به گزارش گروه دانشگاهي "مهر" در نمابر اين مركز به خبرگزاري "مهر" آمده است : مركز ملي اقيانوس شناسي از خرداد ماه 1380 تحت مديريت فعلي قرار گرفته است. در آن زمان كليه فضاي مركز در 300 متر مربع در چهار آپارتمان مجزا در ساختمان وزارت علوم در خيابان بزرگمهر تهران خلاصه مي شد، مركز تقريبا فاقد هرگونه امكانات آزمايشگاهي و ميداني بوده، بعلت كمبود هاي موجود پروژه هاي انجام شده بسيار محدود و اكثرا در مقياس هاي كوچك انجام شده و يا ناتمام و راكد باقيمانده بود، در كادر اداري آن حتي يك نيروي پيماني و يا رسمي وجود نداشت و سيستم در واقع در ركود كامل بسر مي برد. مديريت جديد مركز با هدف قرار دادن رسيدن به شرايط حداقل قابل قبول در يك برنامه 4 ساله با توكل به خدا و با استفاده از تجارب اقيانوس شناسي خود و ساير متخصصان كشور از جهات مختلف توسعه مركز در مسير رسيدن به سمت و سوي يك مركز متناسب با نام مركز ملي اقيانوس شناسي فعاليت خود را آغاز و اقدام نمود كه اجمالا به دستاورد هاي حاصله به شرح ذيل اشاره مي شود:
- تهيه برنامه 4 ساله توسعه مركز با استفاده از متخصصين دانشگاهي دريايي كشور
- خريد و بازسازي ساختمان مركز در تهران:
با توجه به اينكه فضاي موجود مركز امكان كوچكترين تحركي را از مركز گرفته بود تهيه حداقل امكانات براي مركزيت تهران در اولويت قرار گرفت كه در اين رابطه الحمدا.. ساختمان سابق مركز تحقيقات پليمر در خيابان فاطمي با حدود 2000 متر زير بنا خريداري و با توجه به اينكه اين ساختمان 30 ساله و فاقد فضا بندي متناسب با يك مركز تحقيقاتي بود با استخدام مشاور طراح بصورت كامل باز سازي و در واقع مي توان گفت متناسب با يك مركز تحقيقاتي دوباره سازي گرديد. بازسازي فوق با حدود 200 ميليون تومان هزينه در طي مدت حدودا يك سال و بصورت اماني از افتخارات مركز است و مركز دراواخر سال 1381به ساختمان جديد منتقل گرديد.
- خريد تجهيزات آزمايشگاهي و ميداني پيشرفته و ايجاد آزمايشگاه هاي مجهز دريايي:
در فاصله سالهاي 1380 و 1381 مركز موفق شد با استفاده از امكانات بوجود آمده براي دانشگاه ها و مراكز پژوهشي وزارت علوم و با تلاش شبانه روزي و استفاده از مجرب ترين متخصصين كشور حدود دو ميليون دلار تجهيزات آزمايشگاهي و اندازه گيري هاي ميداني خريداري نمايد. در اين رابطه آزمايشگاه هاي شيمي دريا، زمين شناسي دريا، فيزيك دريا و زيست شناسي درياي مركز تاسيس گرديد و امكانات انجام اندازه گيري هاي ميداني كه از مهمترين مولفه هاي كارهاي دريايي مي باشند فراهم گرديد.
لازم به ذكر است در اين رابطه نگاه به آزمايشگاه هاي مركز در تهران نگاه آزمايشگاه ملي و نگاه به تچهيزات ميداني نگاه به سه درياي ايران ( درياي خزر، درياي عمان و خليج فارس) بوده است براي مثال 3 عدد دستگاه نمونه گيري اتوماتيك آب براي استفاده در سه درياي ايران و يا 6 عدد دستگاه CTD با نيت 2 دستگاه براي هر دريا خريداري شده است. بايد اذعان نمود كه امكانات خريداري شده كه تمام آنها از كارآمد ترين نوع و از معتبر ترين سازندگان جهاني خريداري شده اند امكانات مناسبي براي كار دريايي واقعي براي مركز ملي اقيانوس شناسي و كشور فراهم نموده است. در همين رابطه مركز اقدام به استخدام نيروهاي كارشناس و آموزش و تربيت آنان براي كارهاي اندازه گيري ميداني و انجام امور آزمايشگاهي نمود. مجموعه اقدامات براي خريد، راه اندازي و استخدام و تربيت نيروهاي متخصص براي انجام سخت ترين فعاليت هاي دريايي و افزايش اساسي ظرفيت كشور در اين زمينه از ديگر افتخارات مركز در سالهاي اخير مي باشد.
- تقويت كادر هيات علمي، فعال نمودن گروه هاي پژوهشي مركز، معرفي و انجام پروژه هاي تحقيقاتي اساسي دريايي:
بي ترديد نيروي متخصص متعهد به عنوان اصلي ترين مولفه توسعه و پيشرفت علمي هر مركز پژوهشي محسوب مي گردد. با اين نگاه، مديريت مركز از ابتدا افزايش تعداد افراد هيات علمي مركز را از طرق مختلف پيگيري كرده است. در اين رابطه در اولين مرحله و با توجه به كمبود قابل توجه متخصصين با مدرك دكتراي دريايي در كشور و انگشت شمار بودن در بسياري از گرايش هاي دريايي و در عين حال شاغل بودن آنان و نيز توجه به اين واقعيت كه امكانات دانشگاهي ما در زمينه دريايي بسيار جديد و فقط در يكي دو رشته پذيرش دانشجوي دكتري در زمينه دريايي شروع شده است، مركز ضمن انجام مكاتبات با مسئولين وزارت علوم خواستار اختصاص 20 سهميه بورسيه اعزام دكترا به خارج از كشور براي تامين كادر هيات علمي مركز ملي اقيانوس شناسي گرديد.
بنا بر سوابق موجود اين تلاش از سال 1381 شروع و تا كنون ادامه داشته است. با در نظر گرفتن 10 گرايش مختلف براي اقيانوس شناسي و در نظر داشتن 2 نفر متخصص دكتري براي 5 گرايش به ازاي هر دريا و 1 نفر متخصص دكتري براي 5 گرايش ديگر به ازاي هر دريا ، مركز براي پوشش حداقل مطلوب 3 درياي ايران نياز به افزايش كادر هيات علمي دكتراي خود تا 45 نفر در زمينه هاي مختلف دريايي دارد كه تكميل نيازهاي فوق قطعا از طريق دانشگاه هاي داخل قابل تامين در چهار سال آينده نخواهد بود و تخصيص سهميه بورس دكتراي خارج از كشور به مركز ضروري مي باشد. تخصيص فوق در هر زمان انچام شود، 4 سال بعد انشاء ا.. وضعيت مركز كاملا با وضعيت موجود متفاوت خواهد بود.
علاوه بر درخواست سهميه اعزام خارج، مركز با پيگيري هاي به عمل آمده موفق به اخذ 10 سهميه بورسيه دانشجويان دكتراي داخل گرديده است كه در آينده كمك بسيار موثري براي مركز خواهد بود. در هر صورت در چند سال گذشته تلاش بي وقفه اي براي افزايش كادر هيات علمي مركز بعمل آمده است و فعاليت گسترده اي در اين زمينه انجام و با توجه به امكانات موجود موفقيت هايي هم حاصل شده است. در اين رابطه قابل توجه است كه با عنايت به پيشرفت هاي حاصله و فراهم گرديدن فضاي تحقيقاتي فعال و با استانداردهاي مطلوب، مركز در دو سال اخير با تقاضاي انتقال تعداد قابل توجهي از كادر هيات علمي دريايي موجود دانشگاه ها و ساير مراكز تحقيقاتي كشور رو برو بوده است كه اكثرا با مخالفت دانشگاه مبدا روبرو شده است.
در هر صورت كادر فعلي هيات علمي مركز با 6 نفر دكترا و 4 نفر مربي و تعداد 13 نفر كارشناس ارشد مجرب دريايي و با همكاري مجموعه اي از نيروهاي دكتري دانشگاه هاي معتبر كشور كه به صورت پروژه اي يا پاره وقت با مركز همكاري مي نمايند، يكي از قوي تري مجموعه هاي تحقيقاتي- علمي دريايي در كشور را تشكيل مي دهد و آمار واقعي نشانگر آنست كه تعداد كادر هيات علمي دريايي دانشگاه هاي تازه تاسيس دريايي ايران كمتر و يا حداكثر مساوي با كادر هيات علمي مركز ملي اقيانوس شناسي مي باشد و مركز مفتخر است كه در قالب همكاري هاي موجود در پوشش علمي و تدريس رشته هاي دريايي در دانشگاه هاي كشور نقش فعال داشته است.
- فعال نمودن گروه هاي پژوهشي مركز و معرفي و انجام پروژه هاي تحقيقاتي اساسي دريايي
با مجهز شدن مركز به امكانات و تجهيزات براي انجام فعاليت ها و اندازه گيري هاي ميداني و با حضور افراد مجرب دريايي در مركز، امكان انجام پروژه هاي اساسي دريايي توسط آن فراهم گرديده است. در چند سال اخير 18 پروژه اساسي دريايي در مركز تعريف شده است كه تعداد قابل توجهي از آنها داراي مقياس و ابعاد يك درياي كامل بوده و گستره اي از گرايش هاي مختلف و همچنين متدولوژي هاي مختلف (ميداني، نيومريكال، آزمايشگاهي و اقيانوس شناسي ماهواره اي) را شامل شده است. به عنوان مثال پروژه اندازه گيري هاي ميداني جريانات دريايي و پارامتر هاي فيزيكي بصورت بلند مدت و پيوسته در مقياس يك سال در سرتاسر عرض فلات قاره جنوبي درياي خزر، دردو منطقه مازندران و گيلان در نوع خود در كشور بي نظير است. اين پروژه كه از نوع دشوار ترين فعاليت هاي اقيانوس شناسي مي باشد با موفقيت انجام و گزارشات علمي آن تقديم سازمان هاي كشور در زمينه شيلات، محيط زيست ، ناوبري و دفاعي شده است و بصورت پايه اي يكي از اساسي ترين نياز هاي اطلاعاتي در موارد فوق الذكر را بر طرف نموده است. در اين زمينه همچنين يك پروژه در تنگه خوران انجام شده است و انشاء ا... دو پروژه اساسي ديگر سال جاري در خليج فارس و درياي عمان شروع خواهد شد.
پروژه مدلسازي عددي امواج سطحي در سه درياي ايران كه با پشتيباني سازمان بنادر و كشتيراني و مشاركت موسسه هيدروليك دانمارك با بالاترين استانداردهاي بين الملي انجام شده است از افتخارات مركز در دو سال اخير مي باشد. نتايج اين پروژه كه يكي از مشكلات اساسي نيازهاي اطلاعاتي امواج دريايي كشور براي انواع عمليات اجرايي و تحقيقاتي و طراحي سازه هاي دريايي را بر طرف مي نمايد، بصورت يك مرجع طراحي در كشور درآمده است.
پروژه تهيه مدلي براي تعيين درجه حرارت سطح آب با استفاده از تصاوير ماهواره اي، نمونه ديگري از پروژه هاي در مقياس يك درياي مركز است كه براي درياي خزر و خليج فارس تعريف شده است. بخش خليج فارس اين پروژه در مرحله گزارش نويسي و بخش درياي خزر آن بسرعت در حال پيشرفت است. اين پروژه امكان تعيين درجه حرارت سطح آب را كه لازمه اساسي بهره برداري هاي شيلاتي و محيط زيستي مي باشد را در مقياس يك دريا براي ايران فراهم نموده و انشاء ا.. اگر يك پروژه تعيين مدل استفاده از تصاوير ماهواره اي مربوط به رنگ دريا در كنار آن انجام شود، شرايط فوق العاده اي براي استفاده هاي شيلاتي و محيط زيستي براي كشور فراهم خواهد آمد. به عنوان مثال با استفاده از نتايج اين پروژه، قابليت تعيين محل هاي تمركز ماهي در دريا بصورت روزانه امكان پذير مي گردد.
پروژه تعيين گردش آب در خليج فارس، مطالعه و مونيتورينگ آب سنگ هاي مرجاني در خليج فارس، مطالعات رسوب سواحل درياي خزر و ساير پروژه ها مجموعه اي از پروژه هاي ارزشمند مي باشند كه در فاصله سالهاي 1382 تا كنون تعريف و اجرا شده و يا در حال اجرا مي باشند و تك تك آنان داراي ارزش كاربردي بوده و برطرف كننده نياز هاي اساسي كشور در زمينه هاي مختلف مي باشند.
- توسعه پايگاه هاي دريايي مركز ملي اقيانوس شناسي
مديريت فعلي مركز با اعتقاد به توسعه پايگاه هاي تحقيقاتي در كنار سه درياي كشور و بر اساس اساسنامه مركز ملي اقيانوس شناسي مبني بر ايچاد پايگاه هاي تحقيقاتي در كنار درياي عمان، خليج فارس و درياي خزر فعاليت گسترده اي را در چند سال اخير انجام داده است. در رابطه با ايجاد پايگاه مركز در كناره خليج فارس و درياي خزر تلاش هاي مركز در سال هاي اخير با توجه به مصوبات دولت در زمينه عدم شروع رديف عمراني جديد تا كنون به نيتچه نرسيده است. اگر چه مذاكرات سازنده و مكاتبات انجام شده نمايانگر آنست كه سازمان شيلات ايران با واگذاري زمين در محوطه بنادر امير آباد وآستارا در كنار درياي خزر و همچنين در كنار بنادر شيلاتي در كناره خليج فارس موافقت نموده است. پايگاه مركز در كناره درياي عمان تنها پايگاهي بوده است كه رديف عمراني داشته است.
اين پايگاه در سال 1380 با 15 درصد پيشرفت تحويل مديريت جديد شده است كه با تلاش قابل توجه بخصوص از سوي معاونت اجرايي مركز، بزودي تحويل قطعي خواهد شد وبا اين پايگاه انشاء ا... پروژه هاي مركز در درياي عمان در سال جاري عملياتي خواهد شد. در هر صورت توسعه پايگاه هاي دريايي مركز ملي اقيانوس شناسي در كنار سه دريا يك هدف استراتژيك براي مركز مي باشد و مدل يك مركزيت محدود در تهران به عنوان هماهنگ كننده فعاليت ها و پايگاه هاي قوي در كناره سه دريا مدل مطلوب از سوي مديريت فعلي مركز مي باشد.
لازم به ذكر است عليرغم عدم وجود پايگاه هاي تحقيقاتي در سالهاي اخير، برقراري ارتباطات سازنده با دانشگاه ها ، مراكز اجرايي و ديگر مراكز تحقيقاتي و اعتماد آنان به فعاليت مركز باعث گرديده است كه همواره تيم هاي عملياتي دريايي مركز از پشتيباني و حمايت حداكثر سازمان هاي فوق برخوردار گردد و امكانات سازمان شيلات و موسسه تحقيقات شيلات ايران، سازمان بنادر و كشتيراني، سازمان هواشناسي، سازمان نقشه برداري، دانشگاه مازندران، دانشگاه گيلان، دانشگاه هرمزگان، دانشگاه خرمشهر و... همواره در اختيار تيم هاي عملياتي مركز بوده و مركز قدردان سازمان هاي فوق مي باشد.
- خريد كشتي تحقيقاتي
تهيه كشتي تحقيقاتي به عنوان يكي از ابزارهاي اساسي انجام فعاليت هاي دريايي از ابتداي شروع به كار مديريت مركز همواره مورد پيگيري بوده است. در سال 1381 مركز اقدام به انعقاد قرارداد براي شناسايي و طراحي اوليه كشتي تحقيقاتي با دانشگاه صنعتي شريف نمود. بر اساس قرار داد فوق، اطلاعات تعداد زيادي از كشتي هاي تحقيقاتي دنيا جمع آوري و طراحي اوليه كشتي تحقيقاتي براساس نياز هاي كشور و شرايط محلي درياهاي كشور انجام و ارايه شد. در سال 1382 مركز موفق به اخذ نظر رييس جمهور وقت در اين رابطه گرديد كه منجر به ارسال نامه رييس جمهور به سازمان محترم مديريت گرديد.
عليرغم تلاش هاي بعمل آمده متاسفانه تا كنون تخصيص بودجه مورد نياز براي تهيه كشتي هاي تحقيقاتي دريايي مركز ملي اقيانوس شناسي در شمال و جنوب كشور بعمل نيامده است. در اين رابطه لازم است اشاره شود كه در فعاليت هاي گسترده ميداني مركز در درياي خزر و خليج فارس مركز تا كنون از مساعدت هاي اساسي سازمان بنادر و كشبيراني در زمينه تامين شناور برخوردار بوده است كه اين مركز قدردان اين سازمان مي باشد.
- تقويت ساختار اداري و ترميم ساختار تشكيلاتي
ساختار اداري مركز در چند سال اخير دچار تحول اساسي شده است. مركزي كه در سال 1380 تمام كادر اداري آن را تعداد معدودي پرسنل شركتي تشكيل مي داد، با پيگيري هاي بعمل آمده و برگزاري آزمون استخدامي در حال حاضر داراي تعداد پرسنل پيماني شده است، سيستم هاي اداري كامپيوتري شده و پشتيباني فعاليت هاي پژوهشي با نظم و سرعت در حال انجام مي باشد.
- فعاليت هاي بين المللي و آموزشي
در چند سال اخير مركز بصورت موثري به توسعه فعاليت هاي سازنده بين المللي و آموزشي اقدام نموده است. برخورد سازنده فوق منجر به شناسايي جمهوري اسلامي ايران به عنوان عضو موثري از جامعه اقيانوس شناسي دنيا با اعتبار منطقه اي و جهاني شده است. نوع برخورد علمي و تخصصي و متعهدانه مركز باعث گرديده است كه در چند سال اخير در دو نوبت جمهوري اسلامي ايران به عضويت كميته اجرايي كميسيون بين الدول اقيانوس شناسي ( مهمترين ارگان بين المللي اقيانوس شناسي جهاني كه زير نظر يونسكو فعاليت مي نمايد) در آمده و در دو نوبت ( از سال 1380 تا كنون) مركز به رياست بخش اقيانوس هند اين سازمان انتخاب شده است.
ارتباطات سازنده فوق الذكر منجر به برگزاري تعداد قابل توچهي از دوره هاي آموزشي منطقه اي و ملي در زمينه هاي مختلف اقيانوس شناسي با حضور برجسته ترين كارشناسان دنيا در ايران شده است كه مجموعه متنوعي از اعضاي هيات علمي دانشگاه ها ، مراكز تحقيقاتي و يا مديريتي ايران و كشورهاي منطقه در آن شركت نموده اند. همچنين در قالب اين فعاليت ها كارشناسان ايران در دوره هاي آموزشي خارج از كشور و گشت هاي دريايي شركت نموده اند.
در اين رابطه به عنوان مثال مي توان به برگزاري دوره هاي منطقه اي مديريت داده هاي دريايي براي كشورهاي حاشيه درياي خزر و درياي سياه، دوره آموزشي منطقه اي مديريت و پايش مناطق دريايي، دوره آموزشي منطقه اي مديريت و پايش آبسنگ هاي مرجاني، دوره آموزشي منطقه اي مبارزه با جلبك هاي دريايي مضر و......و دوره هاي ملي كاربرد ماهواره در مطالعات دريايي و ساحلي و دوره ملي مديريت جامع سواحل با حضور مدرسان ارشد بين الملي اشاره نمود. همچنين به حضور كارشناسان ايراني در گشت هاي اقيانوس شناسي درياي خزر و گشت منطقه اي راپمي در درياي عمان و خليج فارس اشاره داشت و مركز مديريت بخش فيزيك دريايي گشت هاي راپمي را بعهده داشته است. در واقع ايران و مركز ملي اقيانوس شناسي بتدريج در حال به رسميت شناخته شدن بعنوان مركز دوره ها و كارگاه هاي آموزشي ملي و منطقه اي در زمينه دريايي مي باشد.
مركز همچنين به عنوان نماينده كشور در دفاع از منافع ملي-علمي اقيانوسي در سطح و محافل بين المللي فعاليت نموده است. در چند سال اخير همچنين دفتر عملياتي انستيتو بين الملي اقيانوس شناسي (يكي از معتبرترين سازمان هاي غير دولتي جهاني اموزشي) در ايران در مركز ملي اقيانوس شناسي تاسيس گرديده است. فعاليت هاي اين دفتر منجر به مجموعه اي ازفعاليت هاي ارزشمند اموزشي دريايي در كشور گرديده است كه به عنوان مثال مي توان به كارگاه آموزشي صنايع دستي دريايي براي زنان و دختران در ارديبهشت ماه سال اخير در بندر عباس اشاره نمود كه موفقيتي عظيم و انعكاسي گسترده در منطقه و كشور داشت و به عنوان نمونه برتر در سطح جهان شناخته شد.
معرفي يك پروژه عظيم اموزشي منطقه اي در سطح اقيانوس هند و قبول و تصويب آن توسط كميسيون بين الدول اقيانوس شناسي و سازمان هاي معتبر منطقه اي ديگر افتخار مركز ملي اقيانوس شناسي مي باشد. اين پروژه با نام ODINCINDIO هم اكنون فعال بوده و در سال گذشته ميلادي يك دوره و در سال جاري ميلادي سه دوره آموزشي تحت اين پروژه براي كشورهاي منطقه اقيانوس هند در كشور بلژيك برگذار خواهد شد. در حال حاضر مديريت اين دوره با مركز مي باشد. علاوه بر دوره هاي با مدرسين خارجي ، مركز در سال هاي اخير تعداد قابل توچهي دوره آموزشي كوتاه مدت ملي با استفاده از كادر هيات علمي مركز و اساتيد داخلي برگزار نموده است. به عنوان مثال در سال 1384 هشت دوره آموزشي از اين نوع در مركز برگزار شده است. لازم به ذكر است كه در طول سالهاي اخير صرفه جويي در هزينه هاي سفر هاي علمي و يا ماموريتي پرسنل مركز همواره يك اصل بوده است و بخش قابل توجهي از اين ماموريت ها و سفر هاي علمي با استفاده از حمايت هاي مالي بين المللي و بدون بار مالي براي مركز انجام شده است.
- مركز و سونامي
با وقوع سونامي در اقيانوس هند در 26 دسامبر سال 2004 ميلادي مركز به عنوان رييس بخش اقيانوس هند كميسيون بين الدول اقيانوس شناسي سريعا عمل نموده و بلافاصله طي نامه اي به رياست اين كميسيون خواستار برقراري سيستم اعلام خطر سونامي اقيانوس هند و تشكيل جلسه فوق العاده كميسيون بين الدول اقيانوس شناسي شد.
متعاقبا آقاي پروفسور پيو رييس كميسيون بين الدول اقيانوس شناسي په نيابت از جامعه اقيانوسشناسي جهاني پيام تسليت خود را به رييس مركز ملي اقيانوس شناسي ارسال نمود. در اسفند ماه سال 1383 به ابتكار مركز و با حمايت وزارت كشور، پژوهشگاه زلزله شناسي و دانشگاه تهران، سمينار يك روزه سونامي در مركز ملي اقيانوس شناسي با حضور طيف وسيعي از متخصصين و دانشگاهيان كشور برگزار و سياست هاي كلي كشور در زمينه هممكاري با چامعه اقيانوسشناسي در جهت ايجاد سيستم اعلام خطر سونامي اقيانوس هند مورد بحث قرار گرفت.
متعاقبا كميته ملي سونامي كشور با حضور نمايندگان سازمان هواشناسي كشور، سازمان نقشه برداري كشور، سازمان زمين شناسي كشور، پژوهشگاه زلزله شناسي، موسسه زلزله شناسي دانشگاه تهران و مركز ملي اقيانوس شناسي تشكيل گرديد. نمايندگان كميته فوق با حضور در جلسات بين المللي اقيانوسشناسي در زمينه سونامي توانستند منطقه مكران در درياي عمان را به عنوان يكي از دو منطقه سونامي خيز اقيانوس هند با توجه به سوابق تاريخي به رسميت جامعه جهاني بشناسانند و ايران همراه با هند و پاكستان به عنوان متوليان توسعه شبكه اعلام خطر سونامي در اين بخش از اقيانوس هند با كمك جامعه جهاني به رسميت شناخته شد. همچنين نمايندگان ايران ( پژوهشگاه زلزله و سازمان هواشناسي) در تورهاي آموزشي ژاپن و آمريكا با هزينه كميسيون بين الدول اقيانوس شناسي شركت نمودند.
بدين ترتيب با ابتكار مركز ملي اقيانوس شناسي يك برخورد فعال ملي و منطقه اي در كشور و منطقه بوجود آمده است و ارتباطات علمي بسيار مفيدي برقرار شده و زمينه استفاده و ظرفيت سازي در كشور با توجه به فعاليت هاي بين المللي فراهم گرديده است. مركز همچنين به عنوان رييس بخش اقيانوس هند كميسيون بين الدول اقيانوس شناسي وظيفه تعيين برنامه كاري آموزشي مرتبط با سونامي اقيانوس هند را فراهم و ارائه نمود. لازم به ذكر است تاثير سونامي دسامبر 2004 در آبهاي ايران از طريق اطلاعات دستگاه جزر و مد سنچ سازمان نقشه برداري در منطقه چابهار در سمينار يك روزه سونامي در مركز ملي اقيانوس شناسي ارائه گرديد.
- مركز ملي اقيانوس شناسي و چشم انداز توسعه آن
موارد اشاره شده در بالا اشاره اي به فعاليت هاي انجام شده در چند سال اخير تحت مديريت فعلي مركز ملي اقيانوس شناسي مي باشد وگزارش ساير فعاليت هاي مركز از جمله انتشارات علمي، قرار دادهاي انجام پروژه هاي تحقيقاتي كاربردي با سازمان هاي مختلف اجرايي و دفاعي و... تدوين و در دسترس مي باشد . همانگونه كه ملاحظه مي شود مجموعه فعاليت هاي مركز در سالهاي اخير از يك سو با هدف توسعه مركز و افزايش توان و ظرفيت كشور از چنبه هاي مختلف تحقيقات دريايي و از سوي ديگر انجام فعاليت هاي تحقيقاتي و آموزشي و توسعه ارتباطات سازنده ملي، منطقه اي و بين المللي بوده است.
موفقيت ها با لطف خداوند چشمگير بوده و مركز از يك مچموعه راكد بدون امكانات با 300 متر زيربنا در سال 1380 تبديل به يك مركز فعال با كادر مجرب، آزمايشگاه هاي مچهز و بعضا منحصر به فرد و دستگاه هاي ارزشمند اندازه گيري ميداني شده است. مجموعه اي كه پروفسور تامزاك يكي از شخصيت هاي مطرح بين المللي در اقيانوس شناسي پس از بازديد از مركز در نامه اي به رييس دانشگاه فليندرز استراليا اعلام كرد كه وي همواره آرزوي داشتن اين چنين مجموعه اي را داشته است. مركز همچنين مجموعه گسترده اي از اساسي ترين پروژه هاي تحقيقاتي دريايي و فعاليت هاي متنوع آموزشي، فرهنگي و علمي ملي، منطقه اي و بين المللي را در پرونده خود ذخيره نموده است.
پايگاه مركز در چابهار انشاا.. در سال جاري افتتاح و پروژه هاي اساسي مركز در درياي عمان در همين سال انشاء ا.. شروع خواهد شد. با تمام موفقيت هاي حاصله بايد اذعان نمود كه هنوز مركز تا رسيدن به شرايط يك مركز ملي اقيانوس شناسي فاصله دارد. براي داشتن يك مركز ملي اقيانوس شناسي بطور خلاصه نيازمند تربيت و اضافه شدن 40 نفر كادر دكترا به مركز با تخصص در گرايش هاي مختلف دريايي، تچهيز پايگاه چابهار، ايجاد و تجهيز پايگاه هاي مركز در درياي خزر و خليج فارس، تهيه كشتي تحقيقاتي مركز در درياهاي جنوب و همچنين درياي خزر مي باشيم. بودجه مركز ملي اقيانوس شناسي در سال 1382 داراي فقط 9 درصد افزايش نسبت به سال قبل، در سال 1383 داراي 30 درصد افزايش نسبت به سال قبل و براي سال 1385 براي بودجه مركز فقط 21درصد نسبت به سال 1384 افزايش پيش بيني شده است.
با توجه به نرخ تورم و افزايش حقوق اعضاي هيات علمي و كاركنان، بودجه مركز در سه سال اخير شديدا انقباضي بوده است و روند تخصيص بودجه با شرايط يك مركز در حال توسعه متناسب نبوده است. در جهت تامين منافع ملي و فراهم گرديدن امكانات بهره برداري پايدار از درياهاي كشور در جهت توسعه اقتصادي و تامين عزت و اعتبار كشور ، تقويت تحقيقات دريايي و مركز ملي اقيانوس شناسي به عنوان نماد آن ضرورت دارد. انشاء ا.. دولت خدمتگذار و ساير مسئولين محترم حمايت خود را در اين رابطه افزايش خواهند داد.
-مركز و دانشگاه ها و تربيت نيروهاي متخصص
توسعه همكاري با دانشگاه ها همواره در سالهاي اخير بعنوان يك اصل و يك سياست راهبردي در مركز ملي اقيانوس شناسي مطرح بوده و تعقيب شده است.
مركز با دانشگاه هاي كشور و بخصوص با دانشگاه هاي حاشيه درياهاي كشور در زمينه هاي پژوهشي و آموزشي همكاري نموده است. به عنوان مثال دانشگاه خرمشهر و مركز ملي اقيانوس شناسي اقدام به معرفي يك دوره دكتري مشترك داخلي در زمينه فيزيك دريا نموده اند كه در حال پيشرفت مي باشد.
دانشگاه هرمزگان ميزبان كارگاه دوهفته اي آموزش صنايع دستي مركز براي زنان و دختران بوده است، دانشگاه كيش ميزبان دوره منطقه اي مديريت وپايش آبسنگهاي مرجاني بود كه منجر به ايجاد مركز منطقه اي براي مديريت و پايش مرجانهاي دريايي خليج فارس و درياي عمان در ايران در مركز ملي اقيانوس شناسي گرديد، دانشگاه گيلان و مركز سمينار علمي تغييرات تراز سطح درياي خزر را در سال 1383 برگزار كردند و اصولا در تمام دنيا و بخصوص در كشورهاي پيشرفته حضور مركز ملي مستقل اقيانوس شناسي در كنار دانشگاه هاي معتبر دريايي عادي و رايج مي باشد و هيچكدام ديگري را نفي نمي كنند.
در فرانسه وجود مركز ملي اقيانوس شناسي عظيم با نام IFREME نافي دانشگاه ها نيست و در ايتاليا وجود مركز ملي اقيانوس شناسي مستقل OGS نافي فعاليت تحقيقاتي در دانشگاه ها و در هندوستان وجود مركز ملي اقيانوس شناسي معظم NIO فعاليت دريايي در دانشگاه را نفي نمي كند. وجود مراكز تحقيقاتي ملي و مستقل اقيانوس شناسي و شايد بهتر باشد بگوييم دريايي يك الگوي شناخته شده در دنيا است كه توسط كميسيون بين الدول اقيانوس شناسي همواره توصيه شده است. مطابق با اساسنامه مركز كمك به و همكاري علمي تحقيقاتي با دانشگاه هاي كشور جزو وظايف مركز بوده و انشاءا.. مركز ملي اقيانوس شناسي بصورت مستقل و ملي همچنان در خدمت تمام دانشگاه هاي كشور بوده و روند افزايش همكاري ها با دانشگاه ها همچنان ادامه خواهد داشت.
همكاري مركز بخصوص با دانشگاه چابهار به لحاظ قرار گيري اولين پايگاه منطقه اي مركز در محل استقرار اين دانشگاه قطعا از شرايط ويژه اي برخوردار بوده و اين موضوع به خواست خدا در قالب تفاهم نامه هاي في مابين بزودي عملي خواهد شد. در اين رابطه بديهي است كه دانشگاه چابهار همانگونه كه توسط رياست محترم آن تصريح شده است با مجموعه اي عظيم از امكانات و توانايي ها قطعا نيازي به در اختيار گرفتن مركز ملي اقيانوس شناسي و خارج نمودن آن از يك موقعيت ملي مستقل نداشته و نخواهد داشت.
در رابطه با نقش مركز در تربيت نيروهاي متخصص با توضيحات ارائه شده بخوبي آشكار است كه با روند 4 ساله طي شده فوق الذكر، اولا به هيچ وجه شرايط وارد شدن مركز به گرفتن و تربيت كردن دانشجو در مقطع دكتري و يا فوق ليسانس فراهم نبوده، چه رسد به اينكه بخواهد صدها دكتري تربيت نمايد. در واقع دانشگاه هاي كشور هم كه اساسا وظيفه آموزشي دارند با تلاش هاي قابل توجه تنها توانسته اند در يك يا دو رشته دريايي دانشجوي دكتري پذيرش كرده و هر ساله با توجه به ظرفيت كادر هيات علمي آن دانشگاه تعداد محدودي دانشجو بپذيرند.
به علاوه، سياست هاي چهار ساله اخير وزارت علوم جلوگيري اكيد از ورود مراكز تحقيقاتي به صحنه فعاليت هاي آموزشي به صورت دراز مدت بوده و اين موضوع جزو فعاليت هاي دانشگاه ها تلقي شده است. اصولا روال معمول در دنيا تربيت نيروهاي متخصص توسط دانشگاه و بكار گيري افراد تربيت شده توسط مراكز تحقيقاتي مي باشد. بديهي است در اين زمينه نيز همكاري بين دانشگاه و مراكز تحقيقاتي برقرار و حضور دانشجو در مرحله انجام پايان نامه در مركز تحقيقاتي در مواردي انجام مي شود.
- مديريت مركز
تيم مديريتي فعلي مركز داراي سوابق مشخص و روشن در زمينه فعاليت هاي علمي دريايي مي باشد. رييس فعلي مركز مدرك كارشناسي و كارشناسي خود را از دانشكده فني دانشگاه تهران و دكتري خود را از دانشگاه بسيار معتبر وسترن استراليا در كشور استراليا در زمينه اقيانوس شناسي ساحلي تحت نظر دو نفر از معتبر ترين اساتيد بين الملي مدرك خود را اخذ نموده است.
رييس مركز عضو هيات علمي دانشگاه تهران و از سال 1377تاكنون بصورت پيوسته به تدريس در مقاطع دكتري و كارشناسي ارشد در زمينه هاي مختلف مرتبط با دريا و ساحل، فيزيك دريا، ديناميك دريا، رسوب در دريا، مهندسي ساحل، آلودگي دريا و روشهاي كنترل آن، مدلسازي و كاربرد كامپيوتر در محيط زيست در دانشگاه هاي تهران، تربيت مدرس و خرمشهر اشتغال داشته است و مجموعه قابل توجهي از پروژه هاي تحقيقاتي در زمينه دريا و ساحل را مديريت و اجرا نموده است.
معاونت فعلي پژوهشي مركز داراي مدرك دكتري در زمينه مهندسي ساحل و امواج سطحي دريا از كشور استراليا بوده و مشابه با رييس مركز مدرس رشته هاي دريايي و مجري پروژه هاي مختلف دريايي بوده است. مديريت اجرايي مركز سابقه اي طولاني از همكاري و مديريت در سازمانهاي تحقيقاتي و اجرايي دريايي را دارا مي باشد.
لارم است اشاره شود كه مديريت فعلي مركز بدون وابستگي به هيچگونه گرايش جناحي و يا محفلي همراه با همكاران محترم و متعهد مركز ملي اقيانوس شناسي همواره تلاش داشته اند با فراهم نمودن محيطي سالم، علمي و فعال در راستاي اهداف مقدس جمهوري اسلامي خدمات علمي-تحقيقاتي خود را ارائه نمايند.
در خاتمه به استحضار مي رساند كه نتايج بررسي هاي كارشناسي اخير انجام شده در وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و معاونت محترم پژوهشي اين وزارت محترم، ضرورت تداوم استقلال مركز ملي اقيانوس شناسي و عدم واگذاري آن را تاييد نموده و اين مركز انشاء ا... بصورت يك مركز پژوهشي مستقل وزارت علوم تحقيقات و فناوري به ارائه خدمات در كشور ادامه خواهد داد.
به گزارش "مهر"، رونوشت اين نمابر به دكتر زاهدي وزير علوم، دكتر كبگانيان معاون پژوهشي وزارت علوم، دكتر حسيني معاون پشتيباني، حقوقي و امور مجلس وزارت علوم، دكتر رازقي معاون طرح و توسعه وزارت علوم، دكتر خالقي معاون آموزشي وزارت علوم، دكتر عباسپور رياست كميسيون آموزش مجلس، اعضاي كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي، كميسيون برنامه و بودجه مجلس شوراي اسلامي، حجت الاسلام سبحاني نيا نماينده نيشابور در مجلس و احمد ناطق نوري نماينده مردم نور و محمودآباد در مجلس شوراي اسلامي ارسال شده است.
نظر شما