وقتی صمغ درخت روی شاهکار معماری دوران باستان می‌ریزد

خبرگزاری‌ مهر - گروه استان ها: یكی از شگفتی‌های مجموعه جهانی تخت جمشید وجود سرستون های گاو دو سر است كه با وزنی معادل ۱.۵تن بر فراز ستونهای سنگی كاخ های این مجموعه قرار دارد و هم اكنون برخی از این سرستون ها را می توان در این محوطه جهانی دید.

 سرستون هایی كه گذشت زمان و عوامل طبیعی آسیب های متعددی را بر آنها وارد كرده و به رغم اینكه برخی از این سرستون ها در محفظه ای شیشه ای قرار گرفته اند اما به دلیل جاگیری نامناسب در معرض خطر هستند.

یكی از این سرستونهای هخامنشی که جلوه ای از هنر هنرمندان در ۲ هزار و ۵۰۰ سال قبل است در نزدیكی موزه تخت جمشید قرار دارد.

سرستونی كه اطرافش را دیوارهای شیشه ای احاطه كرده و درختان متعددی هم سایه بان آن شدند اما آن طور كه برخی از  کارشناسان میراث فرهنگی می گویند قرار گرفتن این سرستون ۲ هزار و ۵۰۰ ساله در زیر درخت در دراز مدت آسیب های جدی به اثر وارد می كند زیرا ریزش صمغ درختان، لانه سازی پرندگان و... بر روی این اثر سنگی به مرور زمان آن را تخریب می كند.

از طرفی هم به دلیل نوع حجاری‌ها و تزئیناتی كه بر روی سنگ وجود دارد می طلبد این سرستون به صورت اصولی حفاظت و حتی مرمت شود.

یک دکترای مرمت آثار تاریخی در  این خصوص به خبرنگار مهر گفت: سر ستون گاو دوسر كه در حال حاضر در نزدیكی موزه تخت جمشید قرار دارد در واقع یكی از سرستون های كاخ آپادانا بوده كه جزو شاهكارهای هنر معماری دوران باستان محسوب می شود.

مریم شیروانی افزود: این كاخ كه به آپادانا یا كاخ بار داریوش و خشایار خوانده می شود دارای ۷۲ ستون بوده كه ارتفاع هر ستونی 20 متر می رسیده و بر فراز آن نیز سرستون هایی از گاو دو سر یا شیر دو سر وجود داشته و همان طور كه در كتب تاریخی آمده هر یك از این ستون ها ۹ تن وزن داشته اند كه در حال حاضر برخی از این سرستون های سالم كه انگشت شمار هم هستند را می توان در محوطه مجموعه جهانی تخت جمشید دید.

وی ادامه داد: بر اساس اعتقاد كارشناسان، گاو در هنر هخامنشی پاینده و نگهدارنده به شمار می رفته و به همین دلیل در سر ستون ها و در درگاه ها به كار رفته اما از طرفی گاو به ماه هم مربوط می شد و به حاصلخیزی و باروری هم ربط پیدا می كند.

عوامل موثر در تخریب  سرستونها گاو دو سر و هر نوع بنایی شامل فضولات پرندگان، صمغ درختان، بارندگی، باد و... است که روند فرسایش را تشدید می کنند این دکترای حوزه مرمت ادامه داد: قرار گرفتن این سرستون در زیر درخت می تواند مشکلاتی را برای آن به وجود آورد که به عنوان نمونه می توان به لانه سازی پرندگان و ریختن برگ و صمغ درختان بر روی آن اشاره کرد.

شیروانی افزود: عوامل موثر در تخریب این سرستونها و هر نوع بنایی شامل فضولات پرندگان، صمغ درختان، بارندگی، باد و... است که روند فرسایش را تشدید می کنند.

وی در خصوص راهکارهای مناسب برای حفاظت از این سرستون گفت: با توجه به اینکه سرستون گاو در نزدیکی موزه در یک شیشه  نگهداری می شود بهترین روش برای حفاظت از آن انتقال به داخل موزه است.

این دکترای مرمت بیان کرد: به طور حتم اگر برای آن سقف در نظر گرفته شود به دلیل شرایط جوی و رطوبت ایجاد شده، این سرستون دچار پوسیدگی شده واز این می رود از این رو انتقال آن به داخل موزه به عنوان یکی از المانهای تخت جمشید بهترین روش برای نگهداری است.

مدیر پایگاه تخت جمشید: سرستون گاو دو سر جابجا می شود

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید به خبرنگار مهر گفت: طرحی برای حفاظت و مراقبت اصولی از كتیبه ها و نقوش برجسته و مجسمه های سنگی در مجموعه جهانی تخت جمشید آماده شده و در صورت تامین اعتبارات لازم برخی از این كتیبه ها مسقف می شود.

مسعود رضایی منفرد افزود: محفظه ای شیشه ای حافظ مناسبی برای این مجسمه ها است و برخی از این مجسمه ها كه تقریباً سالم هم هستند در این دیوارهای شیشه ای جای گرفته اند و فضای مسقفی هم دارند اما سر ستونی كه در نزدیكی موزه قرار دارد به زودی مسقف و یا از آن محل جابجا خواهد شد.

وی تاکید کرد: طبق برنامه ریزی های به عمل آمده و در طرح پیشنهادی كتیبه داریوش نقش برجسته كاخ بار عام و سر ستون های گاو دو سر مجموعه به زودی مسقف و به صورت اصولی حفاظت خواهند شد.

به گزارش مهر، با توجه به اینکه این آثار که در مجموعه تخت جمشید قرار گرفته اند جزو شاهکارهای ایران باستان محسوب می شوند، می توان با راهکارهای ساده و کم هزینه نسبت به نگهداری از آنها اقدام کرد تا اینگونه شاهد ریزش صمغ درختان یا لانه سازی پرندگان بر فراز آنها نباشیم.