خبرگزاری مهر- گروه استانها: استان اردبیل صنعتی و حتی نیمه‌صنعتی محسوب نمی‌شود. در نگه داشت و حمایت خرده صنعت های خود نیز چندان موفق عمل نکرده است. رکود اغلب واحدهای صنعتی، حاشیه پردازی در رفع مشکلات واحدهای بزرگ، تعطیلی، آغاز به کار مجدد و بار دیگر تعطیلی واحدهایی که تاثیر قابل توجه در صادرات، اقتصاد و حتی وضعیت اجتماعی استان دارند، همگی گواه بر مشکلاتی در حوزه کسب‌وکار این استان است.
هرچند مسئولان استانی بخش خدمات استان را برخوردار از پتانسیل های قابل توجه می دانند اما نگاهی به بخش خدمات نیز نشان می‌دهد تفکر سنتی حاکم مدیران و به ویژه مدیران میانی و حرکت در مسیری خلاف جریان توسعه و پیشرفت سازمان‌ها موجب شده است، کسب‌وکارها در بخش خدمات نیز دچار مشکل شود.
کارشناسان در ارزیابی مشکلات فعلی به نکات قابل توجهی تأکید دارند که هرچند هر از گاهی در جلسات از زبان مدیران نیز شنیده می‌شود، اما به نظر می‌رسد به دلیل اینکه در حد ایده های تزئینی محدود مانده نتوانسته است جامه عمل بپوشد.
معاون توسعه تجارت خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل صدیف بیگ زاده نتایج پژوهش و تحقیقات علمی خود در این خصوص را در اختیار خبرگزاری مهر قرارداد و با پاسخ به سؤالات کلیدی در مشکلات حوزه کسب‌وکار استان بیش از همه به تغییر نگاه‌ها تأکید کرد. تغییراتی که به نظر می‌رسد در تحقیقات و پژوهش‌ها مطرح نمی‌شود اما پشت پرده اقدامات می‌تواند تمامی پژوهش‌های علمی و راهکارهای آن را به چالش بکشد.
*آقای بیگ زاده تأکید شما به همگرایی بین دستگاه‌ها در امر کسب‌وکار است. آیا جلسات و کارگروه‌ها در این خصوص کافی و موفق نبوده است؟
در امر کسب‌وکار به‌صورت ویژه دو حوزه بخش خصوصی و دولت در تعامل باهم هستند. اگر مطالبات این دو همگرا شود درواقع بسیاری از تهدیدها به فرصت تبدیل می‌شود و برعکس آن را نیز می‌توان عنوان کرد.
همگرایی هدایت نیروهای متفاوت به‌صورت هماهنگ، انعطاف‌پذیر و یکپارچه به سمت هدف خاص است. از سویی محیط کسب‌وکار به عوامل مؤثری در اداره با عملکرد بنگاه‌های تولیدی که خارج از کنترل مدیران آن‌ها باشد گفته می‌شود. ما نمونه‌هایی از تشکل‌هایی در سطح جهان ازجمله سازمان تجارت جهانی، در قاره اتحادیه اروپا، در منطقه سازمان همکاری اقتصادی اکو، در کشور استان‌های شمال غرب، مرکزی، جنوبی و ... و در داخل استان شوراها، کارگروه‌ها و کمیته‌ها راداریم.
بررسی تأثیر فعالیت تشکل‌های همگرا ساز در سطح استان نشان می‌دهد بر اساس تعاریفی که ذکر شد باید درروند فعالیت این تشکل‌ها بازنگری صورت گیرد و اگر به دنبال حرکت علمی هستیم از چارچوب‌های آن تبعیت کنیم. بنده به‌ضرورت همگرایی تأکید دارم که می‌تواند بسیاری از خلا ها را پر کند.
*با توجه به اینکه در برخی مواقع تهدید منافع سازمانی مانع از همگرایی دستگاه‌های استان است، به عقیده شما چه ضرورت‌هایی برای ایجاد همگرایی باید موردتوجه قرار گیرد؟
درواقع مشکلی که مطرح کردید یکی از ضرورت‌های ایجاد همگرایی است. ببنید دستگاه‌های واگرا طبیعتاً به‌صورت تخصصی فعالیت نخواهند داشت و صرفه‌جویی نیز نمی‌توانند داشته باشند. از سویی تنوع فعالیت‌ها و افزایش سطح سلایق می‌شود همین موازی کاری‌هایی که اغلب مدیران از آن گله‌مندند.
تعداد مراکز عرضه‌کننده خدمات به حدی زیاد می‌شود که به نظم و هماهنگی لطمه می‌زند. درعین‌حال فرایندها پیچیده شده و در کسب‌وکار نه یکپارچه است و نه شفاف.
در مقابل درصورتی‌که همگرایی صورت گیرد ما شاهد افزایش بهره‌وری خواهیم بود و دستگاه‌ها وقتی به کمک هم بیایند هزینه کاهش پیدا می‌کند و سرعت کار بالا می‌رود. از موازی کاری پرهیز می‌شود و اهداف مشترک شکل می‌گیرد. دستاورد چنین رفتاری در کسب‌وکار به جای تخریب و نگاه تهدید سایر دستگاه‌ها ایجاد فضای رقابتی سالم است.
*سازوکاری برای ایجاد همگرایی بین دستگاه‌ها مدنظر دارید؟
به‌منظور استفاده از سازوکارها باید در ابتدا بررسی کنیم سازمان ما چگونه فرایندی را دنبال می‌کند. در اغلب ادارات استان به دلیل اینکه ساختار عمودی دارما شاهد نقص و کمبود قوانین هستیم و باید نسبت به اصلاح آن از ظرفیت نمایندگان استفاده کرد و دیگری اینکه در مرحله اجرا دچار نقص هستیم و باید نسبت به آن هماهنگی ایجاد کردند بخش‌های مختلف فرایندهای مختص به خود را پیگیری می‌کنند که موجب می‌شود کانون توجه بخش‌ها و فرایندها باشد.
در سازمان‌های افقی بخش‌ها فرایندها را پیگیری می‌کنند و کانون توجه فرایند است اما در سازوکار سیستماتیک کانون توجه هم واحدها و هم فرایندها است که موجب می‌شود انرژی‌های سازمانی هم‌جهت شده و تأثیرگذاری افزایش یابد.
اگر به دنبال سازوکار هستیم در ابتدا باید به تغییر نگرش مدیران و نوع نگاه آن‌ها به حل مشکل متمرکز شویم که این مهم با نگاه سنتی در تعارض است و به‌ضرورت تغییر آن تأکید دارد.
*مهم‌ترین عواملی که به عقیده شما فضاهای کسب‌وکار را با مشکل مواجه کرده چیست؟
یک بخش از علت‌ها به خود بنگاه‌های اقتصادی بازمی‌گردد ازجمله ضعف آگاهی، برنامه‌ریزی نادرست در فرایند کسب‌وکار و ... اما بخشی از علل که خارج از کنترل بنگاه است به عقیده بنده در دو حوزه قابل‌بررسی است. یکی اینکه ما شاهد نقص و کمبود قوانین هستیم و باید نسبت به اصلاح آن از ظرفیت نمایندگان استفاده کرد و دیگری اینکه در مرحله اجرا دچار نقص هستیم و باید نسبت به آن هماهنگی ایجاد کرد.
*باوجود اینکه کارگروه‌ها و جلسات متعدد نسبت به بهبود فضای کسب‌وکار در تلاش هستند، به عقیده شما چرا در بخش اجرا دچار مشکل هستیم؟
اصلی‌ترین آن به باورها و نگرش‌ها برمی‌گردد. ما نیازمند ایجاد فهم مشترک و عمیق از اهداف عالیه استان هستیم تا دستگاه‌ها تمامی نیروهای خود را برای دستیابی به این اهداف به‌کارگیرند.
از سویی شما به فعالیت کارگروه‌ها اشاره کردید درحالی‌که خروجی فعالیت کارگروه‌ها و کمیته‌ها نشان می‌دهد باید در خصوص نحوه عملکرد این کانون‌های همگرا بازنگری جدی صورت گیرد. چراکه اگر موفق عمل کرده بودند باید بسیاری از مشکلات فعلی رفع شده بود.
بنده تأکیددارم که وحدت راهبردی باید در نیروهای همگرا تقویت شود؛ چراکه هیچ تیم حرفه‌ای واحد کسب‌وکار بدون داشتن درجاتی از وحدت راهبردی نمی‌تواند عملکرد بالایی داشته باشد.
علاوه بر این ما نیاز به مرکز فکر و مغز افزاری در استان داریم و در این خصوص باید از ظرفیت استانداری و به‌ویژه معاون اقتصادی و هماهنگی امور اقتصادی استفاده بهینه برد.
*در سازوکار پیشنهادی شما ما چطور به اهداف دولت الکترونیک نائل خواهیم شد؟
درواقع همگرایی و سازوکار سیستماتیک در تمامی مراحل از دولت الکترونیک بهره می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال پرونده‌های تشکیل‌شده اگر به‌صورت الکترونیکی بوده از تبعات فرصت سوزی و روابط ناسالم به‌جای روابط ضابطه‌مند کاسته می‌شود.
ما صرفه‌جویی و بهره‌وری را ارتقا می‌دهیم و فعالیت‌ها را به‌صورت تخصصی اجرا می‌کنیم. البته لازم به ذکر است در این خصوص نیاز به تقویت زیرساخت‌های استان متناسب با قوانین تعیین‌شده نیز داریم.
*آیا سازوکار پیشنهادی شما به تعبیری شکل‌گیری پنجره واحد است؟
درواقع پیگیری و ایجاد پنجره واحد تجارت یکی از ضرورت‌هایی است که پیشنهاد می‌شود. ما نیاز به پنجره واحد فرامرزی جهت افزایش هماهنگی دستگاه‌های مرتبط با تجارت هستیم تا سلیقه گرایی کاهش یابد و فرایندهای کاری استاندارد شود.
درعین‌حال انتظار می‌رود مدیران متعهد به اجرا باشند و با تقویت و به‌کارگیری نیروهای حرفه‌ای نسبت به بهبود فضای کسب‌وکار همت کنند.
به عقیده بنده در راستای این سازوکار باید کارگروه‌های تخصصی و حرفه‌ای درزمینهٔ تولید، تجارت و سرمایه‌گذاری در استان تشکیل شود. وظایف و اختیارات مشخص به این کارگروه‌ها داده شود و اجرای مصوبات نیز قویاً پیگیری شود؛ درعین‌حال از توان نیروهای فنی و تخصصی استفاده شود.
خبرنگار: ونوس بهنود
نظر شما