کتابخانه پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث منبع خوبی برای پژوهشگران

به گزارش خبرگزاری مهر، به مناسبت هفته کتاب و کتاب خوانی و برپایی نمایشگاه تازه های کتاب پردیس تهران گفت و گویی با حجت الاسلام شیخ محمد مهدی معراجی، کتاب شناس برجسته حوزه علوم اسلامی درباره کتابخانه پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث انجام شده است که در پی می آید؛

*درباره نحوه تأسیس این کتابخانه و امکانات آن توضیح بفرمایید.

کتابخانه پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث با وجود عمر کوتاه خود به نظر بنده یکی از کتابخانه های بسیار خوب کشور محسوب می شود که به همت آیت الله ری شهری پایه گذاری شد و مانند تمام کارهای خوب فرهنگی ایشان مورد توجه استادان، دانشجویان و پژوهشگران برجسته در حوزه علوم و معارف حدیث قرار گرفت. آیت الله ری شهری همزمان با راه اندازی دانشکده علوم حدیث در شهر ری و قم به ضرورت ایجاد کتابخانه تخصصی حدیث توجه و عنایت داشتند. با این اندیشه خیلی سریع منابع و کتاب های مورد نیاز تهیه شد.

کتاب هایی که در ایران موجود بود از داخل کشور گرد آوری شد و در بخش کتاب های خارجی که به پژوهش های حدیثی مربوط بود، منابع مورد نظر را از نمایشگاه هایی که در کشورهای اسلامی دایر می شد و یا از نمایشگاه بین المللی کتاب ایران که یکی از نمایشگاه های خوب منطقه است تهیه کردیم. آرام آرام مجموعه ای نسبتاً بزرگ، خوب و روز آمد از کتاب های متعدد حدیثی فراهم آمد تا اینکه به دلیل ایجاد رشته های تفسیر و علوم قرآنی و جذب دانشجویان علوم قرآنی،نیاز به منابع تفسیری و علوم قرآنی هم احساس شد.

هم اکنون سه کتابخانه تخصصی «علوم و معارف حدیث»، «علوم و معارف قرآن» و« تاریخ اهل بیت علیهمالسلام» و دو کتابخانه اهدایی«مرحوم استاد زنده یاد حاج علی اکبر غفاری» و «مرحوم استاد شادروان حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ علی دوانی» در پردیس تهران وجود دارد که مورد مراجعه پژوهشگران عرصه قرآن، حدیث و تاریخ اهل بیت علیهمالسلام قرار دارد.

اخیراً به دلیل توسعه رشته های دانشگاه و ایجاد رشت های «فقه و حقوق»، «کلام و فلسفه» و «اخلاق» منابع مورد نیاز این رشته ها نیز تهیه و در اختیار دانشجویان قرار داده شده است. بخش دیگر کتابخانه، پایان نامه های قرآنی و حدیثی است که قسمت مهمی از کار را تشکیل می دهد. و پایان نامه های مرتبط در این رشته ها با اهتمام تهیه می شود. در بخش نشریات و مجلات تخصصی هم برخی مجلات منحصر به فرد وجود دارد که از کشورهای اسلامی برای کتابخانه فراهم می شود. در مجموع حدود ۹۵۰۰۰ جلد کتاب از منابع بروز و کار آمد و مورد توجه دانشجویان و استادان در کتابخانه پردیس تهران وجود دارد.

*ایجاد کتابخانه ای تخصصی با موضوع قرآن و حدیث چه ضرورتی داشت؟

در تهران کتابخانه های عظیمی اعم از دانشگاهی و غیر دانشگاهی فراوانی وجود دارد و این فراوانی به اعتلای سطح علمی و فرهنگی جامعه کمک می کند؛ اما اینکه با نگاه تخصصی بتوان کتابخانه ای را ایجاد کرد، خیلی ارزنده است. وقتی رشته ای تخصصی مثل علوم حدیث راه اندازی می شود، این نیاز احساس می شود که کتابخانه ای تخصصی در زمینه حدیث نیز ایجاد شود و بر همین اساس نگاه متولیان کتابخانه به جمع آوری منابع تخصصی حدیثی متمرکز می شود که معمولاً در کتابخانه های عمومی این نگاه وجود ندارد.

به طور نمونه در کتابخانه تخصصی حدیث و قرآن منابعی وجود دارد که می توان گفت در هیچ یک از کتابخانه های شهر بزرگ تهران موجود نیست. چون تهیه کنندگان این کتابخانه به این امر اهتمام دارند که تمام منابع مرتبط با حدیث و قرآن را تهیه کنند.

این خلاء در تهران کاملاً محسوس بود؛ وقتی دانشکده ای با آن اهداف بلند ایجاد می شود، باید ابزار کار مناسب نیز برای آن تهیه شود و مهمترین ابزار یک دانشگاه ایجاد یک کتابخانه کامل، جامع که نیاز دانشجو و استاد را در آن رشته بر طرف کند و چون چنین مجموعه ای در تهران وجود نداشت، حضرت آیت الله ری شهری این کار را بنیان نهاد که کار بسیار ارزنده ای است.

البته تا رسیدن به هدف اصلی و نهایی فاصله داریم، لذا از همه صاحب نظران، استادان و دانشجویان عرصه قرآن و حدیث تقاضا داریم ما را با راهنمایی های خود یاری کنند تا این کتابخانه که در شهرری و در جوار حرم مطهرمحدث عالی مقام حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) قرار گرفته هر روز از گذشته بهتر شود.

*به نظر شما مهمترین خصوصیت و ویژگی کتابخانه پردیس تهران چیست؟

مهمترین خصوصیت کتابخانه از نظر من که از خادمین کتابداران و کتاب شناسان هستم روز آمد بودن منابع کتابخانه است. هر منبعی در داخل و خارج کشور چاپ شود که مرتبط با قرآن، حدیث و تاریخ اهل بیت علیهمالسلام باشد با فاصله اندکی تهیه می شود و در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد. الآن کتاب های چاپ ۲۰۱۵ میلادی، ۱۴۳۶ هجری قمری و ۱۳۹۴ هجری شمسی در کتابخانه فراوان تهیه شده است. اینکه کتابخانه ای بتواند بروز باشد و آخرین پژوهش های مرتبط را گرد آوری کند و در اختیار علاقه مندان قرار دهد این از ویژگی های خوب یک کتابخانه است.

*اهداف بلند مدت پیش روی شما در آینده چیست؟

هدف مسئولان دانشگاه هدف والایی است و همواره در جهت دستیابی به  این هدف کمک و حمایت می کنند که این کتابخانه به یکی از کتابخانه های مرجع کشور و جهان اسلام تبدیل شود که ان شاءالله امیدواریم به این هدف برسیم. کم کم با گسترش شبکه های مجازی باید به سمت ایجاد کتابخانه دیجیتال برویم تا در آینده تمام علاقه مندان به کتاب حتی بتوانند از راه دور نیز از منابع کتابخانه استفاده کنند.

فضا کم کم به سمت کتابخانه های مجازی پیش می رود و ما نمی توانیم از این امر غافل شویم. ضمن اینکه به تهیه منابع چاپی باید اهتمام داشته باشیم، از کتابخانه مجازی هم نباید غافل شویم. من فکر می کنم شبکه های مجازی نمی توانند چاپ و نشر کتاب را به طور کامل به حاشیه ببرند؛ این شبکه ها می توانند عرصه خوب و موفقی را برای کتاب های مجازی تعریف کنند ولی نمی توان تصور کرد که دیگر به کتاب کاغذی احتیاج نداشته باشیم.

به طور مثال رسانه ها و مطبوعات کشور تقریباً روی سایت های اینترنتی نیز وجود دارد و دسترسی به اینترنت هم در این زمان کار مشکلی نیست ولی باز هم بازار روزنامه هاپر رونق است. با همه این مسایل بعید به نظر می رسد که یک زمان بیاید که مردم به این کتاب های فیزیکی احتیاج نداشته باشند.

*در پایان اگر نکته ای دارید بفرمایید.

واقعیت امر این است که نرخ مطالعه در کشور ما خیلی بالا نیست و کمی نگران کننده است. تولید کتاب، فکر و اندیشه نسبتاً خوب است ولی نرخ مطالعه متاسفانه خوب نیست. ما از اهل پژوهش، استادان و دانشجویان انتظار داریم بیشتر به سمت کتاب بیایند.

منابع خوبی در کتابخانه پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث وجود دارد که از علاقه مندان به پژوهش و تحقیق دعوت می شود از این منابع ارزشمند استفاده کنند. جامعه ای رشد پیدا می کند که از نرخ مطالعه بالایی برخوردار باشد؛ کشورهایی که از نظر کتاب فقیر هستند، از نظر علمی و تکنولوژی هم فقیر می شوند.

عشق و علاقه به کتاب در ضمیر و نهاد ملت ایران وجود دارد و نیاز به مشوق هایی هست که استادان، دانشجویان و پژوهشگران بیشتر به سمت کتاب روی آورند. خوب است کتابخانه ها با برنامه ریزی مناسب در روز های تعطیل هم باز باشند و به مراجعین خدمت رسانی کنند و حتی ساعت فعالیت کتابخانه را نیز در روزهای عادی افزایش دهند.

حتماً برخی از مردم می خواهند ساعتی از روزهای تعطیل خود را در کتابخانه و به مطالعه بگذرانند، این ها عواملی است که باعث می شود مردم جامعه به کتاب خواندن تشویق شوند و کتاب خوانی به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود.

در پایان از همه عزیزانی که در شکل دادن این کتابخانه سهم داشتند، از حضرت آیت الله ری شهری، ریاست دانشگاه قرآن و حدیث، حجت الاسلام و المسلمین آقای قائمی، رییس پردیس تهران، مسئولان و کارکنان کتابخانه، از دانشجویان عزیز که در نگهداری این سرمایه ارزشمند کوشا هستند تشکر می کنم.

به امید روزی که ملت ما به یک ملت کتاب خوان، کتاب دان و دانشمند تبدیل شوند.