به گزارش خبرنگار مهر، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی امروز پنجشنبه در مراسم اعطای جوایز نخستین جشنواره علمی پژوهشی علامه طباطبایی ویژه علوم انسانی اسلامی اظهار کرد: علوم انسانی اسلامی از آغاز انقلاب اسلامی به صورت‌های مختلف از سوی امام راحل و یاران و یاوران ایشان به ویژه مقام معظم رهبری مطرح شده ولی با گذشت نزدیک به چهار دهه از پیروزی انقلاب، چندان اثر راضی کننده‌ای بر این فعالیت‌ها مترتب نشده است.
وی خطاب به پژوهشگران حاضر در این مراسم گفت: جا دارد شما که احساس مسئولیت کردید و می‌خواهید این حرکت را تثبیت ببخشید، از یک طرف درباره وضع موجود علوم انسانی اسلامی و از طرفی دیگر موانعی که جلوی پیشرفت را گرفته و آسیب‌ها را مورد توجه قرار دهید.
وی با بیان اینکه در زمینه علوم انسانی اسلامی کمبودهای زیادی داریم، اظهار کرد: بیشتر این کمبودها میراث نامیمون رژیم گذشته است که اسلام را از صحنه سیاست و مدیریت جامعه تا حدود زیادی حذف کرد.
آیت‌الله مصباح یزدی ادامه داد: در آن دوران، دانشگاه‌های ما صد در صد تحت تاثیر فرهنگ غرب بود. اساتید ما چاره‌ای جز تدریس کتاب‌های غربی نداشتند و کتاب‌هایی که در این زمینه نوشته می‌شد در واقع برگردانده از آن فرهنگ بود. از طرفی دیگر حوزه که می‌بایست نقش موثری داشته باشد به کمال ضعف رسیده بود.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) معتقد است که وضعیت روحانیت در ۷۰ سال پیش بسیار وخیم بود و حوزه‌های علمیه در تعطیلی بسر می‌بردند. تحصیل طلبگی رسما در هیچ مدرسه‌ای وجود نداشت و تنها برخی روضه‌خوانان بودند که در گوشه و کنار فعالیت می‌کردند.
وی با تشریح برکات پیروزی انقلاب اسلامی، تاکید کرد: خدای متعال بر جامعه ما منت گذاشت و نقطه عطفی در تاریخ کشور ایجاد شد که ۱۸۰ درجه مسیر روحانیت را تغییر داد.
راه اسلامی کردن دانشگاه، فقط ساختن مسجد نیست
آیت‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه از اوایل پیروزی انقلاب اسلامی حرکت‌هایی در حوزه علمیه ایجاد شد که بی‌سابقه بود، تصریح کرد: بعد از شهریور ۱۳۲۰ حوزه علمیه تغییر کرده بود و مدیریت آیت‌الله بروجردی تحول زیادی ایجاد کرد و امیدهایی فراهم شده بود اما کسی که از این فرصت‌ها بهره‌برداری نهایی کرد، امام خمینی(ره) بود.
وی با اشاره به حرکت‌هایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برای اسلامی کردن علوم انسانی انجام شده، اظهار کرد: برخی از مسئولان دانشگاه‌ها فکر می کردند باید در دانشگاه‌ها مسجد و حسینیه درست کنند ولی هدف امام راحل تحول بنیادی در علوم دانشگاه‌ها بود که به طور کلی می‌شود این تحولات در سه بخش انجام بگیرد.
آیت‌الله مصباح یزدی تحول در فلسفه و متافیزیک و انسان شناسی فلسفی را بخش اول تحول در علوم انسانی اسلامی دانست و گفت: تا معلوم نشود انسان چه موجودی است، تحول در علوم انسانی محقق نمی‌شود.
وی ادامه داد: باید اعتراف کرد که نه دانشگاه آمادگی چنین تحقیقی را داشت نه حوزه علمیه. حوزه علمیه درگیر مباحث و نیازهای روز مردم بود و خروجی آن تربیت مرجع تقلید و پیش نماز بود.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه ده‌ها سال وقت لازم است که این بخش به سامان برسد، تاکید کرد: الحمدالله به برکت پیروزی انقلاب و عنایت امام راحل مقدمات این کار در حوزه‌های علمیه فراهم شد و برنامه‌های حوزه به سمت و سویی رفته که بتواند افراد توانمندی که در تحول علوم انسانی اسلامی نقش آفرین باشند تربیت کند.
وی افزود: بخش دوم، علوم انسانی به عنوان سلسله معارفی که مربوط به جامعه و روان انسان می‌شود، است و باید تعریف می‌شد که ویژگی علم، بی‌طرف بودن آن است.
آیت‌الله مصباح یزدی معتقد است که در گذشته سردمدار رشته‌های اقتصاد، روانشناسی، حقوق، جامعه شناسی و... دانشگاه‌های خارج بودند، اما وقتی نظام اسلامی تشکیل شد و نیاز به اسلامی سازی این علوم پدید آمد، این روند می‌بایست از پایه بر اساس باورها و ارزش‌های اسلامی انجام می‌شد.
وی کاربردی‌سازی علوم انسانی را مرحله سوم بیان کرد و افزود: اگر دو مرحله قبلی به صورت صحیح انجام می‌شد مرحله سوم کار دشواری نبود.
ترسیم نقشه راه، توقع به‌جایی نیست
این استاد حوزه با اشاره به مشکلاتی که در دو مرحله اول و دوم اسلامی سازی علوم وجود داشت، تاکید کرد: علوم انسانی که در گذشته نوشته می‌شد همان تئوری‌ها بود که رنگ و لعاب به آنها می‌دادند و اول و آخرش مقداری آیات و روایات اضافه می‌کردند.
وی ادامه داد: ما با انبوهی از مسائل مواجه هستیم که افرادی با پشتکار زیاد باید عهده‌دار پاسخگویی به این مسائل شوند.
آیت‌الله مصباح یزدی افزود: اینکه ما برای چنین کاری باید نقشه راهی ترسیم کنیم توقع به‌جایی نیست چون وقتی متخصص در این علوم برای تطبیق مباحت انسانی و اسلامی نداشته باشیم چگونه نقشه راه ترسیم کنیم.
وی با اشاره به فراهم شدن بسترهای تحول در علوم انسانی تاکید کرد: اگر در گذشته، افرادی برای ترسیم علوم انسانی معذور بودند ولی بعد از گذشت سه دهه معذوریتی وجود ندارد.
خضوغ پروفسورهای برجسته دنیا در برابر تئوریهای حوزه
گفته آیت‌الله مصباح یزدی، تئوری‌هایی در حجره‌های نمور حوزه انجام شده که پروفسورهای برجسته عالم در برابر آن خضوع کردند.
وی ادامه داد: خداوند حجت را بر نسل امروز ما تمام کرده و اگر در نسل اول و دوم انقلاب کمبودهایی بوده، امروز نمی‌‌توانیم به این عذرها دل خوش کرده و خودمان را تبرئه کنیم، بلکه نیاز به مدیریت جهادی داریم.
آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به تلاش‌های مقام معظم رهبری در اسلامی کردن علوم انسانی، افزود: آفت‌هایی که در اسلامی کردن علوم انسانی وجود دارد، کمتر از اوایل انقلاب اسلامی است.
وی ادامه داد: اساتید اوایل انقلاب، سال‌ها نزد پروفسورهای معروف غربی درس خواندند و افتخار می‌کردند که به رشد علمی رسیدند، بنابراین خیلی سخت بود که کسی برای آنها از قرآن و حدیث بگوید. این مباحث برای آنها قابل قبول نبود. این عدم تفاهم طبیعی بود و از علوم انسانی اسلامی استقبال نمی‌شد، چون تصور می‌کردند علوم، اسلامی و غیراسلامی ندارد.
وی تاکید کرد: مانع بزرگی سر راه علوم انسانی اسلامی بود که موجه هم بود و اگر خودمان را جای آنها می‌گذاشتیم باور نمی‌کردیم.
آیت‌الله مصباح یزدی معتقد است که حوزویان با تواضع و رفتار منطقی باید با اساتید دانشگاه تعامل کنند که می‌شود از منابع وحی که مربوط به هزار و ۴۰۰ سال پیش است استفاده کرد.
وی علوم انسانی اسلامی را یکی از بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین نیاز جامعه اسلامی ذکر کرد و افزود: برای ایجاد تحول بنیادی در زمینه علوم انسانی فرصت خوبی فراهم شده است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تاکید کرد که ریشه همه تحولات، تحول فرهنگی است، یعنی انقلاب اسلامی باورها و ارزش‌های مردم را متحول کرد و تحولات دیگر ثمره این تحول است.
راهکارهای تقویت علوم انسانی اسلامی
وی به بیان راهکارهای اسلامی سازی علوم انسانی اشاره کرد و گفت: در مرحله اول کسانی که ذوق برنامه ریزی دارند باید در زمینه علوم اصلی، بنیادی و کاربردی برنامه‌ریزی کنند.
آیت‌الله مصباح یزدی بر لزوم شناسایی و بکارگیری افرادی که در هر بخشی از علوم تبحر و تخصص دارند، تاکید کرد و گفت: مرحله دوم، تبیین روش تحقیق در علوم انسانی اسلامی است که در این بخش هم باید موضوع را درست بشناسیم و هم حکم را.
این استاد حوزه مرحله سوم را کاربردی سازی علوم انسانی بر اساس نیاز جامعه بیان کرد و افزود: در این زمینه، تنها روش تجربی علوم کافی نیست بلکه تحقیقات میدانی برای کاربردی سازی علوم لازم است.
نظر شما