خبرگزاری مهر- گروه استانها: باوجود قدمت هزاران ساله صنایع چوبی به‌خصوص صنعت ریزه‌کاری(نازک‌کاری) چوب ارومیه امروز این هنر دستی و سنتی که در دل خودباورها و فرهنگ یک ملت را همراه دارد زیر غبار غفلت و فراموشی روبه‌زوال است.
هرچند قدمت تاریخی این هنر مشخص نیست اما هنر نازک‌کاری بازندگی مردم استان پیوند دیرینه‌ای دارد و هنوز در گوشه و کنار خانه‌های مردم ارومیه و سایر مردم استان حتی منازل کشورهای همسایه می‌توان آثار ریزه‌کاری روی چوب را دید، اما متأسفانه تعداد این آثار رفته‌رفته روبه‌زوال است.
شیرزاد مصطفی‌زاده یکی از اساتید به نام صنعت و هنر دستی «ریزه‌کاری چوب» ارومیه که نزدیک نیم‌قرن از عمر و زندگی خود را در این راه صرف کرده است در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: صنایع‌دستی به‌خصوص ریزه‌کاری چوب ازجمله هنرهای دستی بوده که در عین ظرافت و زیبایی نیازمند صبر و حوصله افراد سخت‌کوش است.
وی می‌افزاید: در حال حاضر هنر نازک‌کاری چوب به سبک قدیم در ارومیه منسوخ‌شده و تعداد اساتید یا هنرمندان این عرصه به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد ولی هستند هنوز جوانان مشتاق و علاقه‌مندی که عزم راسخی برای تداوم این هنر دارند اما متأسفانه نبود حمایت، سرمایه اولیه و مکان مشخص آن‌ها را دچار سردرگمی و دلسردی می‌کند.
نزدیک نیم‌قرن در رشته ریزه‌کاری چوب مشغول فعالیت هستم
مصطفی‌زاده ۶۵ ساله با اشاره به نحوه آغاز فعالیت هنری‌اش در رشته ریزه‌کاری چوب ادامه می‌دهد: در سن حدود ۱۶ یا ۱۷ سالگی وقتی دنبال حرفه‌ای برای درآمدزایی بودم با گذر از کارگاه ریزه‌کاری استاد «ابراهیم مقصد حق» جذب این رشته شدم و به دلیل علاقه شدید بیش از نیم‌قرن عمر خود را در این راه صرف کردم.
وی می‌گوید: بعد از هشت سال شاگردی در محضر استاد مرحوم ابراهیم مقصد حق ۱۵سال همراه با استاد خوبهی به فعالیت هنری‌ام ادامه داده و بعدازآن با جذب در اداره صنایع‌دستی استان ضمن ادامه فعالیت اقدام به تربیت شاگردان و کارآموزان زیادی کرده‌ام.
این استاد رشته صنایع‌دستی در خصوص روند فعالیت این رشته هنری در ارومیه در سال‌های گذشته و مقایسه آن با سال‌های اخیر می‌گوید: هرچند در تمامی ادوار صنایع‌دستی و تولیدات آن علاقه‌مندان خاص خود را داشته و دارد اما در سال‌های گذشته مردم ارومیه استقبال گسترده‌ای از تولیدات صنایع چوبی به‌ویژه ریزه‌کاری چوب داشتند و به‌عنوان یکی از هدایای ارزشمند خریداری می‌شد اما با گذر زمان ذائقه مخاطب امروز خیلی تغییر کرده است.
وی ادامه می‌دهد: در سال‌های دور نه‌تنها مردم ارومیه، استان و کشور ضمن علاقه به تولیدات صنایع‌دستی اقدام به خرید محصولات این رشته می کرند، بلکه از کشورهای همسایه و خارجی نیز سفارش‌ها خوبی صورت می‌گرفتیم اما امروز این تولیدات خریدار و علاقه‌مندی ندارد.
رشته ریزه‌کاری چوب ارومیه بازار خود را ازدست‌داده است
مصطفی‌زاده تأکید می‌کند: در سال‌های گذشته تولیدات صنایع چوبی به‌خصوص ریزه‌کاری در کنار یک هدیه ارزشمند کاربردهای زیادی ازجمله به‌عنوان قندان، رحل قرآن، ظروف آشپزخانه، صفحه شطرنج، آجیل‌خوری و...داشت اما امروزه با جایگزین شدن محصولات مصنوعی و در برخی موارد وارداتی دیگرکسی علاقه به خریداری و استفاده از این تولیدات ندارد.
وی معتقد است نبود بازار و علاقه‌مندی مردم به خرید تولیدات صنایع چوبی موجب شده در سال‌های اخیر هنرمندان و کارآموزان این رشته باوجود استعداد و علاقه‌مندی بالا به مشاغل دیگری روی‌آورند؛ مشاغلی چون رانندگی و...که در برخی مواقع باب میل یک هنرمند نیست.
مصطفی‌زاده درآمد کم، نبود بازار، نداشتن بیمه و آینده شغلی را از دیگر دلایل دلسردی هنرمندان و علاقه‌مندان رشته صنایع‌دستی عنوان کرده و می‌افزاید: این در حالی است که نبود بازار فروش موجب شده هنرمندان از ادامه فعالیت دلسرد شوند.
استاد رشته ریزه‌کاری چوب ارومیه با اشاره به برگزاری نمایشگاه‌های متعدد درزمینهٔ نمایش و فروش صنایع‌دستی می‌گوید: یکی از بهترین راهکارهای معرفی، فروش و نمایش صنایع‌دستی برپایی نمایشگاه‌های متعدد داخلی و خارجی است اما متأسفانه در سال‌های اخیر این امر چندان موردتوجه قرا نمی‌گیرد و نمایشگاه‌های دایر شده بیشتر متعلق به آثاری است که هویت چندانی ندارند.
ایجاد بازارچه فروش صنایع‌دستی بومی در ارومیه ضروری است
وی با اشاره به اینکه ریزه‌کاری یکی از هنرهایی است که در صورت توجه و حمایت مسئولان می‌تواند ضمن احیای هنر و هویت اصیل بومی زمینه رفع مشکل بیکاری در استان نیز باشد می‌افزاید: در حال حاضر بیکاری یکی از مهم‌ترین مشکلات جامعه است و جوانان زیادی به دنبال کسب‌وکار هستند اما متأسفانه عدم معرفی و حمایت از رشته‌های صنایع‌دستی موجب شده جوانان رغبتی به فعالیت در این رشته‌ها نداشته باشند.
وی ادامه می‌دهد: این در حالی است که رشته‌های صنایع‌دستی به دلیل اصالت و زیبایی که در دل خوددارند می‌توانند ضمن ایجاد اشتغال منبع درآمد خوبی برای جوانان باشند ولی این امر به دلیل بالا بودن هزینه‌های مواد اولیه برخی از رشته‌های صنایع‌دستی و نبود سرمایه اولیه برای کسب‌وکار نیازمند توجه مسئولان است.
مصطفی‌زاده می‌گوید: ایجاد بازارچه یا مکان مشخص در راستای تولید و فروش صنایع‌دستی بومی هر استان ضمن صیانت از فراموشی این هنرها می‌تواند زمینه جذب جوانان و نیز معرفی هر چه بیشتر این هنرها را فراهم کنند.
وی می‌گوید: این پیشنهاد را بنده سال‌ها پیش به مسئولان ارائه کرده‌ام اما هنوز جواب درخوری به آن داده نشده؛ این در حالی است که راه‌اندازی این بازارچه یا اختصاص مکان مشخص به هنر و صنعت دستی بومی هر منطقه یکی از راه‌های اساسی برای حفظ آن به شمار می‌رود.
نظر شما