همایش ملی فلسفه اخلاق فردا برگزار می شود/ برنامه و محورهای همایش

به گزارش خبرگزاری مهر،امروزه اندیشه­ ورزان در نقش کلیدی اخلاق در صیانت از هویت، سلامت و کارآیی جوامع اتفاق نظر دارند؛ زیرا نظام ارزش­ها یک جامعه، شالوده­­ فرهنگ، سیاست و اقتصاد آن جامعه است. در نگاه دینی، هدف از بعثت انبیاء رساندن فرد و اجتماع به اوج کمالات اخلاقی است و همین دغدغه، همراه با تجربه ­های نه­ چندان موفق در ارتقاء اخلاق موجب شده است تا امروزه اندیشمندان و سیاستگزاران جمهوری اسلامی نگاهی ویژه به چالش­های اخلاقی داشته باشند.

پاسخگویی و سیاستگذاری در حوزه اخلاق محتاج به پرداختن به پرسش­های بنیادین در حوزه اخلاق است؛ پرسش­هایی که امروزه تحت نام «فلسفه اخلاق» به بحث گزارده می ­شود. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه که دغدغه اصلی آن چاره ­جویی و راهگشایی برای نظام اسلامی است بر آن شده است تا با برپایی همایشی ملی و فراگیر آغازگر تلاشی در این خصوص باشد تا فرهیختگان سراسر کشور را به چالش با پرسش­های اساسی این حوزه دعوت کند.

همایش ملی فلسفه اخلاق عرصه­ ای است برای تجلیل از عالم عامل معلم فقه و اخلاق مرحوم آیت الله العظمی مجتبی تهرانی و نکوداشتی است برای نیم قرن تلاش ایشان در عرصه تعلیم و تربیت. عرصه فلسفه اخلاق محتاج هم­اندیشی و هم­ آوایی است و برگزاری اولین همایش فلسفه اخلاق در سطح کشور شروعی است برای فراهم آمدن فضای تعامل و تفاهم.

به همت گروه اخلاق پژوهشگاه و با همکاری برخی از دستگاه ‌های علمی کشور همایش ملی فلسفه اخلاق؛ نکوداشت مقام علمی و اخلاقی آیت الله العظمی مجتبی تهرانی(ره)، روز پنج‌شنبه مورخ ۸ بهمن ماه ۹۴ از ساعت ۱۴:۳۰ تا ۱۷:۳۰ با حضور صاحبنظران در تالار اندیشه اين پژوهشگاه به نشاني قم، بلوار پانزده خرداد، خیابان شهید میثمی برگزار می‌گردد.

از این رو طی گفتگویی با حجت الاسلام امیرغنوی، دبیر علمی همایش فلسفه اخلاق و عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، درباره چند و چون این همایش ملی انجام شده است. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:

*محورهای همایش فلسفه اخلاق چیست؟

این همایش اولین گردهمایی اندیشه­ ورزان حوزه فلسفه اخلاق است به همین جهت تلاش شده تا محورها به گونه­ ای جواب­گوی همه­ گرایش­ها باشد؛ از این رو، همه عرصه­ های متداول در فلسفه اخلاق مورد توجه قرار گرفته است. همچنین همایش توجهی ویژه به نسبت میان فقه و فلسفه اخلاق و چگونگی استفاده از آموزه­ های اخلاقی برای پاسخ به پرسش­های فلسفه اخلاق دارد. مقالات ارسال شده به همایش را می­ توان در ذیل این عناوین جای داد:

۱. فلسفه علم اخلاق

اصول استنباط آموزه­ های اخلاقی از منابع دینی

جغرافیای معرفتی آموزه­ های اخلاقی دین

چالش­های پیشاروی در تفقه اخلاقی

استنباط قواعد اخلاقی از منابع دینی

علل کم­ توجهی متفکران مسلمان به استنباط آموزه ­های اخلاقی از منابع دینی

مکاتب اخلاقی در تفکر اندیشمندان مسلمان

۲. اخلاق هنجاری

الف. اخلاق هنجاری نظری

نظریه اخلاق اسلامی، وظیفه­ گرایی، شهودگرایی، غایت­ گرایی و نظریه امر الهی  

ب. اخلاق هنجاری کاربردی

اخلاق فنآوری اطلاعات         اخلاق پژوهش               اخلاق پزشکی      اخلاق مهندسی

اخلاق محیط زیست             اخلاق مردم سالاری دینی    اخلاق حکمرانی    اخلاق شهروندی

اخلاق رسانه                      اخلاق اقتصادی   

۳. فرا اخلاق

واقع­ گرایی اخلاقی        استدلال اخلاقی         نسبیت اخلاقی       غایت­ گرایی و حسن و قبح ذاتی  

وظیفه­ گرایی و حسن و قبح ذاتی

*استقبال شخصیت­های علمی از همایش چگونه بوده است؟

اقبال مراجع و شخصیت­های علمی به موضوع همایش بسیار فراتر از انتظار بود. شخصیت­های بزرگ عرصه اخلاق مانند حضرات آیات جوادی آملی، مظاهری و ناصری استقبال گرمی از متولیان همایش داشتند.آیت اللهجوادی با بیاناتی گرم و امیدبخش بیش از ­یک­صد دقیقه با مسؤولان همایش گفتگو کرده و راهنمایی­ها و ارشادات لازم را ارائه کردند. آیت الله العظمی مظاهری نه فقط مسؤولان همایش را به حضور پذیرفته و ارشاد نمودند بلکه با وجود ضعف مزاج، قبول زحمت سفر کرده و وعده افتتاح همایش را دادند. همچنین پذیرش متصدیان همایش و ارائه نصایح و رهنمودهای لازم از سوی حضرت آیت ­الله ناصری برای مسؤولان حاضر دلگرمی خاصی ایجاد کرد.

*میزان استقبال مؤلفان و محققان از همایش چگونه بوده و حجم مقالات ارسالی چه اندازه است؟

با توجه به بی سابقه بودن همایش در عرصه فلسفه اخلاق، برآورد اولیه این بود که استقبال محدودی از فراخوان مقالات خواهد شد. اما به لطف پروردگار میزان توجه بسیار فراتر از انتظار ما بود. نزدیک به یک­صد و بیست مقاله به دفتر همایش واصل شده است که غالب آن­ها در سطحی ارزیابی شده که قابلیت چاپ در مجلات علمی پژوهشی را دارد. حجم مقالات دشواری زیادی در مرحله ارزیابی ایجاد کرد که خوشبختانه با همکاری ارزیابان دانشمند به ارتقاء سطح مقالات و رفع کاستی­ها منجر شد و آمار مقالات قابل عرضه در مجلات علمی پژوهشی را بالاتر برد.

*کدام مؤسسات در اجرای همایش مشارکت فعال داشته ­اند؟

مجری این همایش پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است که از مشارکت همه ­جانبه­ انجمن علمی اخلاق حوزه علمیه قم بهره برده است. البته مراکز علمی دیگری در قم و تهران نیز در اجرای این همایش به ما یاری رسانده­اند.

*آیا نشست­های مقدماتی برای همایش تدارک دیده­ شده است؟

برگزاری این همایش، با مقدمات بسیاری همراه بوده است. در تهران نه نشست علمی در مدارس علمیه در موضوعات فلسفه اخلاق و گزاره های اخلاقی برگزار شده است تا فضای علمی تهران با چالش­های مهم در عرصه اخلاق آشنا شوند. این نشست­ها مورد استقبال دانش ­پژوهان حوزه قرار گرفته و از سوی ایشان تقاضای تداوم این برنامه در سال­های آینده ارائه گردیده است.

همچنین نشست بزرگی روز چهارشنبه 94/۱۱/7 در تهران در این خصوص برگزار شد که توجهی خاص به نکوداشت فقیه بزرگ اخلاق مرحوم آیت ­الله العظمی مجتبی تهرانی و معرفی آثار ایشان دارد. در قم، نشستی علمی در سالن همایش­های دفتر تبلیغات برگزار شده است که حجج اسلام شهریاری و رحمتی بحث مهم اخلاق فضای مجازی را عرضه کرده­ اند. همچنین نشستی علمی در موضوع فقه اخلاق با حضور حجج اسلام غنوی، عالم زاده نوری و حبیبی در سالن همایش نهاد رهبری در دانشگاه­ها برگزار شد.

*اجرای همایش در چه زمان و به چه شکل خواهد بود؟

همایش در روز پنج شنبه ۸/۱۱/۹۴ در دو نوبت صبح و عصر برگزار می ­شود. در نوبت صبح، صاحبان مقاله در چهار کمیسیون تخصصی به ارائه و نقد برخی مقالات خواهند پرداخت. در همین نوبت، حضرت آیه­الله علیدوست برای دانش­پژوهان به ارائه بحثی در سالن همایش­های پژوهشگاه اقدام خواهد کرد. در نوبت عصر، سخنرانی بزرگان، اعطای جوائز و تقدیرنامه­ ها و همچنین ارائه دو مقاله برتر در دستور کار قرار دارد.

*سخنرانان اصلی همایش چه کسانی خواهند بود؟

همایش با سخنرانی تصویری حضرت آیت الله جوادی آملی آغاز خواهد شد. البته هنوز امیدواریم که حضرت آیت الله مظاهری با وجود ضعف مزاج بتوانند در همایش حاضر شده و حاضران را به فیض برسانند. در ادامه، از بیانات دو تن از محققان نامدار در این عرصه یعنی حضرات آیات حسن رمضانی و یزدان­ پناه بهره­ مند خواهیم شد. همچنین ریاست محترم پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه نیز با حاضران سخنانی خواهند داشت. در پایان، صاحبان دو مقاله برتر به ارائه مقالات خود اقدام می­ کنند. پایان­ بخش مراسم اعطای جوایز به صاحبان مقالات برتر خواهد بود. 

لازم به ذکر است این همایش در روز پنج‌شنبه مورخ ۸ بهمن ماه ۹۴ از ساعت ۱۴:۳۰ تا ۱۷:۳۰ با حضور صاحبنظران در تالار اندیشه اين پژوهشگاه به نشاني قم، بلوار پانزده خرداد، خیابان شهید میثمی برگزار می‌گردد.

حضور علاقمندان در این همایش بلامانع است.