خبرگزاری مهر- گروه استانها: استان گلستان باتوجه به تازه تأسیس بودن و همچنین ظرفیت‌های فراوانی که هنوز برای توسعه به بهره‌برداری نرسیده‌اند همواره موردتوجه مهاجران بوده و به همین دلایل زیرپوست سبز آن فقر خانه کرده است.
تشدید مهاجرت باعث شد تا کم‌کم حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ گلستان شکل گیرد و این موضوع آرام به نقاط مختلف شهر سرایت کند.
گنبدکاووس دومین شهر بزرگ استان گلستان علاوه بر جمعیت و ساختار ازنظر گسترش فقر و حاشیه‌نشینی هم‌رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
در سال‌های گذشته با تقویت سمن‌ها، تشکل‌های مردم‌نهاد هم پای‌کار آمدند تا کم کم در کنار کمک‌های ناچیز دولتی، هم فرهنگ‌ساز حمایت از نیازمندان باشند و هم در این مسیر گره ای از مشکلات قشر کم‌درآمد جامعه باز کنند. با گسترش شبکه‌های مجازی و استفاده از صفحات اجتماعی در این شبکه‌ها، فضای مجازی هم به کمک سمن‌ها آمد تا با تشکیل کمپین‌های مختلف زمینه بهتری برای فرهنگ سازی و کمک‌رسانی فراهم شود.
کمپین «گنبد منهای فقر» یکی از این فعالیت‌های اجتماعی است که در گنبدکاووس شروع به کارکرده است. «رضا سرایلو» متولد ۱۳۶۸ و دارای مدرک کارشناسی نرم‌افزار دانشگاه صنعتی شاهرود که از فعالان عرصه مجازی هم هست، پرونده «گنبد منهای فقر» را با رویکرد عدالت اجتماعی در سایت محلی «سلام گنبد» را همراه با همکاران خود آغاز کرد.
با او به گفتگو نشستیم تا درباره فعالیت‌های این کمپین که اخیراً حضور پررنگ‌تری در فضای اجتماعی شهر پیداکرده و مسئولان را هم پای‌کار آورده است اطلاعات بیشتری داشته باشیم.
عبارت «منهای فقر» درواقع برگردان واژه «عدالت» است
سرایلو بابیان این‌که عبارت «منهای فقر» درواقع برگردان واژه «عدالت» است، گفت: گنبد منهای فقر، به دنبال تحقق عدالت اجتماعی در گنبد است. رفع فقر، تبعیض، فساد و... از پیکره شهر گنبدکاووس؛ گنبد منهای فقر رفع فقر اقتصادی، فرهنگی، هویتی و مسائلی که با زندگی اجتماعی انسان سروکار دارد است و البته این مسائل متفاوت از دنیای ریاضیات هستند و با یک منهای ساده به نتیجه نمی‌رسند.
وی که معتقد است در مسئله ریشه‌کن کردن فقر با یک معادله چندبعدی یا شاید هم نامعادله طرف هستیم، درباره پیدایش این کمپین مردمی توضیح داد: اگر کمی به عقب برگردیم، باید به یک سال گذشته رجوع کنیم. جمعی از دوستان در تحریریه سلام گنبد، با مشاهده و فهرست مسائلی که در سطح شهرستان مطرح بود به معضلی به نام «حاشیه‌نشینی» برخوردند. معضلی که متأثر از عواملی چون توسعه نامتوازن، توزیع نابرابر امکانات و بهره‌مندی‌ها و به‌تبع آن پدیده‌هایی چون مهاجرت و نیاز به اشتغال و شرایط بهتر زندگی اتفاق می‌افتد. این پدیده، در استان گلستان در دو شهر گرگان و گنبد بیشتر از سایر نقاط استان خود را نشان می‌دهد. هرچند که سابقه تاریخی مهاجرت‌پذیری شهرهای استان به‌ویژه گنبد هم باید به این مسئله افزود.
او در ادامه به انتشار پرونده حاشیه‌نشینی در خبرگزاری مهر اشاره کرد و ادامه داد: خبرگزاری مهر و به‌تبع آن مهر گلستان هم گزارش‌های خوبی در این رابطه در طول سال کارکرد و در قالب پرونده «حاشیه‌نشینی» به وسعت یک کشور منتشر کرد که درواقع کشوری بودن این معضل را نشان می‌داد.
با شناسایی‌های انجام‌شده توسط گروه سلام گنبد و تبعات اجتماعی که از این پدیده برای شهر گنبد ایجاد شد، مانند اعتیاد، فساد و فحشا و آمارهای اینچنینی، سکونت‌گاه غیررسمی اسلام‌آباد به‌عنوان اولویت کاری تحریریه این رسانه انتخاب و در قالب سلسله تولیدات رسانه‌ای از عکس، خبر و گزارش، مستند و کلیپ، پوستر و اینفوگرافیک دراین‌باره تولید و منتشر شد که البته مخاطبان زیادی را در استان کشور به خود جذب کرد.
وعده فرماندار برای تغییر چهره منطقه اسلام‌آباد
تلاش‌های گنبد منهای فقر خوشبختانه توانست این مسئله را به‌عنوان یکی از مسائل اولویت‌دار شهرستان تبدیل کند و تمرکز دستگاه‌ها و نهادها را برای رفع محرومیت‌های این منطقه جلب کند. سرایلو در ادامه گفتگو از وعده فرماندار ویژه شهرستان گنبدکاووس برای تغییر چهره منطقه اسلام‌آباد به سلام گنبد خرداد و در پاسخ به این سؤال که همکاری مسئولان و دستگاه‌ها در چه سطح بود، بیان کرد: به‌طور کل در رفع این مسئله نمی‌شود انتظار چندانی از دستگاه‌ها داشت. چراکه اگر دستگاه‌ها وظایف اجرایی خود را به‌درستی اجرا می‌کردند، شاید هیچ‌وقت کارهای ما به نقاط بحران نمی‌رسید. همین‌که موضوع جلسات اصلی شهرستان و پای‌کار آمدن بسیج، هلال‌احمر، بنیاد مسکن و غیره را هرچند اندک ببینیم، خود کورسوی امیدی است.
او تمرکز بیشتر ایده «گنبد منهای فقر» را بر جریان سازی اجتماعی عنوان کرد و افزود: ما در تقابل با هیچ جایگاه و نهاد مسئول نیستیم و همواره سعی کردیم روبه‌جلو حرکت کنیم. شاید همین امر هم باعث شده که مجموعه تصمیم‌گیری و تصمیم سازی شهرستان همراه ما هستند. در همین کمپین اخیر، فرماندار نظر مثبتی داشتند و در غرفه‌های ما حضور پیدا کردند و آمادگی خود برای هرگونه همکاری را اعلام کردند. غرفه‌های ما هم با مجوز شهرداری و شورای شهر برپا شد.
بزرگ‌ترین همراهی دستگاه‌ها این است که «سنگ‌اندازی نکنند»
سرایلو که معتقد است بزرگ‌ترین همراهی دستگاه‌ها در فعالیت‌های اجتماعی این است که «سنگ‌اندازی نکنند»، به ضریب نفوذ فعالیت‌های مردمی در جامعه اشاره کرد و ادامه داد: در مورد ضریب نفوذ این جریان، همراهی گروه‌های مرجع اجتماعی با این جریان در مدت یک سال گذشته خود بهترین گواه است. خیلی خوش‌بینانه است که بگوییم این جریان دغدغه اصلی جمع کثیری از مردم گنبد شده است، اما می‌توانم ادعا کنم که قشر تأثیرگذاری از فرهیختگان همراه شدند.
او با تأکید بر این‌که بسیاری از مسائل ما در فضای محلی نشأت‌گرفته از فضای ملی بوده و هست، اظهار کرد: به روایت ساده‌تر آنچه در فضای ملی شاهد آن هستیم، دیری نخواهد پایید که به سراغ ما می‌آید. همان مدل توسعه که در تهران و مشهد و سایر شهرهای پیش رفته رخ می‌دهد، با اختلاف در گرگان و استان گلستان شاهد آن خواهیم بود. البته متأسفانه اقتباس‌ها، هم همه‌جانبه نیست معمولاً. بنابراین مدل ناقص ملی، تبعات جانبی بیشتری برای ما خواهد داشت.
این فعال اجتماعی یکی از چالش‌های پیش روی فعالیت‌های اجتماعی را عملکردهای برخی نهادهای متولی در این حوزه و برخی برداشت‌های نادرست مردم درباره وابستگی تشکل‌های مردمی به دستگاه‌های اداری عنوان کرد و افزود: مردم بیشتر دغدغه این رادارند که آیا کمک‌ها به دست نیازمند می‌رسد یا نه و یا این‌که نحوه توزیع این کمک‌ها چگونه است.
در ادامه به گفتگو درباره کمپین جمع‌آوری لباس گرم برای نیازمندان نشستیم. کمپین «گنبد منهای فقر»، دریکی از گام‌های بلند و ارزشمندش، «جمع‌آوری لباس گرم برای کودکان» را در آذرماه برگزار کرد. رویدادی که از جنبه‌های مختلف، حرکتی تازه و شایسته تحسین بود. این کمپین که فضای مجازی و ظرفیت شبکه‌های اجتماعی را برای تبلیغات به خدمت گرفته بود، با استقبال مجموعه‌های مرجع اجتماعی ازجمله هنرمندان قرار گرفت و موجب شد آثاری دراین‌ارتباط تولید و منتشر شود.
هنرمندان و ورزشکاران برای کمپین پای‌کار آمدند
سرایلو از جمع‌آوری نزدیک به یک هزار و ۵۰۰ لباس و ۶ میلیون تومان وجه نقد در این کمپین که چهار روز بیشتر نبود خبر داد و گفت: بخشی از نوع تبلیغات و همراهی گروه‌های مرجع مانند ورزشکاران، هنرمندان و... و بخشی با گفت‌وگو و مشاهده شکل و شمایل کار. تا همین امروز ما مراجعه برای تحویل لباس و وجه نقد داشتیم. حتی برای این کمپین موسیقی هم ساخته‌شده. شعری از علیرضا قزوه، توسط سیامک غفارپور دکلمه شد. موسیقی را هم احسان امانی خواننده گنبدی ساخت. در روزهای برپایی کمپین، هر شب اجرای برنامه خاصی داشتیم. چراکه معتقد بودیم یکی از عرصه‌های جدی ورود هنر و هنرمند، در مسائل اجتماعی است. شب‌شعر خیابانی برای اولین بار در گنبد برای منهای فقر اتفاق افتاد. جمعی از شاعران شهرستان، محمدحسن زاده، بهمن نشاطی، مسلم فدایی، مینا سراوانی، میر مهیار صابری و.. شب‌شعری تشکیل دادند و اشعارشان را با موضوع عدالت، فقر و تبعیض ارائه دادند.
او به فرایند توزیع لباس‌ها هم اشاره کرد و بابیان این‌که این فرایند همچنان ادامه دارد، تصریح کرد: توزیع لباس در بیش از پنج مدرسه از نزدیک به ۲۰ مدرسه شناخته‌شده، انجام شد. برای شناسایی هشت منطقه حاشیه شهرستان را اولویت قراردادیم و برای رسیدن به نیازمندی‌ها با مدیران مدارس دبستان‌های این مناطق ارتباط برقرار کردیم. به‌طور میانگین در هر مدرسه ۳۰ تا ۴۰ دانش‌آموز مشخص شدند که نیازمندی‌های آنان از کاپشن و بافت گرفته تا دستکش و کلاه و کفش متنوع است.
برخی از حامیان حتی حاضر به آوردن نام و تبلیغ نداشتند. اما یک خشک‌شویی در گنبد، همه لباس‌ها را برایمان رایگان شست و در مدت کوتاهی تحویل داد.
این فعال اجتماعی خاطرنشان کرد: لباس‌های هدیه شده مردم تفکیک و دسته‌بندی شد. لباس‌هایی که مناسب با جامعه هدف بود، به‌تدریج توزیع می‌شود. مابقی نیز از طریق کمک‌های نقدی تهیه و توزیع می‌شود. البته همین‌الان هم فهرست‌هایی به ما می‌رسد. لباس‌های هدیه شده مردم سه دسته بودند. یک دسته نو خریداری و تحویل‌شده بودند. برخی استفاده‌شده بودند، اما قابل‌استفاده مجدد بودند. و برخی هم به‌خصوص برای کودکان قابل‌استفاده نبودند. لباس‌های دسته دوم را قبل از تحویل شست‌وشو کردیم و البته هیچ هزینه‌ای برای شست‌وشو پرداخت نشد.
او که معتقد است گاهی سخت می‌توان باور کرد که کسی برای رضای خدا مشارکت کند و از منافع مالی خود بگذرد، افزود: برخی از حامیان حتی حاضر به آوردن نام و تبلیغ نداشتند. اما یک خشک‌شویی در گنبد، همه لباس‌ها را برایمان رایگان شست و در مدت کوتاهی تحویل داد.
سرایلو بابیان این که طرح جمع آوری لباس گرم تا انتهای آذر ادامه دارد و علاقه مندان از طریق کانال اینستاگرام و تلگرام و شماره تماسی که در این رابطه داده شده می‌توانند همراهی کنند، تصریح کرد: برنامه‌های آینده به فراگیر کردن این نگرش بر می‌گردد که با بحث و گفتگو در فضای رسانه ای و دیدارها و آمد و رفت ها ممکن می‌شود.
او در پایان ابراز امیدواری کرد که در هیچ نقطه ای از شهر، استان، کشور و دنیا فقر، تبعیض، فساد و سایر مشکلات اینچنینی وجود نداشته باشد.
خبرنگار: محمد چراغعلی
نظر شما