به گزارش خبرگزاری مهر، توسعه این فناوری می‌تواند ضمن توزیع عادلانه آب، حداقل ۱۳ درصد مصرف آب کشاورزی کشور را کاهش داده و بستر لازم برای استفاده گسترده‌تر از سامانه‌های آبیاری تحت فشار را فراهم کند.
سامانه آبیاری خودکار مزارع که از سوی متخصصین دانشگاه صنعتی شریف پیشنهاد شده است، شامل شبکه‌ای از آبگیر‌های متعدد با دریچه‌هایی قابل کنترل به یکدیگر متصل شده‌اند و از آب پشت سد تغذیه می‌شوند.
دکتر علیرضا فرهادی، استادیار دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف که چندین سال تجربه طراحی و توسعه سامانه‌های آبیاری خودکار را در کشور استرالیا داشته و هم اکنون تلاش می‌کند تا این طرح را در ایران نیز به اجرا درآورد معتقد است: سامانه آبیاری خودکار بدون هرز رفتن حتی یک قطره آب، آن را به مزرعه می‌رساند.
بنا به گفته وی اگر دبی آب ورودی به مزارع از یک مقدار مشخص کمتر شود، ورود هوا به پمپ موجب افت شدید کارآمدی سامانه آبیاری تحت فشار می‌شود که امکان استفاده از این سامانه را سلب می‌کند.
به گفته فرهادی، امکانات سخت‌افزاری آن به طور کامل در داخل کشور موجود است و دانش مورد نیاز نیز در اختیار متخصصان دانشگاه صنعتی شریف قرار دارد.
سامانه آبیاری خودکار مزارع به گونه ای طراحی شده است که هر کدام از این آبگیر‌ها یک منطقه زراعی را پوشش می‌دهند و آب آنها بنا به درخواست کشاورزان تخصیص می‌یابد. هر دریچه به گونه‌ای برنامه ریزی شده که سطح آب آبگیر پایین دست خود را ثابت نگه دارد بنابراین با کاهش آب در یک آبگیر، دریچه بالا دستی آن باز شده و این سلسله تا سد ادامه می‌یابد.
بدین ترتیب آب، دقیقا به میزانی که مورد نیاز است به صورت کنترل شده در اختیار کشاورزان در هر بخش از شبکه آبیاری قرار می‌گیرد.
این در حالی است که هم‌اکنون برای تامین آب مزارع پایین دست، میراب بر اساس تخمین خود از میزان مصرف، آب را از سد رها می‌کند. از آنجا که دقت تخمین چندان بالا نیست، همواره برای جبران خطای احتمالی آب بیش از مقدار تخمین زده شده رها می‌شود که قسمتی از آن استفاده نشده و از انتهای شبکه آبیاری به صورت سر ریز خارج می‌شود.
بنا به گفته متخصصین، در کشور ما حدودا ۱۳ درصد منابع آب پشت سدهای کشاورزی به همین دلیل تلف می‌شود که در شبکه های پر آب کشور این میزان به ۳۰ درصد نیز می رسد. علاوه بر این در روش سنتی، آب به صورت غیر یکنواخت توزیع شده و زمین‌های بالا دست شبکه بیش از زمین‌های پایین دست سیراب می‌شوند اما در آبیاری خودکار، می‌توان میزان آبیاری زمین‌ها را به دقت و عادلانه کنترل کرد.
این سامانه علاوه بر مزایای مستقیمی که دارد، به عنوان یک زیرساخت مهم برای توسعه سامانه‌های آبیاری تحت فشار نیز محسوب می‌شود.
برای جلوگیری از معضل سرریز آب با روش سنتی نمی‌توان بدون سرریز قابل توجه از شبکه آبیاری، آب را از سدها به مزارع مجهز به سیستم آبیاری تحت فشار منتقل کرد اما با آبیاری خودکار مزارع، منابع آبی به صورت حداکثری حفظ شده و بستر مناسب و سیستم مکمل برای توسعه سامانه‌های آبیاری تحت فشار را فراهم می‌کند.
تخمین زده می‌شود، برای توسعه سامانه‌های آبیاری خودکار به هزینه‌ای معادل یک بیستم توسعه سامانه‌های آبیاری تحت فشار نیاز باشد. این در حالی است که اجرای آن تا حد قابل توجهی از مصرف آب کشاورزی کاسته و زمینه را برای توسعه سامانه‌های گرانتر آبیاری تحت فشار آماده می‌کند.
طرح سامانه آبیاری خودکار دانشگاه صنعتی شریف به عنوان یکی از طرح‌های برگزیده جشنواره و نمایشگاه ملی فناوری‌های آب، خاک و محیط زیست در خردادماه سال جاری انتخاب شده است.
علیرضا فرهادی، استادیار دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف در حال حاضر مشغول ساخت نمونه آزمایشگاهی این سامانه در دانشگاه صنعتی شریف است و مذاکراتی نیز با وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو برای اجرایی کردن این طرح داشته است.
نظر شما