طراحی دستگاه واسط مغز و کامپیوتر در کشور

به گزارش خبرگزاری مهر، در جامعه ما افرادی هستند که به علت مشکلات مادرزادی، فلج مغزی، سکته مغزی، بیماری­ های مرتبط با سیستم عصبی نظیر بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و اسکلروز چندگانه (MS) و آسیب دیدگی­ های شدید مغزی و نخاعی توانایی حرکت اندام‌های خود و حتی صحبت کردن را به طور کامل از دست داده ­اند و از این موهبت­های الهی بی ‏بهره هستند.

واسط مغز و کامپیوتر سیستمی است که با ایجاد ارتباط مستقیم بین مغز و کامپیوتر بدون دخالت اندام­ها، می­ تواند تا حدی کیفیت زندگی این افراد را ارتقا‌ء دهد.

دکتر امین مهنام، مجری پروژه «طراحی و توسعه دستگاه واسط مغز و کامپیوتر کاربردی مبتنی بر سیگنال الکتریکی مغز بصورت قابل پوشیدن برای استفاده روزمره» بیان کرد: در دهه ­های گذشته تحقیقات بسیاری در سطح دنیا برای توسعه واسط­ه ای مغز و کامپیوتر انجام شده است و با پیشرفت­ های حاصل، این سیستم­ها در حال رسیدن به مرحله کاربردی هستند.

وی افزود: در ایران نیز مطالعات قابل توجهی در این حوزه انجام شده است، اما این تحقیقات بیشتر به صورت تحقیقاتی و آزمایشگاهی بوده است.

مهنام  ادامه داد: هدف ما در این طرح دستیابی به یک سیستم کاربردی برای استفاده در زندگی روزمره افراد با ناتوانی حرکتی است تا با استفاده از آن بتوانند منظور خود را از طریق کامپیوتر بیان کنند و از انزوا خلاصی یابند.

به گفته وی، در واقع این سیستم با پردازش سیگنال‌های مغزی انتخاب فرد را از بین چند گزینه تشخیص می­ دهد و به این ترتیب امکان تایپ کردن مطالب با استفاده از یک صفحه کلید نرم ­افزاری بهینه برای فرد فراهم می­ شود.

عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان اظهار کرد: نوع خاصی از واسط مغز و کامپیوتر که در این طرح توسعه داده شده است، از چند منبع نوری بهره می ­گیرد که در اطراف مانیتور کامپیوتر قرار دارند. به این صورت که وقتی کاربر به یکی از منابع نوری نگاه کند سیگنال مشخصی در مغزش ایجاد شده که با ثبت و پردازش سیگنال مغزی انتخاب فرد از بین منابع نوری مشخص می ­شود.

وی با بیان اینکه این تحقیقات در ۴ فاز انجام شده است گفت: در فاز نخست این طرح یک سیستم ثبت بی­سیم و کم مصرف سیگنال مغز توسعه داده شد که امکان استفاده راحت از سیستم نهایی را ممکن سازد. در مرحله بعد روش­های مناسب برای پردازش سیگنال و تشخیص انتخاب فرد توسعه داده شدند و در فاز سوم نیز طراحی محیط نرم افزاری کارآمدی برای بیان منظور به زبان فارسی به انجام رسید.

مهنام ادامه داد: در فاز آخر باقیمانده از این طرح قرار است این سیستم برای افراد با ناتوانی حرکتی تست شود تا مشکلات احتمالی در استفاده آنها از این سیستم برطرف شود.

وی خاطر نشان کرد: ارزیابی عملکرد این سیستم نشان دهنده کارآیی مناسب آن برای بیان منظور است. دستگاه­های مشابه محدودی در سطح دنیا بصورت تجاری عرضه شده است اما این سیستم ها بسیار گران قیمت هستند و امکان تهیه این دستگاه­ها برای همه افراد بسیار مشکل است، ضمن اینکه فقط امکان تایپ انگلیسی را دارد که برای بسیاری از کاربران ایرانی مناسب نیست.

به گفته این مجری طرح در حالیکه قیمت تمام شده سیستم توسعه داده شده بسیار کمتر از نمونه ­های خارجی آن است. سیستم توسعه داده شده بومی سازی شده و متناسب با نیازهای جامعه ما طراحی شده است و امکان تایپ فارسی را فراهم می کند.

وی با اشاره به اینکه قیمت نمونه خارجی این دستگاه در حدود ده‌ها هزار دلار است، خاطرنشان کرد: این پروژه تا پایان سال جاری به اتمام می‌رسد و وارد مرحله تجاری سازی می‌شویم بنابراین قیمت تمام شده به طور قطع به میزان قابل توجهی کمتر از نمونه خارجی خواهد بود و با شروع خط تولید علاوه بر جلوگیری از خروج ارز اشتغالزایی نیز می‌شود.