتماعی، امنیتی و فرهنگی از سوی مسئولان است.
محبوب عبداله‌پور، معاون عمرانی شهردار تبریز و سرهنگ علي اسمعيل‌پور، معاون اجتماعی فرماندهي انتظامي آذربایجان شرقی در میزگردی با موضوع بررسی آسیب ها و راهکارهای معضل حاشیه نشینی در دفتر خبرگزاری مهر به سوالاتی پاسخ هایی دادند.
* طبق آمار، جرایم روی داده در قسمت های حاشیه نشین بسیار بیشتر از دیگر مناطق شهر است، دلیل این امر را چه می دانید؟
سرهنگ اسمعیل پور : طبیعی است که مناطق حاشیه نشین محل امنی برای بزهکاران و مجرمان باشد زیرا این افراد می توانند دور از انظار عمومی اقدام به هر گونه قانون شکنی بکنند و در این میان همین مخفی بودن جرم سبب شده است حاشیه نشینی بهترین مکان برای انجام جرایم باشد. بالا بودن آمار جرایمی همچون مصرف مواد مخدر و خرید و فروش آن در این مناطق گویای این مطلب است. بیشترین مشتریان مواد مخدر در خود مناطق حاشیه نشین هستند و از سوی دیگر خطر دستگیری مجرمان توسط نیروی انتظامی کمتر است پس در این مناطق راحت تر می توان اقدام به انجام هر گونه جرمی کرد.
* عملکرد نیروی انتظامی را در این مناطق چگونه می بینید؟ آیا به اندازه سایر مناطق اقدام به عملیات پاکسازی در حاشیه شهر می شود؟
سرهنگ اسمعیل پور: انجام عملیات پاکسازی در مناطق حاشیه نشین در حدود سه برابر سایر مناطق شهر است و حساسیت ویژه ای بر روی این قسمت ها وجود دارد. هیچکس نمی تواند ادعا کند که از گشت نیروی انتظامی در این مناطق کاسته شده زیرا ماهانه حداقل چندین عملیات پاکسازی در این منطقه انجام می شود در حالی که حتی در بهترین نقاط شهر هر شش ماه یک بار شاهد این عملیات هستیم.
* مردم این منطقه تا چه میزانی برای مقابله با این جرایم واکنش نشان می دهند؟
سرهنگ اسمعیل پور: مردم این مناطق مقابله خوبی با این جرایم نمی کنند زیرا کافی است یکی از مردم حاشیه نشین در هنگام مشاهده یک جرم همانند خرید و فروش مواد مخدر تماسی با پلیس ۱۱۰ داشته باشند و در شناسایی فرد مجرم ما را یاری کند.ر طول یک ماه اول سال جاری حدود ۵۳ هزار نفر با ۱۱۰ تماس گرفته اند که اکثرا مربوط به شناساندن محل معتادان مواد مخدر بوده است که بیشتر این افراد از مناطق مختلف شهر تماس حاصل کرده اند در حالی که هیچگونه تماسی از مناطق حاشیه نشین به پلیس نشده است.
* برنامه نیروی انتظامی استان برای جلوگیری از بزهکاری در این مناطق چیست؟
سرهنگ اسمعیل پور: تا حد توان در پی انجام عملیات پاکسازی در این مناطق هستیم اما تا زمانی که خود مردم منطقه همکاری مناسبی با پلیس نداشته باشند، نمی توان انتظار زیادی از نیروی انتظامی داشت که امیدواریم در طول سال جاری مردم مناطق حاشیه نشین در شناساندن افراد خاطی به پلیس کوشاتر باشند.
* آقای عبداله پور شما علت حاشیه نشینی در کلانشهر تبریز را چگونه ارزیابی می کنید؟
عبداله‌پور : حاشیه‌نشینی نتيجه ناكارآمدی قوانین قدیمی، عدم استقرار مدیریت واحد شهری و سایر علل اقتصادی و اجتماعی است، قوانين شهرداری در سال ۱۳۲۸ نوشته‌شده و در حال حاضر کارآمدی لازم را ندارد.اخیرا در شهرداری تبریز این مسائل پیش‌بینی‌شده و با هماهنگی مدیران شهرداری به مدیریت واحد حرایم خواهیم رسید و با مشخص شدن مدیر این قسمت تا حد ممکن ساخت‌وسازها در حرایم بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته از سوی شهرداری تبریز پیش می رود.
* شهرداری تبریز برای تسهیل دروضعیت حاشیه نشینان چه برنامه هایی در دست اقدام دارد؟
عبداله پور : پروژه اسکان حاشیه‌نشینی ۲۲۰ واحدی، برای افرادی که در سکونت‌گاه‌های ناامن زندگی می‌کنند در نظر گرفته‌شده است اما باید به این نکته اشاره کرد که جابجایی این تعداد از افراد که حدود ۴۵۰ هزار نفر را تشکیل می دهند نیازمند صرف انرژی و البته هزینه بالایی است.طبق برآوردی که سال گذشته داشتیم ۱۰۰ هزار میلیارد ریال خارج از اعتبارات عمرانی بودجه‌ی شهرداری تبریز برای تداوم این بازسازی‌ها و انتقال حاشیه‌نشینان به مناطق امن مسکونی موردنیاز است. هفتاد درصد این مبلغ برای احداث واحدهای مسکونی و بقیه آن برای انتقال خدمات شهری از قبیل آب و فاضلاب، برق، گاز و تلفن برآورد شده است.
* شهرداری تبریز سرمایه گذاری مناسبی برای پروژه های مسیرگشایی کرده است، در مناطق حاشیه نشین این وضع به چه گونه ای است؟
عبداله پور :ما توجه ویژه ای نسبت به مسیرگشایی در کل شهر و به خصوص در مناطق حاشیه نشین داریم.: پروژه‌های دسترسی محلات ملازینال و یوسف‌آباد به اتوبان پاسداران و همچنین مسیر گشایی کوی سبلان در ائل گلی، از پروژه‌هایی است که در این خصوص اجرایی می شود. ادامه‌ی کوثر شرقی تا پاسداران، تقاطع امتداد ثقه‌الاسلام تا اتحاد، امتداد ۴۵ متری و اتصال شرق و غرب به ایده لو و دسترسی آخر احمدآباد و ملازینال و یوسف‌آباد به اتوبان پاسداران از پروژه های ضروری برای اتصال این مناطق به شهر است.
* با اجرای سیاست های جدید در شهرداری تبریز، آیا شاهد توقف حاشیه نشینی در این شهر خواهیم بود؟
عبداله پور : با اجرای سیاست‌های جدید شهرداری تبریز، زمانی که در آینده الحاق حرایم به شهر تبریز اتفاق می‌افتد، دیگر شاهد افزایش حاشیه‌نشینی یا پیش روی سکونت‌گاه‌هایی که غیر امن هستند، نخواهیم بود. علاوه بر تلاش مجموعه‌ی شهرداری کلانشهر تبریز و همت مدیران اجرایی استان برای ایمن‌سازی مسکن های حاشیه‌ی شهر، حاشیه‌نشینان نیز باید خود احساس مسئولیت کرده و برای مقاوم‌سازی خانه‌های خود داوطلب شوند.
گفتگو: فائزه زنجانی
نظر شما