به گزارش خبرنگار مهر، عسگر فارسی از كارشناسان فرهنگی آلمان در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در یادداشتی که برای انتشار در اختیار خبرگزاری مهر قرار گرفته، نگاهی به روابط فرهنگی ایران و آلمان داشته است.
متن این یادداشت به قرار زیر است:
آلمان یكی از مهتمرین كشورهای صنعتی دنیاست كه در میان كشورهای اروپایی جای دارد. این كشور با ۸۰ میلیون نفر جمعیت و با داشتن بیش از ۳۷۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی (آمار سال ۲۰۱۳ میلادی)، از این حیث رتبه چهارم جهان را پس از آمریكا، چین و ژاپن به خود اختصاص داده است. مساحت آلمان ۳۵۷ كیلومتر مربع (تقریبا برابر با ۲۰% مساحت ایران و ۴% مساحت ایالات متحده آمریكا) است و رتبه ۶۲ جهان را از نظر مساحت دارد.
آلمان اكنون پرچمدار اتحادیه اروپاست و بسیاری از فشارهای اقتصادی این اتحادیه را تحمل می‌كند. همچنین روابط كلی این كشور با جمهوری اسلامی ایران، رنگ اقتصادی به خود گرفته است و همین امر عامل مهمی در روابط سیاسی و فرهنگی به شمار می‌رود.
گرچه مناسبات اقتصادی آلمان با ایران همواره جزء اصول كشور آلمان بوده و همیشه این ارتباط را حفظ كرده است، ولی در مواردی مانند جنگ تحمیلی، قضیه سلمان رشدی و ماجرای میكونوس روابط سیاسی و فرهنگی آلمان‌ها با ایران تحت فشار غربی‌ها، به ویژه رژیم صهیونیسی دستخوش تغییر بوده است، اما با وجود فشارهای زیاد، هیچگاه روابط دیپماتیك دو كشور قطع نشده و فهم مشترك دو ملت و تاریخ آنها، زمینه‌های متعددی را برای گسترش ارتباط فرهنگی ایجاد كرده است كه به صورت‌های مختلف شكل میگیرد.
جمهوری اسلامی ایران با بهره‌گیری از نهادهایی همچون رایزنی فرهنگی سفارت كشورمان در برلین، مركز اسلامی هامبورگ و سایر انجمن‌ها، اقدام به تبادل فرهنگی با آلمان‌ها کرده است و در شناخت سرزمین شاعران و هنرمندان پارسی گوی به آلمان‌ها می‌كوشد. البته این شناخت فرهنگی همواره دو جانبه بوده است. شاعر نامدار آلمانی، گوته (Geothe) دیوان غربی- شرقی (West-östlicher Divan) را با الهام از اشعار حافظ نگاشت كه همین اثر موجب قرابت فرهنگی دو ملت شده است؛ اثری ماندگار كه همواره مرجعی برای تفاهم درك شرق و غرب از یكدیگر بوده است. این نویسنده شهیر آلمانی تاثیری ژرف بر آلمان‌ها گذاشت.
دو كشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدرال آلمان، فرهنگ را ابزاری برای پیشبرد روابط و مناسبات خود در عصر كنونی می‌دانند. برگزاری آیین بزرگداشت حافظ و گوته كه با همكاری شهرداری وایمار و ایرانیان علاقمند به فرهنگ انجام میشود، نمونه‌ای از روابط خوب فرهنگی دو كشور است. خواهرخواندگی شهرهای اصفهان و فرایبورگ نمونه‌ای دیگر از تبادلات فرهنگی است كه سبب آشنایی بیشتر آلمان‌ها با شهر اصفهان شده است. مبادله هیات‌های فرهنگی بین دو شهر نتیجه همین خواهرخواندگی است.
دو کشور در زمینه باستانشناسی نیز دارای همكاری‌های گسترده‌ای هستند. مؤسسه باستانشناسی آلمان (DAI)، دارای کتابخانه‌ای است که در آن بیش از ۱۲۰۰۰ جلد کتاب برای استفاده اساتید، دانشجویان، محققان و دانشمندان ایرانی و بین‌المللی، نگهداری میشود. این کتابخانه، هسته اصلی اداره قدیم باستانشناسی در تهران است که ابتدا به صورت رسمی در سال ۱۹۶۱ میلادی تاسیس و سپس در سال ۱۹۹۶ میلادی به شعبه اداره اروپا-آسیایی مؤسسه باستانشناسی آلمان ( DAI) تبدیل شد.
بی‌شك آثار آن ماری شیمل (Annemarie Schimmel)، اسلام‌پژوه، خاورشناس و مولوی‌شناس سرشناس آلمانی كه تمام عمر خود را وقف فرهنگ اسلامی و عرفان شرق کرد، می‌تواند در شناخت آلمان‌ها از شرق و به ویژه ایران زمین نقشی مهم ایفا كنند. این بانوی اندیشمند وجود خود را در مسیر رودخانه زلال اسلام قرار داد و روح تشنه خود را از عرفان مولانا شاعر پارسی‌گوی ایران سیراب کرد تا آنجا كه كتابی به نام «شكوه شمس» را به رشته تحریر درآورد.
شناخت فرهنگ دو كشور از یكدیگر در آثار فرهیختگانی چون گوته و شیمل متبلور میشود و این امر مدیون روابط فرهنگی دوجانبه است. آثار خلق شده اندیشمندان آلمانی در حوزه تمدن ایران اسلامی برای همیشه ماندگارند.
از سوی دیگر علیرغم اینكه سیاست فرهنگی ایران در قبال ژرمن‌ها شفاف بوده است، اما برخی اشتباهات باعث ایجاد كدورت در فضای فرهنگی بین دو ملت شده است. دعوت از نویسنده كتاب موهن «آیات شیطانی» برای ایراد سخنرانی در آیین گشایش نمایشگاه كتاب فرانكفورت در سال جاری (مهر ۹۴) نمونه‌ای از این اقدام‌هاست.
برای ارتقای سطح تبادلات فرهنگی دو كشور ضروری است از مسایل بُغرنجی كه سبب دور شدن دو ملت از یكدیگر میشود، برحذر بود و تا جایی كه می‌توانیم مشكلات به‌وجود آمده بر سر راه ارتباط فرهنگی را با درایت حل كنیم. بسیاری از مفاخر ایران برای آلمان‌ها و بالعكس هنوز ناشناخته اند؛ امر مهمی كه ایجاب می‌كند دو كشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدرال آلمان، تلاش‌های گسترده تری به ویژه در عرصه‌های فرهنگی به عمل آورند.
نظر شما