خبرگزاری مهر - گروه استانها: پل تاریخی محمد حسن خان این روزها در معرض خطر تخریب قرار دارد. تردد بیش از اندازه وسایل نقلیه باعث تشدید این تخریب‌ها در پل تاریخی محمدحسن خان می شود و این اثر تاریخی را از رده خارج می کند.
پل تاریخی محمدحسن خان تا سال ۱۳۴۳ تنها راه ارتباطی بابل به آمل، بندپی و روستاهای جنوب و جنوب غربی بابل به شمار می رفت، اما با بهره‌برداری از پل موزيرج و ساخت جاده جديد بابل - آمل از فشار وارده به اين پل كاسته شود و در مجموع استفاده از این پل تاریخی سبب شده است که این اثر مهم تاریخی در معرض خطر تخریب قرار گیرد.
بر‌همین اساس طی سال‌های گذشته اقدامات زیادی برای ساخت پل جایگزین و خارج کردن این پل از زیر بار ترافیک انجام شده اما همچنان تردد وسایل نقلیه از روی پل و عبور جاده از زیر پل، این اثر تاریخی را تهدید می کند.
یکی از موارد شاخص که باعث ارزش فرهنگی پل شده است، معماری صفوی بنا و استفاده از سفیده تخم‌مرغ و به گفته برخی زرده تخم‌مرغ و ساروج در ساخت آن استیکی از موارد شاخص که باعث ارزش فرهنگی پل محمد حسن خان شده است، معماری صفوی بنا و استفاده از سفیده تخم‌مرغ (البته به گفته برخی زرده تخم‌مرغ و ساروج) در ساخت آن است.
این اثر در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۴۱۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است، پل محمدحسن خان، از یادگارهای مهم تاریخ عهد زندیه است و هنوز هم یکی از مهمترین پلهای استان مازندران، از نظر مسایل اقتصادی، اجتماعی و ارتباطی محسوب می شود.
همچنین یکی از ساختمانهایی که به عنوان تجارتخانه ساخته شد و به مجتمع سلمان نام گرفت در کنار پل محمد حسن خان بنا شده است و به علت نبود اطلاعات کافی همچنان مهجور باقی ماند.
رئیس میراث فرهنگی شهرستان بابل در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد مجتمع سلمان که امروزه برسر راه پل محمد حسن خان قرار گرفته می گوید: حرف های زیادی برای حفظ و یا تخریب اجباری این سازه برای توسعه راه ارتباطی و کاهش ترافیک بخش های جنوبی بابل مطرح شده است.
التفات ابوذری می گوید: تخریب این بنا که روزی تجارت خانه روس ها بوده و قدمتش به اواخر دوره قاجار و پهلوی اول بر می گردد با توجه به اینکه در سال ۷۸ با شماره ۲۳۵۲ به ثبت رسیده، غیر ممکن است و زمان می طلبد تا با راه حل منطقی، هم بتوانیم این میراث را حفظ کنیم و هم منافع مردمی حفظ شود.
وی با عنوان اینکه با مشکلات عدیده، سال قبل قرار شد پل سومی بر روی این رودخانه ساخته که از این میراث با ارزش حفاظت شود اما به علت کارشناسی نادرست، ساخت این پل جدید باعث تخریب بنا تاریخی چون تجارتخانه سلمان می شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی بابل ادامه داد: این تجارتخانه که یادگار شهر بار فروش بوده و ثبت ملی شده است از بناههایی است که به علت نبود بودجه کافی سالیان زیادی در دست بهزیستی و بخش خصوصی بوده است اما بنای که می توانست موزه گردشگری این شهرستان در کنار پل تاریخی محمد حسن خان باشد امروز در معرض تهدید است.
رئیس میراث فرهنگی بابل از آمادگی این اداره برای بازسازی بناهای تاریخی با همکاری ادارات و نهادهای این شهرستان خبر داد و عنوان کرد: ما برای حفظ هر بنای تاریخی آمادگی داریم با تفاهمنامه ای بین اداره، سرمایه گذار و میراث فرهنگی، بازسازی بناهای تاریخی را با لیسانس میراث فرهنگی واگذار کنیم.
در عین حال معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران نیز با اشاره به ثبت تاریخی پل محمد حسن خان، تصریح کرد: بر اساس ثبت آثار در فهرست آثار ملی، حفاظت، نگهداری و ساماندهی آن بر عهده سازمان است.
مهدی ایزدی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه این پل تاریخی مهم در استان و شاهراه ارتباطی شرق و غرب در دوره قاجار بوده است، اظهارداشت: این پل در دوره پهلوی توسط معماران ایرانی و آلمانی استحکام بخشی شده تا تردد وسیله نقلیه و ماشین بر روی پل انجام شود.
ایزدی با بیان اینکه پل تاریخی محمد حسن خان در محدوده شهری و رکن اصلی شهر است، اذعان داشت: طبق دستورالعمل هزینه مرمت آثار تاریخی در محدوده شهر بر عهده شهرداریهاست.
وی با اشاره به اینکه مکاتبات بسیاری در خصوص مشارکت از طریق شهرداری برای اعلام آمادگی برای هزینه مرمت صورت گرفت، تصریح کرد: مکاتباتی با سازمان جهت طراحی طرح، احیاء آن و تامین اعتبار شده است با تامین اعتبار آن مشارکت، مرمت و احیاء پل تاریخی محمد حسن خان را بر عهده می گیریم.
ایزدی با بیان اینکه پس از مطالعات طرح مرمت، ترک پل خطرناک است و باید از تردد وسایل نقلیه بویژه سنگین جلوگیری شود، گفت: طرح آماده به شهرداری و وزارت راه ارائه و با نظارت سازمان میراث فرهنگی برای هویت تاریخی تغییر و با شیوه های سنتی مرمت می شود.
پل محطبق دستورالعمل هزینه مرمت آثار تاریخی در محدوده شهر بر عهده شهرداریهاستمد حسن خان همچنان جور ترافیک شهر بارفروش را می کشد و هر روز پایه هایش سست و سست تر می شود و اگر برای نجات آن اقدام شود، یکی از ماندگار ترین آثار تاریخی مازندران به تاریخ می پیوندد.
پل محمد حسن خان پلی چوبی بر روی بابلرود بود که مسعود غزنوی در لشکرکشی‌اش به مازندران از آن به سختی گذر کرد، ولی بعدها نصیرالدوله شاه غازی(۵۵۸- ۵۳۶) زربه خروارها ریخته بود و پلی از خشت و آهک ساخت که تا عهد زندیه باقی بود و احتمالاً همان پلی است که ظهیرالدین مرعشی از آن بعنوان گذرگاه زیار ذکر می کند.
پل جدید از آثار دوره قاجاریان بوده که به جای پل قدیمی ساخته شده است، این پل در ۲ کیلومتری مرکز شهر بابل و در جنوب قرار دارد و اطراف آن متشکل از ۵ محله شامل شهرک شهید چمران، شهرک فرهنگیان، محله سرپل محمدحسن‌خان بخش دو و سه و محله سرپل محمدحسن‌خان بخش مرکزی است.
در اوایل حکمرانی کریم‌خان زند، به سال ۱۱۴۶، محمدحسن‌خان قاجار جد آغامحمدخان قاجار، که شهر بارفروش (شهر بابل فعلی) و سایر نقاط مازندران را تصرف کرده و در جنگ بر کریم‌خان زند پیروز شده‌بود به پاس قدردانی از مردم بابل، با صرف هزینه ۱۲ هزار تومان بر روی رودخانه بابل پل بزرگی احداث کرد که تا امروز باقی مانده و به پل محمدحسن‌خان معروف است.
این پل دارای هفت چشمه (طاق) اصلی و دو چشمه فرعی است که ارتفاع آن از بستر رودخانه ۱۱ متر است و با طول ۱۴۰ متر و عرض شش متر، یکی از پلهای مهم استان از نظر مسائل اقتصادی و ارتباطی به شمار می‌آید.
تا سال ۱۳۴۳ ارتباط بابل و آمل از طریق همین پل ممکن بود تا اینکه در همین سال راه جدیدی که از سوی غرب شهر آغاز می‌شد ساخته شد، اما با این که سالیان زیادی از قدمت این پل می‌گذرد کماکان پابر جاست و ماشین‌های سنگین از آن عبور می‌کنند، که این امر با خود انتقادهایی را هم بدلیل صدماتی که می‌تواند به این اثر ملی وارد کند به همراه داشته‌است.
به همین منظور و بدلیل قابلیت عبور تنها یک باند سواره‌رو و ترافیک سنگین بر روی پل محمدحسن‌خان و به دلیل حجم ترافیک سنگین در محور قدیم بابل به آمل چندی پیش معاونت ساخت و توسعه راه‌های وزارت راه تصمیم به ایجاد پلی بتنی یک‌طرفه در کنار پل قدیمی موجود گرفت، که اکنون در حال استفاده است.
این پل بزرگ‌ترین راه ارتباطی بخش‌های گتاب، بندپی شرقی و بندپی غربی شهرستان بابل نیز بوده و پیش از این یک‌بار بوسیله رضاشاه پهلوی مرمت شده‌است.
نظر شما