خبرگزاری مهر- گروه استانها: پرده اول: حاشیه میدان امام حسین (ع) بیرجند محل تجمع مردان بیکاری که برای کار کردن و کسب روزی به اینجا آمده‌اند ساعات اولیه صبح است خودرویی به‌آرامی در کنار میدان ترمز می‌زند اما این آرامش چندان دوامی ندارد...خیل جمعیت هراسان به سمت اتومبیل روانه می‌شوند حتی عده‌ای سعی دارند درب خودرو را بازکرده و روز پرکاری را برای خود رقم زنند.
راننده خودرو در نهایت خونسردی می‌پرسد کدامتان افغانی هستید عده‌ای از جمعیت به فکر فرو رفته و تعدادی نیز افغانی یا ایرانی خود را کارگر افغانی می‌خوانند برای کار سوار اتومبیل می‌شوند.
پرده دوم: لطیفه، نسیمه و نوریه دختربچه‌های افغانی که همراه با کودکان ایرانی در کوچه‌های شهر مادری‌شان زندگی می‌کنند، تنها تفاوت بین این کودکان با دختران اینجا این است که دخترکان دو رگه ایرانی - افغانی از همان کودکی در ازای دریافت مبلغی فروخته‌شده و مجبورند در سنین پایین بالاجبار بار زندگی را زودتر از موعد و طبق فرهنگ پدر افغان به دوش کشند.
نگاه سودجویانه‌ای که سفره سرپرستان استان را بی‌نان می‌گذارد
حسین هاشمی جوان بیرجندی می‌گوید: هر روز صبح به امید کار از خانه بیرون می‌زنیم اما بعد از ساعت‌ها انتظار تازه اگر کسی برای انتخاب کارگر بیاید همان ابتدا سراغ کارگر افغانی را می‌گیرد و اگر کارگران افغانی حاضر نباشند کارگران ایرانی را برای کار همراه خود می‌برند.
وی ادامه می‌دهد: متأسفانه بسیاری از استادهای بنا در اجرای کارهای ساختمانی کارگر افغانی را بر کارگر بومی استان ترجیح داده و البته با نگاه سودجویانه خود سفره سرپرستان هم استانی را بی‌نان می‌گذارند.
یکی دیگر از کارگران بیرجندی وجود کارگران افغان را در بخش های مختلف صنعت ساختمان و کشاورزی از مهم‌ترین علل بیکاری جوانان بومی دانسته و معتقد است: کارگران افغانی نیروهای کار ارزانی هستند که بسیاری از آنها به دلیل نداشتن اجازه کار تن به شرایط و خواسته‌های کارفرمایان می‌دهند.
علی اکبری ادامه می‌دهد: با توجه به عدم الزام بیمه کارگران افغانی و دستمزد پایین، این افراد علاوه بر اینکه بازار کار را از کارگران ایرانی ربوده‌اند اخلاق و تعهد کاری کارگران بومی را زیر سؤال برده‌اند به گونه‌ای که در ازای مبلغ ناچیز در ازای یک روز کاری کارفرمایان را متوقع نموده و موجی از دستمزدهای کاذب ایجاد می‌کنند.
با اتباع بدون مجوز در استان برخورد جدی صورت نمی‌گیرد
یکی دیگر از همشهریان بیرجندی با انتقاد از نبود برخورد قاطع با مهاجرین خارجی و افغان می‌گوید: متأسفانه با اتباع بدون مجوز در استان برخورد جدی صورت نمی‌گیرد به‌طوری‌که بعد از برگرداندن آنها به کشورشان دوباره شاهد بازگشت به استان در عرض یک هفته هستیم.
محمد سلطانی ادامه می‌دهد: آنها خانه و زندگی چندساله را بهانه‌ای برای بازگشت خود می‌داند درحالی‌که مسئولان استانی نسبت به تهدید حضور اتباع افغان‌ها در استان چندان توجهی نشان نمی‌دهند.
علی فرجام نیا کارفرمایی که برای کار ساختمانی کارگران افغانی را ترجیح می‌دهد معتقد است: با توجه به رکود بازار مسکن و ساخت‌وساز ساختمان، در حال حاضر اکثر کارفرمایان به دنبال حداقل هزینه بوده و با توجه به اینکه کارگران افغانی با دستمزد کمتر در قبال کار بیشتر حق بیمه و یا دیگر مزایایی را طلب نمی‌کنند اغلب کارفرمایان به دنبال افزایش سود و بهره‌وری به‌کارگیری کارگر افغانی را ترجیح می‌دهند.
اجباری در استفاده از قوانینی که برای ما نیست، نداریم
به گفته محمدرضا میرعمادی تراشکار بیرجندی متأسفانه عده‌ای از مهاجران افغانی با دریافت دستمزدهای خلاف عرف، بازار پر رونقی را در صنوف مختلف برای خود رقم می‌زنند که به قیمت تعطیلی و حتی بیکاری سایر فنی کاران تمام می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: وقتی اعتراضی از سوی سایرین صورت می‌گیرد به‌راحتی افغانی بودن را بهانه کرده و می‌گویند ما جز شهروندان نیستیم پس اجباری در استفاده از قوانینی که برای ما نیست نداریم!!
حاشیه‌نشینی پیش درآمدی بر حضور اتباع بیگانه در استان
خرید زمین‌های حاشیه شهر و رواج حاشیه‌نشینی را از دیگر آسیب‌های اتباع افغانی در استان است، حسین زاده دیگر شهروند بیرجندی با اشاره به این مطلب در گفت‌وگو با مهر می‌گوید: با توجه به اینکه حاشیه‌نشینی خود عاملی مهم در بروز آسیب‌های اجتماعی متعدد است، مدیران استان باید در این زمینه اتفاق عمل داشته و در ساماندهی این موضوع برنامه‌ریزی جدی انجام دهند.
متأسفانه بسیاری از افغان‌های حاضر سعی دارند با هر مشقتی است برای خود شناسنامه‌ای مهیا نموده و خود را به‌عنوان یک ایرانی جا بزنند.
به گفته محمدی یکی از شهروندان بیرجندی، بسیاری از سارقان با ربودن شناسنامه‌های ایرانی و بومی آنها را باقیمت‌های گزاف به افغان‌ها می‌فروشند و استقبال اتباع خارجی از شناسنامه‌های سرقتی و جعلی با بهای بسیار دندان طمع بسیاری از سارقین و جاعلان اسناد را تیز نموده و به افزایش این معضل در استان دامن می‌زند.
نگرانی ها از ازدواج‌های غیرقانونی
ازدواج با اتباع خارجی و افغان‌ها متأسفانه یکی از آسیب‌های جدی حضور آنان در استان است به‌نحوی‌که در حال حاضر بیش از ۱۲۰ مورد ازدواج با اتباع افغانی در خراسان جنوبی صورت گرفته است.
فاطمه زن بیرجندی که خود را قربانی اعتیاد والدین خود می‌داند می‌گوید: در ازای دریافت مقداری تریاک و پول به‌اجبار والدین به عقد تبعه افغانی در آمدم.
وی ادامه می‌دهد: باوجود شرایط سخت زندگی از لحاظ مالی و اقتصادی در مدت ۷ سال زندگی مشترک بعد از ازدواج از تعدد همسران وی در شهر مشهد مطلع شدم و هم اکنون در تأمین مخارج زندگی به حدی در مضیقه‌ام که اغلب فرزندانم مجبور به گدایی در کوچه و خیابان‌ها هستند این در حالی است که پدر آنها هیچ توجهی به وضعیت ما ندارد و هراز چند گاهی به خانواده‌اش در اینجا سر می‌زند.
زن بیرجندی دیگر که مدت ۱۳ سال است با مهاجری افغانی زندگی می‌کند می‌گوید: بااینکه بارها به دلیل رفتارهای ناشایست همسرم مورد عتاب و خطاب مردم محل قرار گرفته‌ام ولی چون ازدواج ما قانونی نیست شکایات من از نحوه برخورد وی به دادگاه بی‌نتیجه مانده و با گستاخی تمام من و فرزندانم را بازیچه رسیدن به آرزوهایش قرار داده است.
صحبت زن به اینجا که می‌رسد دیگر بغض امانش را می‌برد و گریه کنان ادامه می‌دهد: دخترم از همان سنین کودکی بنا به آداب قبیله‌ای افغان‌ها به تبعه دیگری افغان فروخته‌شده و پسرانم در سن ۹ و ۱۲ پابه‌پای پدر کارکرده و با اجبار وی از تحصیل بازمانده‌اند.
برخی از اتباع افغانی استان، خراسان جنوبی را به‌عنوان بازاری مناسب در جهت کالاهای افغانی می‌دانند به‌گونه‌ای که برخی از این افراد با ارائه سنگ‌های تزیینی ارزان‌قیمت، کالاهای آرایشی، و پارچه‌های افغانی بازار کار تولیدات داخلی را تحت‌الشعاع قرار داده که خروج ارز کشور از مرزهای استان و بیکاری سنگ‌تراشان و تولیدکنندگان بومی استان از دیگر نتایج است.
بازگشت حدود چهار هزار تبعه افغان غیرمجاز از استان طی دو سال گذشته
مدیرکل اتباع و مهاجرین خارجی استانداری خراسان جنوبی در گفتگو با مهر با اشاره به ۴۶۰ کیلومتر مرز مشترک خراسان جنوبی با کشور افغانستان و دارا بودن چهار شهرستان مرزی (درمیان، سربیشه، نهبندان و زیرکوه) اشاره‌کرده و می‌گوید: در حال حاضر ۶ هزار اتباع افغان مجاز در خراسان جنوبی سکونت دارند.
علیرضا موسوی نژاد از بازگشت حدود چهار هزار تبعه افغان غیرمجاز از این استان طی دو سال گذشته خبر داده و می‌گوید: از ابتدای سال جاری تاکنون نیز ۹۶۰ تبعه غیرمجاز افغان از خراسان جنوبی به کشورشان بازگشتند.
بیش از دو هزار فرصت شغلی استان در دست افغان‌ها
وی با یادآوری اینکه خراسان جنوبی دارای کمترین آمار تبعه افغان در کشور است، عنوان کرد: در حال حاضر بیش از دو هزار فرصت شغلی استان در دست افغان‌ها است.
وی ادامه می‌دهد: طبق بررسی انجام‌شده ۹۰ درصد کارگران افغان در زمینه‌هایی که کارگران ایرانی استقبال نمی‌کنند، مشغول به‌کار هستند و فعالیت در کوره‌های آجرپزی، کارهای ساختمانی، احیای قنوات، حفر تونل های فاضلاب، حفر چاه‌های فاضلاب از جمله این مشاغل است.
موسوی نژاد در خصوص بیمه سلامت اتباع خارجی توضیح می‌دهد: افغان های مجاز که دارای کارت آمایش ۱۰ هستند باید برای دریافت کارت بیمه سلامت به دفاتر پیشخوان مراجعه کرده و کسانی که دارای گذرنامه طرح خانواری می‌باشند نیز برای تمدید اقامت و دریافت مجوز اشتغال خود به دفاتر کفالت مراجعه کنند.
۱۲۰ مورد ازدواج با اتباع افغانی در خراسان جنوبی
وی عنوان کرد: ناتوانی مالی و اقتصادی مهاجرین در پرداخت هزینه‌های مسکن مهم‌ترین عامل استقبال افغان‌ها از منازل فرسوده و حاشیه‌های شهر است.
وی با بيان اينکه به هيچ افغانستانی جديدی مجوز اقامت در خراسان جنوبی داده نمی‌شود، می‌افزاید: تعداد ازدواج های انجام‌شده از بدو ورود مهاجران به استان تاکنون ۱۲۰ مورد ازدواج شرعی بوده که تعداد ۹۱ ازدواج ثبت رسمی شده است.
طبق آمارنامه وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در سال گذشته در خراسان جنوبی برای دو هزار و ۷۶۱ نفر، تبعه خارجی مجوز کار صادر شده است.
از بحث ساماندهی اتباع بیگانه که بگذریم آنچه مسلم است ضرورت قانونمند شدن حضور اتباع بیگانه در کشور است چه بسا در حوزه‌هایی که به نیروی متخصص خارجی نیاز داریم به‌کارگیری نیروهای کار خارجی اجتناب‌ناپذیر است ولی در بخش‌هایی که می‌توان از نیروی کار داخلی بهره‌برداری کرد و متقاضی اشتغال هم وجود دارد، این امر قابل توجیه نیست.
در طول سال های اخیر راهکارهای متعددی برای بازگرداندن و حتی طرد اتباع خارجی از کشور در پیش‌گرفته شد از جمله اینکه برای اتباع غیرمجاز به هر روز اقامت ایران ۳۰ هزار تومان در نظر گرفته شود اما افزایش این عوارض و جریمه‌های روزانه هم باعث نشد تا مهاجرین غیرقانونی کوله‌بار خود را بر دوش گذاشته و عزم وطن کنند.
نظر شما