به گزارش خبرنگار مهر، یزدان منصوریان، دانشیار دانشگاه خوارزمی در این گردهمایی علمی به بررسی «انتخاب رویکرد میان‌رشته‌ای در مطالعات اصیل و مسئله‌دار: کارکردها و دستاوردها» می‌پردازد. این نشست به کوشش مشترک انجمن مطالعات برنامه درسی ایران با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌شود. خانه اندیشمندان علوم انسانی به نشانی تهران، خیابان کریم‌خان، خیابان نجات‌الهی، نبش خیابان ورشو پذیرای دانشجویان و فرهیختگان می‌باشد.
در شرح موضوع این نشست باید اشاره کرد: دانش بشری پیکره‌ای یک‌پارچه دارد. به این معنا که نمی‌توان جوهره و سرشت آن را به تکه‌های مجزا تقسیم کرد. اگر تفکیکی هم در بدنۀ دانش دیده می‌شود، بیش از آن‌که ذاتی و ماهوی باشد، اقتضایی و قراردادی است. زیرا بررسی همه جانبۀ پدیده‌های جهان هستی برای ذهن محدود آدمی دشوار است و او ناگزیر شده مرزهایی در درون قلمرو دانش ترسیم کند تا بهتر بتواند به بررسی این پدیده‌ها بپردازد. نتیجۀ این مرزبندی، تفکیک میان رشته‌های علمی است که تجلی آن را در پیدایش تخصص‌های مختلف می‌بینم. تخصص‌هایی که هر یک می‌کوشند بخشی از مسائل فردی و اجتماعی آدمی را حل کنند و به پرسش‌های او پاسخ دهند.
اما به رغم دستاوردهای تخصص‌گرایی، این رویکرد مشکلاتی به همراه دارد. نخست آن‌که افراط در تخصص‌گرایی به نوعی جدایی و گسست میان دانشمندان منجر شده به نحوی که گویی گروه‌های کوچکی از آنان در زیر چتر یک تخصص در جزیره‌ای کوچک زندگی می‌کنند و ارتباطی با ساکنان سایر جزیره‌ها ندارند. ضمن آن‌که هر روز با محدود شدن قلمرو هر تخصص، این جزیره‌ها کوچک‌تر می‌شوند. از سویی دیگر بسیاری از مشکلات بشر معاصر – از جمله بحران محیط زیست - وجوهی چندگانه دارند و حل آن‌ها نیازمند نگاهی همه جانبه است. بنابراین، رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب در حل مشکلات واقعی فقط با همکاری متخصصان رشته‌های مختلف میسر است. رویکرد میان‌رشته‌ای – که با مفاهیمی نظیر بین‌رشته‌ای، فرارشته‌ای و چندرشته‌ای در ارتباط است - عرصه‌ای فراهم می‌آورد که متخصصان حوزه‌های گوناگون به‌جای دوری از یکدیگر و کشیدن حصار دور جزیره‌های کوچک، در قلمرویی وسیع‌تر و در کنار و با کمک یکدیگر به بررسی و حل مسائل بپردازند.
رویکرد میان‌رشته‌ای نیز در چهار سطح قابل ارائه است که عبارتند از: دانش، پژوهش، آموزش و نظریه. به این معنا که ممکن است ما دانش میان‌رشته‌ای، پژوهش میان‌رشته‌ای، آموزش میان‌رشته‌ای و نظریه میان‌رشته‌ای داشته باشیم. رویکرد میان‌رشته‌ای از اساس زمینه‌ساز خلاقیت بیشتر در مطالعات است. زیرا متخصصان از منظرهای متفاوت به یک مسئله واحد می‌نگرند و تلاقی این نگرش‌ها می‌تواند زمینه‌ساز پیدایش ایده‌های نو باشد. از سوی دیگر مهاجرانی که از رشته‌های دیگر پا به عرصه‌ای تازه می‌گذارند سنت‌های پژوهشی و روش‌های متداول رشتۀ خود را برای اهالی رشتۀ میزبان به ارمغان می‌آورند. در نتیجه فرصت‌های تازه‌ای برای نوآوری فراهم می‌شود. تقویت روحیۀ پرسشگری، رشد تفکر انتقادی، بهبود مهارت‌های حل مسئله، خلاقیت در یافتن موضوع‌های اصیل برای پژوهش و یادگیری مستقل و دائمی از جمله مهم‌ترین دستاوردهای رویکرد میان‌رشته‌ای هستند.
نظر شما