داستانهايي نگاشته بر سطوح فلزي با دستان پينه بسته

از نگاه تحليلگر ادبي مهر ، در داستان " نورد " كه ماجراي دقايق پاياني كار يك كارگر قراردادي را روايت مي كند، التهاب و تنش هاي وجودي يك كارگر در تصوير قالب ها و مواد داغ و مذاب جلوه گر شده است.

دغدغه تمديد قرارداد كار، انگيزه بقاي شغلي و اعتراض به شرايط متزلزل شغلي كارگران كه در چنبره سرمايه سرمايه داران و صاحبان كارخانه هاي خصوصي گرفتار آمده اند، داستان را با لحني مستقيم و برون گرا به موضوع امنيت شغلي و نگراني هاي ناتمام اين قشر ضعيف و آبرومند جامعه منحصر كرده است. اصرار نويسنده بر پيام دهي در داستان، ويژگي هاي دراماتيك و پيش برنده نظير گفتگو و كشمكش و ... را به شدت تحت الشعاع قرار داده و از شاكله آن زدوده است.

داستان هاي مجموعه " نورد " را مي توان عاري از شروع و پاياني مشخص، تكه هايي بريده از روابط آدم هايي دانست كه جز معيشت روزمره و مسائل كاري، راجع به موضوعي ديگر صحبت نمي كنند. اينها نماينده افرادي هستند كه تنگناهاي روزگار ، مانع از پرداختن آنها به مسائلي خارج از حوزه شخصي مي شود؛ آدم هايي كه تنها دور و اطراف خود را مي بينند و قادر به پيشروي هاي ذهني و فكري و عملي نيستند.

در داستان " چشم هاي بي سو " ، اين معضل جلوه گر مي شود كه سركوفت هاي روسا و مالكان و استيلاي انديشه هاي سودمحور آنان ، هر گونه رجعت به اخلاقيات را در كسب و كار ، ناممكن ساخته است.

نويسنده تصويرگر رفتارهاي رياكارانه و پردروغ فروشندگاني است كه معدود صالحان و افراد سالم و تازه وارد به حوزه كسبه گري را دچار تناقض نموده است ؛ گويي اين عده نيز بايد با فراموش كردن صحت و سلامت اخلاق، دورويي و نيرنگ بازي را دستمايه كار قرار دهند و اين عبارت را مدام با خود مرور كنند : "... توي كاسبي اگر دروغ نگويي فروش نمي كني. فروش نكني ورشكست مي شوي..." اين داستان با ديالوگ هايي كه بعضا ميان عاميانه و رسمي نويسي در لغزش است، بازگشت به سنت اخلاقي و رفتار دين مدار را مورد تاكيد قرار مي دهد.

در داستان " اتوبوس اصناف " نويسنده در ابتداي امر توانسته است با استفاده از آوا و اصوات ( قار قار كلاغ ها، خرپ خرپ خرد شدن برف ها ، لخ لخ زنجير چرخ، صداي دورگه مرد و ... ) ريتمي موزون به داستان ببخشد ولي باز هم كليت داستان، زير سيطره شعارهاي صنفي و شرح وضعيت سياسي حاكم قرار گرفته است.

انتقادهاي مستقيم به مديران، شرح فلاكت هاي زندگي كارگري و بيان توقعات و خواسته هاي حداقلي آنان كه بناست براي ظاهرسازي حاكميت، رژه بروند، فضاي داستان را خشك و بي انعطاف ساخته است. در بخشي از داستان مي خوانيم :

 " ... همه دست به يكي كردن، اين طور كه شنيدم، قيمت سهام در بورس بالا رفته و به هر سهم چهار سهم پذيره نويسي تعلق گرفته ... اينه كه مهندس احمدپور گفته اگر كارگرها سهام دار كارخانه باشند، ديگر جلودارشان نيستم... اين همه دنگ و فنگ و سر و صداي امروز هم براي اين بوده كه حواس كارگرها را از اصل موضوع منحرف بكنند و ليست جديد را فقط عده محدودي كه خودشان مي خواستند ، امضا بكنند..." ( ص66 )

از نگاه تحليلگر ادبي مهر ، فضاهاي بي اتفاق، روابط سرد و كم افت و خيز و محيط هاي داستاني عمدتا يكسان، لحني بي انعطاف و دشوارخوان - به لحاظ كشش داستاني - به آنها داده است. شايد تنها در قصه " از ما بهتران " بتوان رگه هايي از داستان پردازي و تعليق را كه با طنزي خفيف و پنهان درآميخته، مشاهده كرد : باورهاي خرافي به وجود اجنه در يك انباري تنگ و تاريك و غش كردن جانبازي كه تركش هاي تنش او را از حال برده، پارادوكسي معنادار را در تار و پود داستان كوتاه " از ما بهتران " تنيده و آن را از ساير قصه ها جدا كرده است.

نگاه صرفا " عدالت محور " و يا " حسرت بار و عدالت محور " ، موجب برون شد جنبه هاي داستان پردازانه و تعليق از آثار گرديده و آنها را به بريده رواياتي خشك و اغلب مانيفست گونه در مذمت تضادهاي طبقاتي و پيامدهاي سرمايه داري و ... نزديك كرده است. در اين روند آدم هاي داستان از " شخصيت " فاصله گرفته و به آدم هايي در خدمت معنا و پيام اثر تبديل مي شوند.

محمد علي گوديني - نويسنده نورد

مي توان اذعان داشت كه اگر محور داستان ها بر پايه نكوهش رفتارها و قوانين مديران و كارفرمايان و شركت هاي صاحب سرمايه نبود و به انتقاد از منش و مناسبات جاري ميان اصناف و صاحبان مشاغل با كارگران نمي پرداخت، مي شد داستان ها را واجد حامي مالي يا اسپانسرهايي دانست كه خواسته اند كتابي با ويژگي هاي مورد علاقه خود به نگارش در آورند تا خوانندگان بتوانند همچون رپرتاژ آگهي هاي صنعتي ، به شناختي بسيط و كامل از جوانب مختلف كار كارگاهي  و مشقت هاي آن نائل شوند.

بدين سان مستقيم گويي نويسنده و عدم پرهيز او از صبغه هاي گزارش گونگي و توضيحي، سبب ساز " توليد " داستان هايي سخت پيكر و متصلب گرديده كه بيش از عناصر داستاني و نحوه پيشبرد قصه ، به مرام و مسلك كارگري و مشاغل سخت وفادار بوده است.

به گزارش مهر ، مجموعه داستان " نورد " نوشته محمد علي گوديني توسط نشر سوره مهر در شمارگان 2200 نسخه و بهاي 800 تومان روانه پيشخوان شده است.