۲۸۰۰طرح نیمه‌تمام خراسان شمالی/ واکاوی پروژه‌ها از دیروز تا امروز

این گزارش از سلسله گزارشهای «معرفی و بررسی پروژه‌های نیمه تمام استانی» منتشر شده است. گفتنی است پیش از این دو پرونده «بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» و «بررسی پدیده کم آبی و مدیریت بحران آب در استانهای کشور» روی خروجی بخش استان‌های خبرگزاری مهر منتشر شده است.

خبرگزاری مهر- گروه استان ها: کلنگ زنی پروژه ها بدون تعیین منابع اعتباری مطمئن، لابی نمایندگان برای آغاز طرح های اجرایی بدون انجام نیازسنجی و مطالعات کارشناسی، کمبود اعتبار کلی موجود در کشور، اختلافات جناحی و ... از جمله دلایلی هستند که منجر به رخ عیان کردن پروژه های نیمه تمام می شوند. طرح هایی که در همه دولت های روی کار آمده در نظام جمهوری اسلامی وجود داشته و تنها تفاوت دولت ها در این زمینه تعداد پروژه های نیمه تمام بوده است.

خراسان شمالی چه پیش از استان شدن در سال ۸۳ و چه پس از آن همواره با موضوع پروژه های نیمه تمام مأنوس بوده است، یک دهه پیش که هنوز خراسان شمالی چند شهرستان از استان خراسان بزرگ بود دلیل عمده وجود پروژه های نیمه تمام در این منطقه جفای مرکز استان به شهرستان های اطراف ذکر می شد اما استان شدن این منطقه نیز نتوانست این معضل را حتی در مرکز استان رفع کند.

اکنون آن گونه که سرپرست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان شمالی می گوید در حال حاضر در این استان دو هزار و ۸۸۸ پروژه عمرانی نیمه‌تمام مربوط به دهه گذشته وجود دارد که برای تکمیل آنها به اعتباری بیش از ۶۸ هزار میلیارد ریال نیاز است.

مجید پورعیسی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: اگر تخصیص اعتبارات به خراسان شمالی متناسب با اعتبار سال ۹۳ باشد برای تکمیل پروژه های نیمه تمام این استان ۱۱ سال دیگر نیاز است.

وی می افزاید: از شمار کل طرح های نیمه تمام خراسان شمالی، هزار و ۲۷۷ پروژه عمرانی مربوط به پروژه‌های عمرانی استانی بوده که برای تکمیل آن حدود ۱۰ هزار و ۲۰۷ میلیون ریال اعتبار نیاز است.

پورعیسی اظهار می کند: ۹۵۳ پروژه عمرانی نیمه‌تمام از محل بودجه استانی مربوط به تعهد وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ملی در این استان است که برای تکمیل آن‌ها بیش از چهار هزار و ۴۴۰ میلیارد ریال بودجه مورد نیاز است.

به گفته وی همچنین ۵۰۳ پروژه عمرانی نیمه‌تمام خراسان شمالی نیز مربوط به تعهد دولت های نهم و دهم بوده که با وجود تصویب در سفرهای استانی به مرحله اجرا نرسیده و تکمیل این پروژه‌ها نیز به حدود ۳۰ هزار میلیارد ریال بودجه نیاز دارد.

سرپرست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان شمالی می افزاید: افزون بر این شماری از پروژه های عمرانی ملی نظیر راه‌آهن جوین- اسفراین- بجنورد- شیروان، محور بجنورد- جنگل گلستان، محور بجنورد- سنخواست- جاجرم- میامی و ... وجود دارند که اعتبار مورد نیاز برای تکمیل آنها می بایست از محل بودجه عمرانی تخصیص یابد.

در ادامه چند پروژه نیمه تمام خراسان شمالی معرفی می شود:

مجموعه ورزشی ۱۹ مهر بجنورد

نام پروژه: مجموعه ورزشی ۱۹ مهر بجنورد

سال شروع پروژه: ۱۳۸۶(دور نخست سفر رییس دولت نهم به خراسان شمالی)

عمر پروژه: ۹ سال

میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: ۴ سال

میزان پیشرفت فیزیکی: ورزشگاه ۱۵ هزار نفری حدود ۹۵ درصد و سالن ورزشی شش هزار نفری ۴۵ درصد

مجری اولیه پروژه: شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور

مجری فعلی: شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور

محل احداث: تخته ارکان بجنورد

کاربری: ورزشگاه ۱۵ هزارنفری بجنورد به عنوان تنها ورزشگاه استاندارد خراسان شمالی، دارای زمین فوتبال، دو زمین تمرینی، سالن بدن‌سازی، رختکن و پیست دومیدانی، دستگاه‌های اداری، سرویس‌های بهداشتی و رختکن و سالن شش هزار نفری است

تغییر پیمانکار: پیمانکاران جزء طی چندین نوبت تغییر کرده اند

چرایی تأخیر در اتمام پروژه: نبود اعتبارات کافي و تزريق اعتبار قطره چکانی، تعويض پيمانکاران

دستگاه مسؤول برای پیگیری اتمام طرح: مسئولیت ساخت این ورزشگاه بر عهده شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور بوده و اداره کل ورزش و جوانان خراسان شمالی تنها نقش بهره‌بردار را دارد

کل اعتبارات هزینه شده برای طرح تاکنون: ۴۰۰ میلیارد ریال

اعتبار مورد نیاز برای تکمیل طرح(ورزشگاه ۱۵ هزار نفری و سالن شش هزار نفری) : ۴۰۰ میلیارد ریال

مدیرکل ورزش و جوانان خراسان شمالی در خصوص پروژه مجموعه ورزشی نوزدهم مهر بجنورد به خبرنگار مهر می گوید: این مجموعه ورزشی بزرگ‌ترین پروژه نیمه‌کاره ورزشی استان است که از سال ۸۶ آغازشده و همچنان نیمه‌تمام است.

امین رشیدلمیر با بیان اینکه در حال حاضر ورزشگاه ۱۵ هزار نفری حدود ۹۵ درصد و سالن شش هزار نفری نیز ۴۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، می افزاید: اکنون زمین چمن، سکو و صندلی‌های ورزشگاه ۱۵ هزار نفری تکمیل شده و امید می رود با تخصیص اعتبارات تا پایان امسال به بهره برداری برسد.

وی اضافه می کند: اما تکمیل سالن شش هزارنفری این ورزشگاه که اکنون ۴۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، به دلیل محدودیت اعتباری برای سال جاری در دستور کار قرار ندارد.

رشیدلمیر اظهار می کند: برای تکمیل مجموعه ورزشی شش‌هزارنفری و ورزشگاه ۱۵ هزارنفری بجنورد حدود ۴۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.

سرپرست واحد فنی و مهندسی ورزش و جوانان خراسان شمالی نیز با اشاره به استهلاک برخی تجهیزات استادیوم ۱۵ هزارنفری بجنورد به علت تأخیر در اتمام و بهره برداری، می گوید: طولانی شدن پروژه سبب استهلاک زودرس برخی تجهیزات شده اما این مشکل آن‌قدر حاد نیست که این تجهیزات نیاز به نوسازی و یا تعویض داشته باشد.

راه آهن مشهد- بجنورد- گرگان

نام پروژه: راه آهن مشهد- بجنورد- گرگان

سال شروع پروژه: ۸۴ مطرح شد، ۸۵ در فهرست مصوبات دولت قرار گرفت و ۹۲ کلنگ زنی شد

عمر پروژه: ۲ سال

میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: ۲ سال!، چون تقریبا بجز کلنگ زنی هیچ اقدام دیگری نشده است

میزان پیشرفت فیزیکی: تنها در قسمتی تجهیز کارگاه شد

مجری اولیه پروژه: وزارت راه- پروژه بین المللی با مشارکت کنسرسیومی از شرکت های آستان قدس رضوی و شرکتی چینی

مجری فعلی: آستان قدس رضوی

محل احداث: فاصله بین شهرهای مشهد- بجنورد- گرگان

کاربری: این پروژه حدود ۶۵۰ کیلومتر مسافت دارد که دو سوم آن در حوزه استحفاظی خراسان شمالی قرار دارد که فاقد شبکه ریلی است و در صورت اجرا و بهره برداری از آن نقش ویژه ای در جابجایی کالا و مسافر خواهد داشت

تغییر پیمانکار: در مرحله انتخاب پیمانکار مسائلی نظیر شبهه فساد اقتصادی دامن گیر پروژه شده است.

چرایی تأخیر در اتمام پروژه: کلنگ زنی بدون تعیین اصولی منابع اعتباری، بروز مشکل در قرارداد فاینانس چینی و لغو قرارداد قبلی

دستگاه مسؤول برای پیگیری اتمام طرح: استانداری و اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی

کل اعتبارات هزینه شده برای طرح: ( تاکنون اعتباری هزینه نشده)

اعتبار مورد نیاز برای تکمیل طرح: طبق برآورد سال ۹۱ بیش از ۳ هزار میلیارد یورو

احداث راه آهن مشهد- بجنورد- گرگان از سال ۸۴ مطرح شد و در نهایت در فروردین ماه ۸۵ در فهرستان مصوبات دولت نهم قرار گرفت اما سرانجام در خردادماه سال ۹۲ با حضور رییس جمهور دولت وقت کلنگ زنی شد اما تا پایان این دولت هیچ اقدام عملی و اجرایی برای این پروژه انجام نشد.

با روی کار آمدن دولت یازدهم و با توصیه وزارت اطلاعات دولت قبلی، به دلیل بروز مشکل در قرارداد این پروژه که از محل فایناس چینی ها باید اجرا می شد، قرارداد قبلی لغو و طرح مطالعات تکمیلی در دولت یازدهم پیگیری شد.

دولت دهم برای تسریع در اجرای راه‌آهن مشهد-بجنورد- گرگان مصوب کرد بخشی از سهام شرکت مهاب قدس به‌اندازه ۱۴۴ میلیون یورو(معادل حدود شش هزار میلیارد ریال سهام) به آستان قدس رضوی (شرکت عمران توسعه) واگذار شده و با مشارکت شرکت چینی این پروژه آغاز شود اما بعدا وزارت اطلاعات در مورد وجود فساد در قرارداد مزبور هشدار داد و این واگذاری صورت نگرفت.

نماینده مردم شهرستان های بجنورد، مانه و سملقان، راز و جرگلان، گرمه و جاجرم در مجلس شورای اسلامی در مورد علت بلاتکلیفی پروژه راه آهن مشهد- بجنورد- گرگان و پشت پرده آن به خبرنگار مهر، می گوید: عمق ماجرای پشت پرده پروژه راه آهن گرکان – بجنورد – مشهد بسیار پیچیده است.

موسی الرضا ثروتی ادامه می دهد: برای اجرای این پروژه ابتدا مقرر شد تا شرکت مهاب قدس به عنوان آورده اولیه به شرکت آستان قدس که یکی از پیمانکاران این پروژه است، واگذار شود اما وزارت نیرو با این واگذاری مخالفت کرد.

وی با اشاره به اینکه مخالفان و موافقانی در رابطه با واگذاری شرکت مهاب قدس به آستان قدس رضوی وجود دارند، می افزاید: وزارت نیرو با این واگذاری مخالف بوده و حتی برای از دست ندادن این شرکت اعلام کرد که در واگذاری شرکت مهاب قدس به شرکت آستان قدس فساد مالی ۳۵ میلیارد تومانی روی داده که بنده نیز از دادستان خواستم تا از وزیر نیرو مستندات این ادعا را بخواهد.

ثروتی اضافه می کند: در حالی که دادگاه بر واگذاری شرکت مهاب قدس به آستان قدس رضوی رأی داده، وزیر اقتصاد به بنده گفت بر روی این شرکت قیمتی خواهم گذاشت که آستان قدس نتواند آن را بخرد.

وی اظهار می کند: خراسان شمالی با دعواهای موجود کاری نداشته و خواستار اجرای پروژه است و امید می رود با ورود قوه قضاییه به موضوع و واگذاری شرکت مهاب قدس، گام های لازم برای اجرای پروژه برداشته شود.

چهار خطه کردن جاده بجنورد- جنگل گلستان

نام پروژه: چهار خطه کردن جاده بجنورد- جنگل گلستان

سال شروع پروژه: ۸۷

عمر پروژه: ۸ سال

میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: ۴ سال

میزان پیشرفت فیزیکی: ۴۰ درصد

مجری اولیه پروژه: شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور - اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی

مجری فعلی: شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور - اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی

محل احداث: محور بجنورد- جنگل گلستان ۱۶۳ کیلومتر بوده و از این میزان ۱۴۰ کیلومتر در خراسان شمالی و ۲۳ کیلومتر نیز در استان گلستان واقع شده است

کاربری: جابجایی سالانه بیش از ۲۰ میلیون مسافر بین دو قطب گردشگری شمال کشور و زیارتی مشهد مقدس

چرایی تأخیر در اتمام پروژه: کمبود اعتبار و پرداخت نشدن به موقع مطالبات پیمانکاران

دستگاه مسؤول برای پیگیری اتمام طرح: اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی

کل اعتبارات هزینه شده برای طرح تاکنون: دو هزار میلیارد ریال

اعتبار مورد نیاز برای تکمیل طرح: دو هزار میلیارد ریال اعتبار

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان شمالی در زمینه این پروژه به خبرنگار مهر می گوید: عملیات اجرایی چهاربانده کردن محور بجنورد- جنگل گلستان به طول ۱۶۳ کیلومتر از سال ۸۷ آغاز شد.

علی اصغر بدیعی مقدم می افزاید: پروژه چهار بانده کردن محور بجنورد به جنگل گلستان در پنج قطعه بجنورد به آشخانه به طول ۳۴ کیلومتر، آشخانه به چمن بید به طول ۴۱ کیلومتر، چمن بید به رباط قره بیل به طول ۲۴ کیلومتر، رباط قره بیل به چشمه خان به طول ۲۴ کیلومتر و چشمه خان به جنگل گلستان به طول ۱۵ کیلومتر در دست اجرا قرار دارد.

وی اضافه می کند: این محور در حوزه خراسان شمالی در کل ۱۴۵ کیلومتر است که بنا بر تصمیمات اخذ شده قرار بود ۷۰ کیلومتر از آن در سال ۹۴ به بهره برداری برسد اما اکنون به دلیل کمبودهای اعتباری، روند ساخت آن به کندی پیش می رود.

بدیعی مقدم تصریح می کند: البته در حال حاضر پیمانکاران پروژه در چهار قطعه در حال فعالیت هستند و امید می رود با تأمین اعتبارت، فعالیت آنها سرعت یافته و ۷۰ کیلومتر این پروژه بر اساس توافقات قبلی تا پایان امسال به بهره برداری برسد.

وی می گوید: کل پروژه نیز در صورت تخصیص اعتبارات تا پایان سال ۹۵ به اتمام می رسد.

به گزارش خبرنگار مهر، براساس گزارش پلیس راه خراسان شمالی، حدود ۶۰ درصد از سوانح رانندگی منجر به فوت در مسیرهای استان مربوط به مسیر دوطرفه بجنورد- جنگل گلستان است که دو طرفه بودن این جاده با توجه به حجم ترافیک زیاد آن، یکی از علت های اصلی سوانح رانندگی در این محور ذکر شده است.

کتابخانه مرکزی بجنورد(کتابخانه آیت الله مهمان نواز)

نام پروژه: کتابخانه مرکزی بجنورد(کتابخانه آیت الله مهمان نواز)

سال شروع پروژه: ۱۳۸۵

عمر پروژه: ۹ سال

میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: ۴ سال

میزان پیشرفت فیزیکی: ۶۰ درصد

مجری اولیه پروژه: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی

مجری فعلی: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی

محل احداث: انتهای خیابان سیدجمال الدین اسدآبادی بجنورد

کاربری یا اهمیت پروژه: بجنورد به عنوان مرکز خراسان شمالی از معدود مراکز استانی است که از داشتن کتابخانه ای جامع و مرکزی محروم است

چرایی تأخیر در اتمام پروژه: کمبود اعتبار

دستگاه مسؤول برای پیگیری اتمام طرح: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی

کل اعتبارات هزینه شده برای طرح تاکنون: حدود ۳۰ میلیارد ریال

اعتبار مورد نیاز برای تکمیل طرح: ۲۰ میلیارد ریال

به گزارش خبرنگار مهر، عملیات ساخت این کتابخانه با زیربنای سه هزار و ۷۷۷ مترمربع از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با اعتبار اولیه ۲۴ میلیارد و ۳۱۵ میلیون ریال اجرایی شد اما بعد از مدتی، به دلیل کمبود اعتبار متوقف شد.

در مهر ماه سال ۱۳۹۱ در سفر مقام معظم رهبری به خراسان شمالی برای تکمیل این کتابخانه ۲۰ میلیارد ریال مصوب شد که از این مبلغ پنج میلیارد ریال سهم استانداری خراسان شمالی و ۱۵ میلیارد ریال می بایست از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد تأمین می شد.

اما با وجود گذشت چند سال به رغم اختصاص اعتبارات استانی، هنوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سهم اعتباری خود از این طرح را به طور کامل پرداخت نکرده است.

توقف چندساله عملیات ساخت کتابخانه مرکزی بجنورد در مرحله اسکلت و دیوارچینی سبب فرسودگی و تخریب بخش هایی از این ساختمان نیمه تمام شده است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی در این زمینه می گوید: عملیات ساخت کتابخانه آیت الله مهمان نواز در بجنورد با ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی، به دلیل نبود اعتبار لازم متوقف مانده است.

حسین ثابت قدم وحید با بیان این که سالن مطالعه، مخزن، بخش مرجع، بخش صحافی کتاب، سالن مطالعه روزنامه و نشریات و قسمت اداری از جمله فضاهای اختصاصی این کتابخانه است، اظهار امیدواری کرد که با تخصیص اعتبارات مورد نیاز این کتابخانه طی سال آینده به بهره برداری برسد.

به گفته ثابت قدم وحید به دلیل طولانی شدن روند ساخت این پروژه فرهنگی، اکنون برای تکمیل و بهره برداری از آن به مبلغی بیش از ۲۰ میلیارد ریال نیاز است.

کارخانه سیمان سمنگان

نام پروژه: کارخانه سیمان سمنگان

سال شروع پروژه: ۱۳۸۰

عمر پروژه: ۱۴ سال

میزان تأخیر تکمیل پروژه نسبت به زمان اولیه: ۱۰ سال

میزان پیشرفت فیزیکی: ۷۰ درصد

مجری اولیه پروژه: شرکت های زیرمجموعه آستان قدس رضوی

مجری فعلی: آستان قدس رضوی

محل احداث: کیلومتر ۱۴ محور آشخانه به بجنورد

کاربری یا اهمیت پروژه: سیمان سمنگان به عنوان دومین کارخانه سیمان خراسان شمالی نقش ویژه ای در اشتغال و رونق تولید در این استان مرزی داشت

چرایی تأخیر در اتمام پروژه: تأخیر در اعطای تسهیلات ارزی و ریالی

دستگاه مسؤول برای پیگیری اتمام طرح: اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی

کل اعتبارات هزینه شده برای طرح تاکنون: ۶۰۰ میلیارد ریال

اعتبار مورد نیاز برای تکمیل طرح: سرمايه ارزي ۲۴ ميليون و ۸۰۰ هزار يورو و سرمايه ريالي هزار و ۱۱۳ ميليارد ريال

به گزارش خبرنگار مهر، اگر چه ساخت کارخانه سیمان سمنگان از اوایل دهه ۸۰ در دستور کار قرار گرفت اما کلنگ آن در اوایل سال ۸۶ به زمین زده شد و قرار بود چهارساله به بهره برداری برسد

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در زمینه این طرح در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار می کند: برای ساخت کارخانه سیمان سمنگان با ظرفيت توليد روزانه سه هزار و ۳۰۰ تن انواع سيمان خاكستري تيپ يك، دو و سه، سرمايه ارزي ۲۴ ميليون و ۸۰۰ هزار يورو و سرمايه ريالي هزار و ۱۱۳ ميليارد ريال با احتساب سود دوران مشارکت و احداث سرمايه در گردش در نظر گرفته شده است.

یحیی نیکدل اضافه می کند: این واحد صنعتی اکنون حدود ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد اما از دو سال پیش تاکنون منتظر دریافت تسهیلات ارزی و ریالی از بانک های عامل ملی و صنعت و معدن است.

به گفته وی اخیرا یکی از شعب بانک ملی در تهران و صنعت و معدن با پرداخت تسهیلات برای این پروژه موافقت کرده اند که در صورت پرداخت تسهیلات ارزی و ریالی و وارد کردن تجهیزات، این پروژه بزرگ صنعتی تکمیل می شود.

نیکدل اظهار می کند: با بهره برداری از کارخانه سیمان سمنگان برای هزار نفر اشتغال ایجاد شده و روزانه نیز سه هزار و ۵۰۰ تن به ظرفیت تولید سیمان در خراسان شمالی اضافه می شود.