کریم حاجی زاده در گفتگو با خبرنگار مهر در تشریح اهمیت تاریخی اردبیل و تاکید به اختصاص روزی به نام این استان در تقویم ملی تصریح کرد: اردبیل در قبل از اسلام و بعد از اسلام از مناطق محوری شکل گیری تاریخ این سرزمین است.
وی تاریخ ایران پیش از اسلام را درخشان ترین بخش تاسیس سلسله های حکومتی عنوان کرد و گفت: در این مقاطع زمانی است که حکومت هایی مانند هخامنشی شکل می گیرد و با اتحاد قبایل شمال غرب ایران نظام های سیاسی به وجود می آید.
مدیر کل میراث فرهنگی استان با تاکید به اینکه گذرگاه قفقاز محل ورود اقوام شمال غرب به فلات ایران بود، اظهار داشت: اردبیل به دلیل واقع شدن در دهانه قفقاز یکی از مناطق کلیدی است که در طول تاریخ پیش از اسلام ایران نقش ایفا کرده است.
به گفته حاجی زاده اولین مهاجران یا آریایی ها از این منطقه وارد فلات ایران می شوند و گروه های متعدد دامپروری بعد از اتحاد اولین تشکیلات سیاسی نظامی تحت عنوان «مانا» را شکل می دهند.
وی افزود: در ادامه مانا سلسله های سیاسی و اولین دولت تحت عنوان ماد را تشکیل می دهند و این حکومت ها ایران را به تاریخ سیاسی جهان وارد می کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی با بیان اینکه در ادامه حکومت های بزرگی مانند هخامنشی، ساسانی و اشکانی شکل می گیرد، تصریح کرد: در زمان دولت اشکانی چندین قرن جنگ بین ایران و روم آغاز می شود و در این دوره سرزمین مکمل امنیتی که محل نزاع این دو ابر قدرت است ارمنستان است.
اهمیت اردبیل در حکومت های پیش از صفوی
حاجی زاده مهمترین بخش منازعات ایران و روم را درگیری برای تصرف ارمنستان عنوان کرد و افزود: اردبیل در این جنگ خط مقدم مبارزات است و به عنوان مرکز پشتیبانی رزمی سپاه ایران فعالیت دارد.
وی با تاکید به اهمیت سوق الجیشی اردبیل در این مقطع از تاریخ اضافه کرد: این اهمیت به حدی است که در دوره ساسانی که ایالت ها به دو دسته زرین و سیمین تخت تقسیم بندی شده اند اردبیل به عنوان ایالت زرین تخت شناخته می شود که به این معنی است که خود اختیار تام در حد یک پادشاهی دارد.
به گفته مدیر کل میراث فرهنگی استان در ادامه اردبیل تا زمان حکومت سلجوقی تا قرن پنجم به مدت پنج قرن به عنوان مرکز «آتروپاتن» یا آذربایجان نقش ایفا می کند.
حاجی زاده با تاکید به نقش مرکزیت اردبیل در دوران ورود مغول به این منطقه گفت: بعدها در حد فاصل ساسانی تا صفوی به مدت هزار سال در ایران اکثریت حکومت های ایران را ترکان آسیای میانه تشکیل می دهند.
وی با تاکید به استقرار نزدیک به هزار ساله سلسله های حکومتی قدرت های مهاجر از آسیای میانه اضافه کرد: در آستانه حکومت صفوی ایران ملوک الطوایفی است و استقرار سرزمینی ندارد.
استاد دانشگاه های اردبیل تصریح کرد: برای اولین بار در اواخر دوره مغول مکتب عرفانی شیخ صفی الدین اردبیلی جریان فکری موجود در کشور را هدایت می کند که این مقطع تاریخی اواخر قرن هفتم است.
حاجی زاده با اذعان به اینکه اوایل قرن دهم شاه اسماعیل صفوی اولین حکومت مستقل ایران اسلامی را تاسیس کرده است، ادامه داد: در این مقطع ایران هویت ملی خود را با خانقاه صفوی بازیابی می کند.
وی حاصل این جریان فکری را ادغان دین و دولت، توسعه و ترویج زبان فارسی به عنوان زبان ملی با هدف ایجاد هویت ملی و رسمیت تشییع عنوان کرد.
لزوم بازشناسی دوره شاه اسماعیل به عنوان دوره اتحاد ایران
این استاد دانشگاه معتقد است با توجه به اینکه در آن مقطع تاریخی حکومت عثمانی به دنبال سردرم داری در جهان بود شاه اسماعیل صفوی به حق یک نخبه سیاسی است که توانسته ضرورت های تشکیل یک حکومت متحد در ایران را ادراک و پیاده کند.
مدیر کل میراث فرهنگی استان هدف سلسله صفوی از مجموع سیاست های اعمال شده را تامین وحدت ملی و استقلال سرزمینی ایران دانست و تصریح کرد: استراتژی زبان و مذهب مشترک از جمله اقدامات بی نظیر این شاه صفوی است که با وجود سن و سال کم می تواند آن را پیاده کند.
حاجی زاده معتقد است اقدام شاه اسماعیل صفوی اقوام متعدد ایرانی را متحد ساخت و ایران واحد ایجاد کرد و امروز این برهه از تاریخ نیازمند بازشناسی است.
وی با تاکید به ضرورت بازشناسی عناصر اتحاد ملی اضافه کرد: بازشناسی سیاست های دوره صفوی و تقویت عناصر هویت ملی یک ضرورت برای تاریخ امروز است.
مدیر کل میراث فرهنگی استان با تاکید به اینکه اردبیل خود این واقعه را فراهم ساخته است، اظهار داشت: امروز وظیفه خود استان است که باورها و عناصر اتحاد ملی را تقویت کند و در مقابل هرگونه عنصری که به این اتحاد خدشه وارد می سازد ایستادگی کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی معتقد است روز اردبیل روز ایران است و اینطور نیست که گرامیداشت این روز در محدوده استان باقی بماند؛ چرا که اتفاقات این روز مختص استان نیست و فرا منطقه ای و ملی است.
حاجی زاده با تاکید به اینکه پیکره نیمه جان کشور ایران که دستاورد حکومت های ملوک الطوایفی بود در قرن دهم به دشت شاه صفوی احیا شد، ادامه داد: تاثیر حکومت صفوی بعدها در ابعاد مختلف دینی، فرهنگی و اجتماعی، هنری، اقتصادی و سیاسی در تاریخ ثبت شده و ماندگار است.
تلاش برای ورود «روز اردبیل» در تقویم ملی
وی برنامه های برگزار شده در طول هفته استان اردبیل را با هدف یادآوری و بازشناسی این هویت تاریخی عنوان کرد و افزود: تلاش بر این است حتی روز اردبیل در تقویم ملی این کشور ثبت شود.
به گفته مدیر کل میراث فرهنگی استان در این میان نقش دستگاه های اجرایی در برگزاری مطلوب برنامه ها حائز اهمیت است و میراث فرهنگی به حد توان برنامه هایی را در این هفته تدارک دیده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی با تاکید به نقش پژوهش در راستای احقاق این هدف، اضافه کرد: پژوهش ها می تواند بر روی بازشناسی عناصر اتحاد ملی متمرکز بوده و در راستای ضرورت های امروز هویت آفرینی اردبیل گام بردارد.
حاجی زاده به ضرورت تقویت باورها و اهداف شکل گیری حکومت صفوی و معرفی گسترده آن به عموم مردم تاکید کرد و افزود: استان اردبیل تاثیرات قابل توجهی در شکل گیری تاریخ کشور دارد و همواره نقطه عطفی در طول تاریخ بوده است.
اردبیل نقطه عطف تاریخ کشور است
وی تاکید کرد: امروز ضروری است این جایگاه و این اهمیت آنچنان که شایسته است به عموم مردم معرفی شود و در برنامه های متنوع توان فرهنگی، اجتماعی، هنری و سیاسی اردبیل به نمایش درآید.
مدیر کل میراث فرهنگی استان همزمانی هفته گرامیداشت استان اردبیل با فصل تابستان را فرصت مغتنمی برای معرفی داشته های این استان به گردشگران و مسافران دانست و تاکید کرد: تقویت عناصر هویت ملی و اتحاد ملی نقطه کلیدی برنامه های تدارک دیده شده در این هفته است.
وی با یادآوری برگزاری ویژه برنامه روز اردبیل، تجلیل از مفاخر اجتماعی استان و جشن مردمی روز اردبیل، اضافه کرد: امسال برای اولین بار مجسمه شیخ صفی الدین اردبیلی به عنوان سردمدار خاندان صفوی رونمایی خواهد شد.
به گفته حاجی زاده در طول هفته تورهای متنوع اردبیل گردی، کارگاه های تخصصی نقاشی و طراحی، محافل ادبی و نکوداشت استاد خوشنویسی اردبیل عباس عرفانی با مشارکت دستگاه های فرهنگی هنری استان تدارک دیده شده است.
نظر شما