پیرعلم و نخل‌گردانی؛ آیین‌های ۳۰۰ ساله روستاییان مازندران

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: هفتم محرم که می‌شود مقصد بسیاری از عزاداران حسینی از گوشه و کنار کشور، روستای کلوده و اورطشت مازندران است تا در آیینی سنتی و مذهبی شرکت و پیر علم را سیاه‌پوش کنند و نخل ها را به حرکت درآورند.

آیین جامعه پوشان پیرعلم روستای کلوده و نخل گردانی اورطشت محمودآباد تجلی عشق و ارادت مردمان دیار علویان و روستاییان به سرور و سالار شهیدان است که هم‌زمان با روز هفتم ماه محرم با شرکت پرشور عزاداران حسینی برگزار می‌شود.

گردشگری مذهبی با آیین های محرمی

کلوده از روستاهای بخش اهلمرستاق شهرستان محمودآباد به شمار می رود که با آیین جامه پوشان پیرعلم هر سال روز هفتم محرم میزبان عزاداران حسینی از مناطق مختلف کشور و استان است و با برپایی آیین های عزاداری در رونق گردشگری مذهبی نقش بسزایی دارد.

اینجا روستای کلوده است، از صبح اول وقت، مردان وزنانی عاشق و حاجتمند پیاده و سواره به‌سوی روستا رهسپارند، وقتی می‌پرسی کجا می‌روید، نشانی پیرعلم را می‌دهند. دسته‌های عزا از روستاهای مختلف به راه افتاده است و مداحان و سینه‌زنان در عزای سید و سالار شهیدان نوحه‌سرایی می‌کنند و اشک ماتم می‌ریزند. به‌راستی این حسین کیست که یک عام عاشق و شیدای اویند.

عطر و دود اسپند در ورودی روستا به مشام می‌رسد و اهالی محله با اسپند و گلاب به استقبال زوار می‌آیند تا باهم در آیین سیاه‌پوشان پیرعلم شرکت کنند و ما هم کاروان زواری می‌شویم که از راه‌های دور و نزدیک خود را پیرعلم رسانده‌اند.

درباره پیشینه این آیین برخی اهالی می‌گویند: هرساله شمار زیادی از گوشه و کنار کشور به این روستا می‌آیند و حاجاتشان را از پیرعلم می‌گیرند و این سنت، رسم عاشورایی مردمان کلوده است و جامه پوشان، تجلی عشق و ارادت مردمانی است که دل درگرو اهل‌بیت دارند و در رثای سالار شهیدان، هرسال هفتم ماه محرم، این آیین سنتی را اجرا می‌کنند.

دسته‌های عزا و زوار پیرعلم به سمت منزلی می‌روند که متولی و نگهدار پیرعلم است و هرچه به سمت منزل نزدیک‌تر می‌شوند، ندای یا حسین (ع) اوج می‌گیرد و مداحان می‌خوانند: سید و سالار نیامد، علمدار نیامد.

در گوشه و کنار مراسم، می‌توان از هر سن و قشری دید، چشمانی اشک‌بار که زیر لب نجوای یا حسین می‌گویند و بر سینه می‌زنند و زنان بقچه‌هایی در دست دارند که در آن روسری‌هایی وجود دارد که می‌خواهند با آن پیرعلم را بپوشانند.

پیر علم نماد توسل به علمدار کربلاست و طنین نوای مداحان دوباره در فضا می‌پیچد که فریاد از غریبی حسین و خاندانش سر می‌دهند

پیر علم نماد توسل به علمدار کربلاست و طنین نوای مداحان دوباره در فضا می‌پیچد که فریاد از غریبی حسین و خاندانش سر می‌دهند. هم‌زمان با آیین پیرعلم، بساط نذری در کلوده برپا می‌شود تا با آن زائرانی که به عشق امام حسین (ع) در این مراسم شرکت کرده‌اند، پذیرایی شوند.

آیین پیر علم کلوده حدود ۳۰۰ سال در هفتم محرم در کلوده برگزار می‌شود و تاکنون زائران زیادی را از اقصی نقاط کشور پذیرا بوده است. این پیر علم توسط خاندان جمالی که در روستای کلوده از شهرستان محمودآباد زندگی می‌کنند دست‌به‌دست شده است و این علم با روسری‌هایی که مردم نذر می‌کنند در هفتم محرم پوشانده شده و تا یک ماه قبل از آغاز محرم سال بعد در تکیه این روستا می‌ماند.

آیین جامه پوشانی علم همراه با رسوم خاصی است، با ذکر صلوات پارچه‌های سیاه و سبز را علم می‌پوشانند و اینک دیگر پیرعلم نیز، داغدار وسیله پوش سالار شهیدان شده است و پس از جامه پوشی، پیرعلم به حسینه محل انتقال می‌یابد.

نخل گردانی، رسم ۳۰۰ ساله اورطشت

علاوه بر جامه پوشان پیر علم، آیین‌های زیادی در مازندران اجرا می‌شود که نشانه ارادت خالصانه مردمان این دیار به سرور و سالار شهیدان است. نخل گردانی روستای اورطشت با قدمت ۳۰۰ ساله در ماه محرم، برگزار می‌شود و نماد تابوت امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) است و به‌عنوان آیینی مذهبی هرساله گردشگران و زائران زیادی را به خود جلب می‌کند.

نخل گردانی یا عمری تاریخچه‌ای عجیب دارد و به گفته اهالی پیشینه آن به خواب شخصی بنام آملی رضوانی برمی‌گردد که دو نخل برای روستای نوا و اورطشت ساخته بود و اشعار تعزیه نیز در خواب به وی الهام شده است.

هرساله عزاداران زیادی از گوشه و کنار میهن به روستای اورطشت می‌آیند تا در آیین نخل گردانی این روستا شرکت کنند و نخل‌های عزا در روز هفتم محرم، سیاه‌پوش و تزیین می‌شوند و در روز نهم محرم، نخل به روستای افراخت و در روز عاشور به سمت روستای رودبار حرکت داده می‌شود.

علاوه بر نخل گردانی، طشت گذاری، قلک شکنی، خیمه سوزان، کرب نوازی، تعزیه‌خوانی ازجمله آداب و سنن مازندران در ایام محرم است که با شور و حال خاصی در استان برگزار می‌شود.