خبرگزاري "مهر" - گروه دين و انديشه : فلسفه علم به مسائل فلسفي درباره علم و نظريه هاي علمي مي پردازد. پيداست كه علم براي فلسفه اهميت ويژه اي دارد و بررسي مسائل فلسفي راجع به علم چشم انداز تازه اي در برابر فلسفه به وجود آورده است. همچنين فلسفه علم تاثير بسيار عميقي بر شاخه هاي ديگر فلسفه مانند معرفت شناسي، فلسفه اخلاق، فلسفه دين نهاده است و بسياري از مباحث آن قابل تعميم به زمينه هاي ديگر مي باشد. اين معلول مباحث اين شاخه است كه تا حدي قابل تسري و توسعه به ديگر زمينه ها مي باشد. در نتيجه كاركرد فلسفه علم امروز تنها به حوزه علم و نظريه هاي علمي محدود نمي شود و بسي از حوزه علم فراتر مي رود.
در اين ويژه نامه كه سومين شماره از بحث فلسفه علم است مولفان و مترجمان مقالات متنوعي را گردآوري كرده اند.
مقاله رئاليسم دروني تاليف علي رضا قائمي نيا، به ديدگاه پاتنم در اين خصوص مي پردازد. بر اساس اين نوع رئاليسم، واقعيتها درون نظريه هاي معنا پيدا مي كنند. پاتنم اين ديدگاه را در مقابل رئاليسم متافيزيكي قرار مي دهد كه بر طبق آن، جهان خارج كاملا مستقل از نظريه هاي ما وجود دارد و صدق، رابطه ميان زبان و جهان خارج است. بر طبق اين نظريه دانشمند مي تواند يك نظريه كاملا راست درباره اين جهان به دست آورد.
در مقاله ناعقلانيت علمي از ديدگاه توماس كوهن ، مولف به دو رويكرد مهم و عمده در مسئله عقلانيت علم مي پردازد. دسته اي از فلاسفه علم، رويكردي فلسفي - روش شناختي نسبت به عقلانيت دارند. اين فلاسفه از عقلانيت علم دفاع مي كنند و عوامل غير عقلاني را در تحولات علمي دخيل نمي دانند. در مقابل دسته اي ديگر از رويكردي تاريخي - جامعه شناختي طرفداري مي كنند. بر طبق اين رويكرد عوامل غير عقلاني در تحولات علم تاثير دارد و كوهن از رويكرد دوم دفاع مي كند.
از ديگر مقالات اين فصل نامه مي توان به "لائودن و واقع گرايي همگرا" اشاره كرد. لائودن در اين مقاله با بهره گيري از تاريخ علم مي كوشد نا موجه بودن دعاوي اصلي واقع گرايان را كه در قالب دو استدلال عمده مطرح شده نشان دهد.
يكي ديگر از مقالات اين فصلنامه به "نقشه معرفت علمي" اختصاص دارد. آرتور پيكاك مولف اين مقاله ديدگاهي را مورد بحث قرار مي دهد كه تحويل گرايي نام گرفته است. بر طبق تحويل گرايي، علم طبيعت سطوح و چهره هاي مختلفي دارد كه هر يك از علوم به بررسي آنها مي پردازد و ما مي توانيم همه سطوح واقعيت را به يك سطح و كار همه علوم را به علم واحدي تقليل و تحويل دهيم.
از ديگر مقالات اين فصلنامه مي توان به درباره ماهيت و معيارهاي تعهدات نظري، استنتاج از راه بهترين تبيين، تبيين علمي از ديدگاه همپل اشاره كرد.
در پايان اين فصلنامه كتاب متون مقدماتي در فسلفه علم معرفي شده است.
نظر شما