خبرگزاری مهر - گروه استانها: ستون‌های برافراشته در رودخانه قمرود، موزه عبرت دولت دهم برای مردم قم است که خشت‌های آن با لجبازی روی هم گذاشته شده. طرحی که بدون یک برگ مطالعات به اینجا رسیده، سنگی است که در چاه انداخته شده و چند عاقل نمی‌توانند بیرونش بیاورند.
منوریل قم زمانی رنگ چالش به خود گرفت که علاوه بر نادیده گرفتن نظر کارشناسان حمل‌ونقل و شهرسازی، محمود احمدی‌نژاد اختصاص بودجه سازمان قطار شهری و پروژه‌های ملی را به ساخت منوریل منوط کرده بود. این شد که حجت‌الاسلام سید محمد آتش‌زر رئیس وقت شورای اسلامی شهر قم در زمان آغاز این طرح به صراحت گفته بود که «از منوریل شانگهای و دوبی دیدن کرده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که این طرح هزینه زیادی دارد اما به دلیل علاقه رئیس جمهور، موافق اجرای آن در قم هستیم.»
از سال ۸۸ که دولتی‌ها با حذف یکی از مهم‌ترین خطوط مترو، تلاش کردند طرح منوریل را هر طور شده اجرا کنند، تاکنون حدود ۲۰۰ میلیارد تومان پول در بتن‌های آن ریخته شده است. اشتیاق مدیریت‌های اسبق استان به دیدن واگن‌های منوریل بر روی ستون‌های بتنی به حدی بود که با وجود تکمیل نشدن ایستگاه‌ها و ستون‌ها، چندین بار زمان قطعی برای افتتاح فاز اول آن اعلام کرده بودند.
اما دردسرهای این طرح همچون ده‌ها پروژه نیمه کاره دیگر بر روی دست مدیریت فعلی استان مانده است. اکنون این سازه بتنی نه راه پس دارد و نه راه پیش آن روشن است.
بررسی سه گزینه
با روی کار آمدن دولت یازدهم، مخالفان منوریل مجال بیشتری برای بیان نقدهای فنی یافته‌اند، ولی تفکر اصرار بر ساخت منوریل به بهانه تبعات اجتماعی برچیدن ستون‌های این موجود ناقص الخلقه همچنان وجود دارد.
اگرچه ستون‌های منوریل در تهران با شجاعت مدیران شهری برچیده شده و در اصفهان و برخی کلان‌شهرها چراغ سبزی به پیشنهادهای وسوسه‌انگیز دولتمردان سابق داده نشده، این طرح در قم موافقانی دارد. موافقانی که با وجود اینکه فاز اول آن را اسباب‌بازی توصیف می‌کنند ولی همچنان برای اتمام این موجود ناقص الخلقه پافشاری می‌کنند.
اما دردسرهای این طرح همچون ده‌ها پروژه نیمه کاره دیگر بر روی دست مدیریت فعلی استان مانده است اکنون این سازه بتنی نه راه پس دارد و نه راه پیش
نعمت‌الله عواطف رستمی که چندی پیش در کسوت سخنگوی شورای اسلامی شهر به میان خبرنگاران آمده و از تعیین تکلیف منوریل در شورای اسلامی شهر خبر داده بود، در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: شاید همه مردم فکر نمی‌کنند که طرح منوریل به درد شهر نمی‌خورد. ممکن است این افراد تصور کنند که با افتتاح این طرح، انقلابی در شهر قم رخ می‌دهد.
اعضای شورای اسلامی شهر قم - با انگیره بقای منوریل - پشت درهای بسته به بررسی سه گزینه پیش روی این طرح پرداختند. گزینه اول، اجرای منوریل از پارک سوار شمالی تا مصلا به مسافت ۶.۸ کیلومتر بود. این پیشنهاد علاوه بر اینکه نیازمند ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار جدید است، معضل حل نشده عبور منوریل از مقابل حرم مطهر حضرت معصومه(س) را پیش رو دارد که کار را برای مسئولان سازمان قطار شهری و شورای اسلامی شهر سخت می‌کند.
گزینه دوم، تکمیل منوریل تا میدان شهید مطهری (قبل از حرم حضرت معصومه) به طول ۴.۷ کیلومتر بود که این طرح برای اجرا نیاز به ۲۰۰ میلیارد تومان بودجه داشت.
گزینه سوم که مورد تصویب قرار گرفته، تکمیل منوریل تا میدان شهید مطهری با کاهش واگن‌ها از ۲۰ واگن به ۲ واگن و کاهش ایستگاه‌ها به ۲ ایستگاه است. این کار نیاز به ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار جدید دارد.
به گفته عواطف رستمی، قرار است ۵۰ درصد این اعتبار را دولت و ۵۰ درصد دیگر را شهرداری قم بپردازد و چنانچه مشکلی به وجود نیاید واگن‌های منوریل تا دهه فجر امسال بر روی ستون‌ها تست شود.
تعرض بصری به میراث دینی و فرهنگی
تصمیم اخیر مسئولان استانی و شهری مصداق ضرب‌المثل «جلوی ضرر را هر جا که بگیری، منفعت است» است، اما مخالفان منوریل معتقدند که «این طرح در صورت راه‌اندازی هزینه‌های خود را نمی‌توانند پوشش دهد و مدیریت شهری چاره‌ای نخواهد داشت، جز اینکه یارانه‌های سنگین برای آن در نظر بگیرد.»
فاجعه تعرض بصری به میراث دینی و فرهنگی همچون حرم حضرت معصومه(س) بسیار جدی‌تر از مشکلات فنی و اقتصادی منوریل است
محمدرضا باقرپناهی که در دوره قبل مسئولیت ریاست شورای اسلامی استان قم را به عهده داشت، سرسخت‌ترین منتقد منوریل است. به اعتقاد وی، فاجعه تعرض بصری به میراث دینی و فرهنگی همچون حرم حضرت معصومه(س) بسیار جدی‌تر از مشکلات فنی و اقتصادی منوریل است.
رئیس کمیسیون توسعه و عمران شورای سوم در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: بافت و عناصر کالبدی واجد ارزش‌های دینی و فرهنگی مثل گنبد و بارگاه ائمه اطهار و امامزادگان، هویت دینی و فرهنگی مردم این مرز و بوم است که ریشه در عمق اعتقادات آن‌ها دارد و مورد احترام است. به گونه‌ای که حتی خشت و آجر این اماکن دینی هم جنبه قدسی پیدا می‌کند و مردم خود را با آن‌ها متبرک می‌کنند. مردم با تعظیم از دور و نزدیک به این اماکن، پیمان خود را با مقدسات و ارزش‌های نهفته در این اماکن تجدید می‌کنند.
وی گفت: بی‌دلیل نیست که دشمن این اماکن مقدسه را هدف قرار داده، آنجا که دستش می‌رسد تخریب می‌کند و آنجا که دستش نمی‌رسد تحقیر می‌کند، مثل کعبه مکرمه که در احاطه برج‌های اطراف و ساعت آن‌چنانی روی برج به گونه‌ای قرار گرفته که تسلط مشهودی از حاکمیت و نمود عینی نگاه سلفی به این اماکن متبرکه است.
این نگاه در قم مقدس نیز به گونه‌ای دیگر شکل گرفته و فرم آن در قالب منوریل با حجم بسیار بزرگ ایستگاه‌ها، تیرها و ستون‌های آن، آن‌چنان در مقابل نمادهای دینی این شهر مقدس قرار گرفته که نه تنها سیمای بصری گنبد و بارگاه حضرت معصومه(س) را مورد تعرض قرار داده، بلکه ته نشست ذهنی زائران این حرم قدسی قبل از گنبد و گلدسته و بارگاه، منوریل قم خواهد بود که این ظلم آشکاری در حق این شهر مقدس و علمای و مردم ساکن در آن است.
باقرپناهی با اشاره به سخنان وزیر راه و شهرسازی در هشتمین نشست ستاد ملی بازآفرینی پایدار محدوده‌ها و محله‌های شهری که به بررسی وضع بافت نابسامان قم پرداخته بود، افزود: دکتر آخوندی در این نشست طرح منوریل قم را پروژه‌ای بی‌ربط خواند و اظهار داشت که منوریل در قم نشانه بی‌فرهنگی در این شهر است و قم را دچار گرفتاری‌های طولانی خواهد کرد. این اظهار نظر محتاطانه‌ای است و وزیر راه و شهرسازی نخواسته از عمق فاجعه پرده بردارد، در حالی که عمق فاجعه اینجاست که این نگاه حرمت‌شکنی و تعرض به اماکن مقدسه منسوب به مسئولان مخلص و ارادتمند به اهل بیت و پاسدار نظام الهی ما می‌شود.
چرا اصرار؟
منوریل قم تا همین جا برای مردم قم هزینه زیادی داشته. آینده آن هم به اعتقاد کارشناسان، جز صرف هزینه کلان برای نگهداری، فایده‌ای ندارد. مردم قم هم وقتی می‌بینند که این قطار هوایی با دو واگن، قرار نیست از ترافیک افسارگسیخته بکاهد، حس بیگانگی با آن پیدا کرده‌اند.
سئوال اینجاست که با وجود اینکه مسئولان کشوری، استانی و شهری این طرح را برای مردم قم بی‌فایده می‌دانند، پس چه اصراری به راه‌اندازی آن و تحمیل هزینه‌های میلیارد وجود دارد؟
خبرنگار: روح‌الله کریمی
نظر شما