خبرگزاری مهر-گروه استانها: این روزها در سرزمین خورشید آفتاب گویا که دستار سیاه بر سرنهاده است و توس را هیچ‌گاه این‌گونه ملتهب و مصیبت‌زده نتوان دید، آهوان دشت را ضامنی نیست که مانع بندهای صیاد شود و کبوترانی که تا دیروز خانه او را طواف می‌کردند، امروز صدایشان را در کوچه‌های توس گم‌کرده‌اند زیرا روز شهادت امام رضا(ع) است.
امروز حرم رضوی به‌عنوان حلقه وصل مسلمانان جهان مملو از دل‌های عاشق و دلباخته اهل‌بیت(ع) است که سال‌ها است حریم رضوی را برای دعا می‌شناسند و دلشان را مدت‌هاست که دخیل پنجره‌های اجابت وی کرده‌اند.
بسیاری از مسلمانان جهان و علمای اهل تشیع و تسنن با نژاد و ملیت‌های مختلف در این حرم همه‌ساله به گرد هم می آیند زیرا بر این باورند که حضرت رضا(ع) بارقه‌ای از نور مطلق خداوندی بر زمین به‌قصد هدایت غافلان تابانده شده است.
فرصت سازی بی‌نظیر برای نشر معارف
هرچند که ایرانیان، از نخستین روزهای ورود اسلام به کشورشان با معارف اهل‌بیت(ع) آشنا شدند و به آن دل بستند، اما بی‌تردید سفر امام رضا(ع) به ایران نقشی مهم در انتشار هرچه بیشتر معارف اهل‌بیت(ع) در این سرزمین داشت.
البته نباید فراموش کرد که ایرانیان، حتی پیش از هجرت امام هشتم(ع) به کشورشان، در زمره دوستداران آن امام همام و پدران بزرگوارشان بودند و از دانش الهی امامان معصوم(ع) بهره می‌بردند.
حضرت امام رضا (ع) پس از شهادت پدر بزرگوارش، در سال ۱۸۳ هجری در ۳۵ سالگی، عهده‌دار مقام امامت شدند.
دوره امامت ایشان۲۰ سال بود که ده سال نخست آن با خلافت «هارون‌الرشید»، پنج سال با خلافت «محمدامین» و پنج سال آخر با خلافت «عبدالله المامون » بود.
بر اساس اسناد تاریخی امام رضا (ع) از مرز شلمچه در استان خوزستان به ایران وارد شدند و لذا شلمچه را مدخل ورود امام(ع) به ایران می‌دانند.
مسیر امام (ع) سپس استان کهگیلویه و بویر احمد در ادامه، فارس، یزد، خراسان جنوبی و درنهایت خراسان رضوی بود.
انقلاب فکری
پس از اختناق شدید دوران هارون و حبس طولانی حضرت موسی بن جعفر(ع) دست عموم شیعه و طرفداران حق به‌طور علنی و رسمی از دامن اهل‌بیت(ع) کوتاه شد و آن مدرسه جهانی و مکتب علم و دانش و هدایتی که به‌واسطه حضرت صادق(ع) افتتاح‌شده بود و خورشید جهان تابش به تمام عالم اسلام، نورافشانی می‌کرد به‌واسطه فشار حکومت وقت، تعطیل شد و اگر فشار و اختناق، بیشتر ادامه پیدا می‌کرد، به‌تدریج علوم آل محمد(ص) از دسترس مسلمانان خارج می‌شد.
ولایتعهدی حضرت رضا(ع) و گرایش ظاهری مأمون به خاندان پیغمبر این فرصت را در اختیار دانشمندان و محدثان و شاعران شیعه قرارداد تا برای ادای رسالت اسلام و نشر علوم و فضایل کوشش شود و لذا به گفته بسیاری از علمای عصر حاضر این فرصت بی‌نظیر به انقلاب فکری تبدیل شد.
نگین معنویت
امام‌جمعه اهل سنت مسجد جامع احناف تایباد بابیان اینکه حضرت علی بن موسی‌الرضا به‌عنوان شخصیت عرفانی و ربانی در نزد همه علمای اهل سنت معروف و مشهور است بیان می‌کند: ایشان به خاطر اینكه از مدینه منورهِ به درخواست مأمون خلیفه عباسی به خراسان آمدند و در شهر مرو كه پایتخت مأمون و حكومت خراسان بود سكونت گزیدند شروع به درس و بحث كردند و علمای زیادی از فیض روح‌بخش ایشان برخوردار شدند و از علوم ایشان استفاده كردند.
مولوی غلام نبی توکلی در گفت‌وگو با مهر هدف از سفر امام رضا(ع) از مدینه به خراسان را تقویت اسلام برشمرد و گفت: امام رضا(ع) از مدینه به خراسان آمدند و به تبلیغ شریعت محمدی و مبارزه علمی با مخالفان اسلام پرداختند و اسلام عزیز در زمان امام رضا توسعه یافت.
امام‌جمعه اهل سنت تایباد با اشاره به حدیث مهم سلسله الذهب اظهار کرد: این حدیث شریف و نورانی در همه کتب اهل سنت و تشیع نقل‌شده و هزاران محدث آن را نوشتند.
وی با اشاره به اینکه بزرگواران اهل سنت ارادت بسیار زیاد و خاصی به حضرت امام رضا(ع) داشتند به‌نحوی‌که در هرجایی كه از ایشان یاد می‌کنند افزود: آن‌ها همواره به نام سلطان خراسان و سرآمد اولیا از حضرت نام می‌برند.
مدیر حوزه علمیه احناف شهرستان تایباد بیان کرد: حضرت رضا (ع) در خراسان به‌عنوان پیر و مراد تمامی عارفان خراسانی محسوب می‌شوند و هیچ عارفی نیست كه از خان كرم و چشمه عرفانی و ربانی‌شان استفاده و روح خویش را از فیوضات حضرت سیراب نكرده باشد.
سرچشمه فیوضات
وی یادآور شد: اگر کتاب‌های دانشمندان، شاعران و عارفان خراسانی را مطالعه کنیم به‌وضوح درمی‌یابیم كه همه از جملات عارفانه آن حضرت در كتب خود استفاده كرده و دیگران را نیز توصیه به استفاده می‌کنند.
وی بیان کرد: حضرت امام محمد غزالی در كتاب كیمیای سعادت خودشان، در چندین جا از حضرت رضا(ع) نام‌برده و ارادت خویش را نسبت به ایشان اظهار كرده است.
وی افزود: امام غزالی از شهر طوس هر شب جمعه به سنادباد كه محل دفن حضرت رضا(ع) بوده و امروز به نام مشهد مشهور است می‌آمده و بر سر قبر آن حضرت شب را به صبح می‌رسانده است و از فیوضات روحانی ایشان استفاده می‌کرده و سپس به طوس برمی‌گشته است.
مولوی توکلی بیان کرد: عارف نامی حضرت شیخ احمد جامی نیز از تربت‌جام بارها به مشهد الرضا رفته و قبر آن حضرت را زیارت كرده است كه مولانا زین الدین ابوبكر تایبادی می‌فرماید:« مرا حضرت شیخ‌الاسلام احمد جامی در عالم روحانی وصیت كرد كه به مشهد مقدس بروم و از فیوضات حضرت رضا(ع) برخوردار شوم «.
حلقه وصل مسسلمانان جهان
امام‌جمعه اهل سنت تایباد بابیان اینکه مرقد مطهر امام رضا(ع) در ایران و دراستان خراسان رضوی باعث افتخار همه مسلمانان است بیان کرد: اهل سنت ارادت خاصی به امام رضا(ع ) دارند و هرگاه شخصی از اهل سنت به مشهد برای کاری می‌رود اعتقادداریم که اول باید به زیارت امام رضا (ع) مشرف شود و بعد دنبال کارهای دیگر برود و این عقیده و اعتقاد اهل سنت به امام رضا (ع) و سایر ائمه و اهل‌بیت پیامبر است.
وی تأکید کرد: حضرت رضا(ع) حلقه وصل تمامی مسلمانان و دوستداران اهل‌بیت(ع) است.
مولوی توکلی با اشاره به جایگاه امام رضا افزود: اهل‌بیت عصمت و طهارت را اهل سنت مهم می‌شمارند و همه به امام رضا(ع) عشق می‌ورزند.
تهدیدی که به فرصت تبدیل شد
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی نیز بابیان اینکه امام رضا(ع) با هجرت تحمیلی به مرو تهدید را به فرصت بی‌نظیر تبدیل کردند بیان کرد: مأمون با فراخواندن امام رضا(ع) به دنبال دور ساختن حضرت از نقطه کانونی معنویت، اخلاق و فرهنگ بود و با آوردن امام (ع) به مقر حکومتی خود یعنی مرو سعی داشت تا ایشان را در دسترس شیعیان و پیروانشان خارج کند اما امام رضا(ع) با هجرت تحمیلی خود به مرو این تحمیل و تهدید را به فرصت بی‌نظیر تبدیل کردند.
حجت‌الاسلام مرویان حسینی در گفت‌وگو با مهر بیان کرد:در همین راستا حضور امام رضا(ع) درمرو و تدابیر حکیمانه ایشان در مسئله ولایتعهدی توطئه مأمون را تبدیل به فرصتی برای گسترش فرهنگ و عزت اهل‌بیت(ع) فراهم کرد.
وی عنوان کرد: امام رضا(ع) مسیر حرکت خود از مدینه تا مرو را به‌گونه‌ای انتخاب کردند که از میان اجتماع مردم عبور کنند و از این فرصت بر تبیین جایگاه امامت تأکید کردند.
وی عنوان کرد: این هجرت تحمیلی سبب شد تا دامنه ارادت و محبت به اهل‌بیت(ع) گسترش پیدا کند.
سیره سراسر درس‌آموزی
مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در رابطه با سیره فرهنگی رضوی نیز گفت: امام رضا(ع) در دورانی که درمرو حاضر بودند با افراد بسیاری به مناظره پرداختند که با همه این افراد با برهان‌های منطقی،عقلی و ادله موردقبول گفت‌وگو می کردند و همواره از زورگویی و یا اصرار بر پذیرش دین بدون بنیادهای دینی اجتناب می‌ورزیدند.
مرویان حسینی ادامه داد: امام رضا(ع) در ابعاد شخصیتی انسانی کامل و الگویی هستند که در بعد عبادت و بندگی خداوند رفتارهای خاصی چون سجده‌های طولانی، روزه‌های مکرر و دامنه‌دار، تلاوت مکرر قرآن کریم در سیره امام رضا(ع) مشاهده می شود.
وی گفت: سیره سیاسی امام رضا(ع) سراسر درس‌آموزی است.
پیشوای رئوف و معین الضعفاء
یکی از اساتید جهاد دانشگاهی خراسان رضوی نیز در خصوص سیره امام رضا(ع) گفت: حضرت رضا(ع) به رأفت و مهربانی، غریب الغربا و معین الضعفا بودن شهرت پیداکرده‌اند.
جواد معین در گفت‌وگو با مهر در خصوص صفت رأفت و مهربانی حضرت رضا(ع) گفت: امامی که سرزمین خود را ترک گفته و تمامی آباء و اجدادش را رها می‌کند و مسافت بسیار زیادی را به دلیل علاقه به شیعیانش طی می‌کند و در دیار غربت برخلاف میلش بار ولایتعهدی را به دوش می‌کشد، جز رأفت و مهربانی صفت دیگری نمی‌توان برای آن برگزید.
وی ادامه داد: حضرت رضا(ع) علاوه بر شیعیان نسبت به دشمنانشان نیز رأفت و شفقت نشان می‌دادند و باوجوداینکه آن زمان که در مناظرات رفتاری خصمانه با ایشان می‌شد و رویکرد سؤالات اهل کتاب رویکردی زاویه‌دار و به معنای به‌زانو درآوردن حضرت بود، اما ثامن‌الحجج(ع) با پاسخ دقیق و رفتاری از روی مهربانی همه آن‌ها را شیفته و جذب خود می‌کردند.
این کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث با اشاره به صفت «غریب الغربا» بودن حضرت رضا(ع) گفت: این صفت یک معنای ظاهری و یک معنای باطنی دارد که معنای ظاهری آن بدان معنا اشاره دارد که حضرت رضا(ع) در سرزمین طوس و کیلومترها دورتر از شهر و دیار خود در مدینه فاصله می‌گیرند و به‌نوعی در شهر طوس غریب به شمار می‌آیند.
وی خاطرنشان کرد: اما معنای عمیق‌تر آن به این موضوع بازمی‌گردد که دور بودن از محبوب و معشوق حقیقی یعنی ذات اقدس الهی ائمه اطهار را غریب حقیقت می‌کرده است.
معین گفت: دنیا زندان ائمه بوده است و همیشه خود را فارق از عالم خاکی و چندروزه مادی می‌پنداشتند و از غربت و دوری خود به خداوند شکایت داشتند.
وی صفت«معین الضعفا» و «الفقراء» حضرت رضا(ع) را نیز دارای دو معنای ظاهری و باطنی دانست که معنای ظاهری آن ناظر بر یاری‌رساندن حضرت به فقرا و ضعیفان و مساکین بوده است.
این کارشناس فقه و مبانی حقوق اسلامی اضافه کرد: بعد باطنی این صفت به فقر و ضعف ما را در میزان توشه آخرتمان بازگو می‌کند و بدین معناست که ما شیعیان دستمان از توشه آخرت خالی است و از حضرت رضا(ع) می‌خواهیم تا به ما معرفت داده و دلمان را از معنویات پر کنند.
این کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث ادامه داد: درحالی‌که اهل‌بیت(ع) اسوه حسنه در بین شیعیان هستند اما خود را در برابر خداوند فقیر و مسکین می‌دانند.
امام رضا (ع) امید بینوایان
«موسی ایاز تکین» از شیعیان ترکیه که در یازدهمین جشنواره بین‌المللی امام رضا (ع) امسال به‌عنوان خادم فرهنگ رضوی برگزیده شد حس و حال خود را از زیارت امام رضا(ع) چنین توصیف می‌کند:«هر وقت که در مقابل در ورودی حرم مطهر امام رضا(ع) می‌ایستم این حس به من دست می‌دهد که در برابر شخصیتی ایستاده‌ام که بعد از خداوند همه داروندارم است.
وی بیان می کند: در این حال ،یگانه چیزی که در ذهنم می‌آید، همان بی‌کسی و بینوایی‌ام است و اینکه محتاج به فضل و کرم امام(ع) بوده و هستم».
گزارش: بابک رحیمیان
نظر شما