ابوعبدا... در كودكي قرآن را حفظ نمود و با لحني دلنشين ابيات آن را مي‌خواند; وي در دوران نوجواني به شعر و شاعري و سرايش اشعار نغز و دلكش روي آورد و چون نواختن چنگ و بربط را فرا گرفت اشعار خود را با صداي بسيار رسا و زيبا مي‌خواند و آن را با نواي چنگ و بربط در مي آميخت به گونه اي كه هرگاه آوازي را به همراه بربط سر مي‌داد مردم بي‌اختيار به گرد او جمع مي‌شدند و از اشعار افسونگر او لذت مي‌بردند .
رودكي بزودي شهره عالم و آدم شد و هنوز نوجواني نورسته بيش نبود كه شهرت و آوازه اين شاعر و خواننده رؤيايي به دربار شاهان ساماني رسيد. امير نصر بن احمد ساماني كه توصيف رودكي را شنيده بود او را به دربار خود فراخواند و اشعار رودكي در وي چنان اثر كرد كه شاعر را نزد خود نگاه داشت. سخن سراي بزرگ ايران در دربار شاهان ساماني به مقام بالايي دست يافت و سرآمد زمانه خود گشت. وي در طول زندگي مورد احترام و ستايش اميرنصر ساماني و وزراي دانشمند او ابوالفضل بلعمي و ابوعبدا... جيهاني بود و اين بزرگان بارها صله‌هاي فراواني به او بخشيدند.
" رودكي " نيز بارها در اشعار خود اميرنصر، بلعمي و ماكان بن كاكي يكي از امراي بزرگ ديلمي را ستود و از آنان به نيكي ياد كرد. رودكي اولين شاعر بزرگ پارسي گوي ايران بود كه شعر فارسي را به تحرك و جنبش وا داشت وموجب غنا و شور آفريني ادبيات فارسي گرديد.
وي انواع مختلف شعر را ابداع و تنظيم كرد و راهگشاي بسياري از شعراي بزرگ عهد غزنوي نظير حكيم ابوالقاسم فردوسي، دقيقي و عنصري بود. ساخت رباعي را نيز به رودكي نسبت داده‌اند كه از شعر كودكي شيرين زبان الهام گرفت و با استعداد خارق العاده‌خود وزن و آهنگ رباعي را بوجود آورد. بزرگترين شاهكار رودكي كه همگان او را به اين شعر مي‌شناسند و شهرت جهاني يافته شعرجادويي (بوي جوي موليان) وي است.
مي گويند امرا و لشكريان اميرنصر ساماني از توقف دراز مدت امير در شهر هرات ملول و دلتنگ گشته بودند و از اينكه وي پس از چهار سال هنوز قصد بازگشت به بخارا را نداشت ابراز ناشكيبايي مي‌كردند. پس بناچار دست به دامان رودكي شدند تا باخنياگري سحرآميز خود امير را روانه پايتخت خويش (بخارا) نمايد.
رودكي بربط برگرفت و در حالي كه اشعار زير را مي‌خواند و مي نواخت به نزد امير نصر رفت : بوي جوي موليان آيد همي / ياد يار مهربان آيد همي / ريگ آموي و درشتي‌هاي او / زير پايم پرنيان آيد همي / آب جيحون با همه پهناوري / خنگ ما را تا ميان آيد همي / مير سرو است و بخارا بوستان / سرو سوي بوستان آيد همي / اين اشعار بسيار زيبا كه رودكي آن رابا بربط خود مي نواخت و به آوازي خوش برمي خواند چنان در امير كارگر افتاد كه بي درنگ عزم رفتن كرد و بر اسب خود جهيد و بدون كفش وتجهيزات رهسپار بخارا شد.
اين داستان به يكي از ضرب المثلهاي فارسي نيز مبدل گشته است. در تاريخ از ابيات فراوان حكيم رودكي سخن رانده شده و وي را سراينده بيش از يك ميليون بيت شعر دانسته اند ولي در حال حاضر تنها ابياتي پراكنده (درحدود هزار بيت) و دو اثر منظوم (كليله ودمنه منظوم)، و (سندباد نامه) از اين شاعر بزرگ برجاي مانده است.
در اشعار باقي مانده از رودكي موضوعاتي همچون صداي دلپذير آب، نغمه هاي دلنشين پرندگان ، لذت بردن از زندگي، شاد زيستن با سياه چشمان، فراموش كردن غم و غصه، افسانه دانستن جهان و... مورد تأكيد قرار گرفته است كه حكايت از ذوق ادبي بسيار بالاي اين شاعر شيرين سخن دارد و شايد بتوان گفت شعراي بزرگ دوره هاي بعد نظير خيام و سعدي و حافظ در سرايش غزلهاي شاد خود از رودكي الهام گرفته اند.
به گزارش مهر ، رودكي را كور دانسته اند و داستان نابينايي او يكي از ابهامات تاريخي اين شاعر بزرگ است. بعضي از منابع او را كور مادرزاد خوانده اند و برخي نيز كوري او را بر اثر حادثه اي در اواخر عمر دانسته اند.
دربعضي از كتب نيز از كوري او سخني به ميان نيامده است. با اين حال ظاهرا وي در اواخر عمر خود به نابينايي دچار شده است به گونه اي كه در به نظم درآوردن كليله و دمنه از شاعري ديگر كمك گرفته است . آن شاعر حكايات و عبارات اين كتاب را بر او مي خوانده و رودكي آنها را به نظم مي آورده است .
منابع : 1 ـ براون، ادوارد: تاريخ ادبي ايران، ترجمه علي پاشا صالح، تهران، ابن سينا، 1351. 2 ـ نفيسي ، سعيد: محيط زندگي و احوال و اشعار رودكي ، تهران، ابن سينا، 1341. 3 ـ محبي، احمدعلي: ، سامانيان كابل ، انجمن تار
خبرگزاري مهر - گروه فرهنگ و ادب : " ابوعبدا... جعفر بن محمد رودكي " بزرگترين شاعر و سخنور ايراني است كه به پدر شعر فارسي شهرت يافته است . وي در اواسط قرن سوم هجري در قريه بنج رودك از توابع سمرقند به دنيا آمد .
کد خبر 308679
نظر شما