تحليلي بر يك دفتر شعر / ترنم هاي پرنده اي كه شاعر است

از نگاه تحليلگر كتاب  مهر ،  اغلب اشعار اين مجموعه، مكشوفه هاي توصيفي نابي از آميختگي خواهش ها و تمنيات انساني با عناصر طبيعت و فصول و اشياء و انگاره هاي عيني است. از جمله اين قطعه ها مي توان به " حمام " ، " تابستان " ، " طنز " ، " در تاريكي " و ... اشاره كرد كه طي آنها پرش ها و درون كاوي هاي ذهني، تصاوير دروني، خيالبافي ها ، خلاقيت و مكاشفه و استعاره هايي بديع در كنار هم، كنايات و معاني دلپذيري ساخته است : " پنجره از رفتار باد باز است و حياي گربه معلوم نيست كجا ... "

اين نگاه با افزوده شدن پيچ و تابي روايي در شعر " با تاريخ مصرف " ، تركيبي از وصف و گفتار و توضيح يك وضعيت بيروني را شكل داده است. اين شعر در چند سطر، تعابيري اجتماعي و باب روز را از رهگذر رفت و برگشت ها و جابجاسازي واژگان و همچنين استفاده ازاصطلاحات رايج و دم دستي، به نمونه اي جالب توجه از هجو شعارهاي سياسي زودگذر و فكاهه اي اجتماعي بدل ساخته است.

آنچه بيش از هر چيز در نگاه اوليه به اين كتاب نظر را به خود جلب مي كند، يكي تلاش خالق آثار براي متفاوت بودن زبان و مضامين شعري و ديگر، بكارگيري مصاديق و شگردهاي روايي نو و خلاقانه است. در اغلب اين قطعه ها ، راوي با فرض كردن مخاطبي در مقابل ، يك نفر دوم شخص را در برابر خود قرار مي دهد كه در مسير خطاب و توصيفات روايت شده ، قرار مي گيرد :

هيچ جوجه اي آن قدر تيغ تيغي نيست ... كه تو

بيا بعد از شنيدن صداي هم ... پيغام بگذاريم ...

به گزارش مهر ، در بخش ديگري از سروده هاي فهيمه غني نژاد از عنصر " دخيل كردن مستقيم خواننده " در خوانش اشعار استفاده شده و بدين سان رودررويي و هم سطح شدن مخاطب شعر با راوي، يك قسم فاصله گذاري در زبان و دخالت عامل بيروني در شعر را پديد آورده است :

با سلام

لطفا بعد از خواندن ( يا شنيدن ) اين شعر

پيغام خود را بگذاريد

متشكريم

شاعر در جايي ديگر فاصله گذاري با شعر، متن و عناصر ادبي ( درون شعري ) خود را اين چنين تجربه كرده است :

مي خواهم خارج از متن

با يك استكان چاي

يك نعلبكي قند بخورم

از نگاه تحليلگركتاب مهر، بازي هاي فرمي و زباني شعر فهيمه غني نژاد از جمله تكنيك هاي بكار رفته در دفتر شعري او محسوب مي شود كه به دور از ويژگي سخت خواني و پيچيده گويي، معاني ذهني خيالي و بعضا عيني جالب توجهي را شكل داده است :

همه جايي را كه مي شد گشتم و سطر اول اين شعر پيدا نشد

پس يك راه پيش پايم بگذار

يا يك خودكار توي دستم

كه يك شعر كامل ... بي سطر اول بنويسم

استفاده از نقيضه هاي مفهومي كه معمولا شگردي كارآمد براي شعر و مثل و حكايت بافي  به شمار مي رود ،  در قطعه " سوال " ، تشكيك ميان خواستن و توانستن و فروريزي عبارت  " خواستن توانستن است " را محور قرار داده است .  نقيضه مهم شعر آنجا رخ مي دهد كه خواهش راوي براي نقض اين تفكر مرسوم ، به طور قطع برهم زننده آن قاعده نخواهد بود ؛ چرا كه از منظر او خواستن، توانستن نيست.

همان گونه كه در آغاز نوشتار نيز آمد، توصيف و تشبيه و استعاره سازي از جمله نقاط قوت و پراستفاده شاعر در سروده هاي " نه چهچهي نه جيك جيكي " بوده است. تشبيه يك راه باريك به نازكي صداي گنجشك يا زميني كه سست تر از آسمان نشان مي دهد و براي رد و بدل كردن حرف هاي عاشقانه، بايد وارونه قدم برداشت و تعابيري از اين دست، حاكي از ذهن پويا و زبان توصيف گراي شاعر دارد.

اما يكي از زيباترين و كوتاه ترين تشبيهات معنايي به كار رفته در اين دفتر را مي توان در شعر " اشباع " مشاهده كرد. در اين قطعه، مهمان هاي هر روزه به گوجه فرنگي هاي چهار فصل ، و اشباع شدن ميزبان از ميهمانان هر روزه نيز به سوء هاضمه ناشي از همان گوجه فرنگي ها تشبيه شده است.

در مجموع بايد اذعان كرد نگاه پرذوق، لحن و نواي لطيف و كنايات و تشبيه هاي بكر و خلاقانه، دفتر شعر فهيمه غني نژاد را به دور از فضاهاي رايج شعري و مغلق گويي ها و بازي هاي صرفا فرمي و معنازدا، اثري خوشخوان و جذاب ، به ويژه براي شعردوستان جوان محسوب مي شود.

به گزارش مهر، مجموعه شعر " نه چهچهي نه جيك جيكي " از فهيمه غني نژاد توسط نشر امرود با شمارگان 700 نسخه و بهاي پشت جلد 800 تومان روانه پيشخوان شده است.