عبدالعلی دستغیب كه مجموعه پنج جلدی آثارش با نام «از دریچه نقد» از سوی موسسه خانه کتاب منتشر شده است، می گوید که افزون بر نقد آثار نام‌آشنایان ادبیات، نقد آثار جوانان گمنانی هم در این کتابها آمده است.
این مجموعه شامل مقالات و نقدهای این منتقد ادبی پیشکسوت است که از سال ۱۳۳۷ تا پایان دهه ۸۰ در نشریات مختلف ادبی منتشر شده است.
او که این روزها در کوی هوابرد شیراز روزگار می گذراند گاهی پذیرای آنهاست که دل در گرو ادبیات و فرهنگ دارند.
این منتقد ادبی و مترجم زبردست که در آستانه ۸۴ سالگی به سر می برد هنوز دست از ادبیات نکشیده و آنها که نقدهای بی پروای او را دوست دارند را به گرمی می پذیرد.
او در این گفت و گو که با حضور فیض شریفی همراه بود از خسته نشدن در راه اندازی موسسه ای برای پرورش منتقدان ادبی هم سخن به میان آورد.
دستغیب به قول فیض شریفی از منتقدانی است که انسان دوستی را چاشنی ادبیات کرده است.
گلایه از وضعیت مسکن نویسندگان و شعرا در فارس
وی که با تلاش جمعی از شاگردان و اهالی ادبیات شیراز در خانه ای کوچک روزگار سپری می کند با گلایه از وضعیت مسکن نویسندگان و شعرا در فارس وعده های داده شده سال های گذشته را مورد اشاره قرار داد و می گوید: در دولت های متفاوت همواره برای مسکن اهالی فرهنگ وعده هایی داده شد و پی گیری های شخصی هم نتیجه ای درپی نداشت.
وی با انتقاد از اینکه برای رهایی از آلودگی هوا و شرایط جسمانی به شیراز بازگشته و در این خانه اسکان یافته است، اضافه می کند: برای اینکه در تهران از آلودگی رهایی یابم به شیراز آمدم، اما این خانه در موقعیتی قرار دارد که از آلودگی صوتی بی بهره نیست و هیاهوی اطراف آن تمرکز را برای نوشتن سلب می کند.
وی درباره انتشار مجموعه پنج جلدی آثارش با نام «از دریچه نقد»، اشاره می کند: مجموعه «از دریچه نقد» در ابتدا قرار بود دو جلد باشد، ولی طی آماده سازی آن به تدریج سه جلد دیگر هم به این مجموعه افزوده شد. به طور کلی «از دریچه نقد» مجموعه مقالات، نوشتارها و گفت‌وگوهای من است که اغلب از سال ۱۳۳۷ تا پایان دهه ۸۰درنشریات مختلف منتشر شده‌اند.
وی می افزاید: این مقاله‌ها محورهای گوناگونی دارند که دسته‌بندی شده‌اند. بخشی از این مقالات مشتمل بر تحقیق و پژوهش درباره متون ادبیات کلاسیک ایران چون شاهنامه، دیوان حافظ و دیگران است. در این مطالب من به سبک شعری، آرا و اندیشه‌ها، همچنین نوعیت متن در این گونه آثار پرداخته‌ام.
این منتقد ادبی با اشاره به دیگر نقدهای خود گفت: دسته دیگری از مقالات و نقدهای این مجموعه به ادبیات معاصر ایران، شعر و داستان، مربوط است. من در این نقدها به آثار داستان‌نویسانی چون صادق هدایت، بزرگ علوی، بهرام صادقی، غلامحسین ساعدی و دیگران و شاعرانی چون احمد شاملو، منوچهرآتشی، نیمایوشیج و چندنفر دیگر پرداختم
صرفا به شاعران و نویسندگان مشهور اکتفا نکردم
دستغیب گفت: در نقدهای ادبیات معاصر ایران، صرفا به شاعران و نویسندگان مشهور اکتفا نکرده، بلکه آثار بسیاری از جوانان را هم نقد کرده‌ام. در این میان بسیاری از جوانان هم هستند که تنها نقد موجود از آثارشان نقد من است.
این مترجم ادبیات و فلسفه همچنین به مجلدات دیگر «از دریچه نقد» اشاره کرد و گفت: حجم عمده‌ای از نقدهای من مربوط به آثار خارجی و نویسندگانی چون ارنست همینگوی، ویلیام فاکنر و جیمز جویس است. همچنین برخی مقاله‌های تخصصی من درباره نظریه‌های مدرن و پست‌مدرن در ادبیات و زیبایی‌شناسی همچون نظریات باختین، نیز در این مجموعه منتشر شده است.
وی در پاسخ به این پرسش فیض شریفی مبنی بر اینکه «آیا این مجموعه تمام نقدهای منتشر شده‌اش در نشریات مختلف را دربرمی‌گیرد؟»، گفت: خیر، همه مقاله‌ها و نقدها و یا مصاحبه‌های دیگران با من در این مجموعه منتشر نشده‌اند. من تا جایی که توان و امکان دسترسی به نشریات را داشتم، توانستم نقدها و مقالات را گردآوری کنم. نقدها و نوشتارهایی که امکان دسترسی به آنها را نداشتم حجمی در حدود دو مجلد دیگر خواهد داشت.
کتاب‌هایم را ناشران با تاخیرهای طولانی چاپ می کنند
دستغیب در ادامه با بیان نام نشریاتی که مقاله‌ها و نقدهایش در آنها منتشر شده، گفت: مقالات و نقدهای من در روزنامه‌هایی چون کیهان و اطلاعات قبل و پس از انقلاب و نشریاتی چون فردوسی، پیام نوین، رودکی، کتاب‌هفته پیش از انقلاب، دنیای سخن، آدینه و مجلات دوره‌ای چون سیمرغ منتشر شده‌اند.
دستغیب همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا آثار تازه و منتشر نشده‌ای هم دارد، اشاره کرد: بسیاری از منتقدان من در نشریات خود مدام بیان می‌کنند که عبدالعلی دستغیب مقاله و یا کتاب جدید ندارد و هر چه منتشر می‌کند، باز نشر آثار قبلی اوست، که این حرف درستی نیست. به عنوان مثال کتاب «نقد ادبی و نوعیت متن» من در سال۹۱ از سوی انتشارات نویدشیراز منتشر شد. بسیار هم اتفاق افتاده که کتاب‌هایم را ناشران با تاخیرهای طولانی چاپ کرده‌اند.
وی افزود: کتاب «نقد آثار دهخدا» را در سال ۱۳۷۰ به ناشری دادم و این ناشر کتاب را در سال ۱۳۸۶ منتشر کرد. کتاب «منطق گفت‌وگو در آثار باختین» را هم دو سال پیش به انتشارات نوید شیراز دادم که هنوز منتشر نشده است. ترجمه سه نمایشنامه از آگوست استریندبرگ، نویسنده مشهور سوئدی و همچنین کتاب «از نیما تا امروز» را که درباره ۱۸ شاعر مهم معاصر چون احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، تقی رحمانی، نیما یوشیج، منوچهر آتشی و چند تن دیگر است، آماده انتشار دارم.
برخی از ناشران متاسفانه رفتار فرهنگی ندارند
دستغیب در ادامه درباره برخی از ترجمه‌هایش که فقط یک بار منتشر شده و دیگر هرگز منتشر نشده‌اند، گفت: برخی از ناشران متاسفانه رفتار فرهنگی ندارند. یکی از ترجمه‌های مهم فلسفی من کتاب «فلسفه آرتور شوپنهاور» نوشته تامس تافه است. این کتاب در سال ۱۳۷۹ به شکلی نامناسبی منتشر شد.
دستغیب گفت: مدیر این نشر حق‌التالیف انتشار اول و یا کتاب‌های تجدید چاپ شده را پرداخت نکرد و جالب است که به مترجمان و یا مولفان می‌گوید که من با انتشار کتابها، شما را مشهور می‌کنم به همین دلیل نباید از من انتظار پرداخت حق‌التالیف داشته باشید. البته او چون خود را ویراستار هم می‌داند، متاسفانه تمام انشا و رسم الخط نویسنده یا مترجم را تغییر داده و به نحوی کتاب را کاملا فلج و مبهم کرده است.
مجموعه پنج جلدی «از دریچه نقد» مجموعه مقالات و نقدهای عبدالعلی دستغیب با شمارگان هزار نسخه، سه هزار و ۵۹۲ صفحه و بهای دوره ۱۱۰ هزار تومان از سوی موسسه خانه کتاب در دسترس علاقمندان قرار گرفته است.
گفتگو و عکس: محمدحسین نیکوپور
نظر شما