امروز در تاريخ

سالروزبزرگداشت شيخ بهايي :
همه ساله چنين روزي به عنوان روز بزرگداشت شيخ بهايي در كشور گرامي داشته مي شود . 
شيخ بهايي دانشمندي است كه با وجود گستردگي وجوه شخصيتي اش كمتر در ميان عامه مردم شناخته شده است . او دانشمندي است كه در حوزه هاي مختلف علمي تحقيق كرده و در تمامي حوزه ها ي مختلف علمي صاحب تخصص و تبحر است . 
بـها الدين محمد بن عزالدين حسين بن عبدالصمد بن شمس الدين محمد بن على بن حسين بن مـحمد بن صالح حارثى همدانى عاملى جبعى , معروف به شيخ ‌بهايى , حكيم و فقيه و عارف و مـنجم و رياضى دان و شاعر و اديب و مورخ بزرگ , درسال 953 ه ق در بعلبك از توابع جبل عامل ديده به جهان گشود .
 پدربزرگوارش  شيخ حسين فرزند عـبـدالـصـمد حارثى از علماي  فقه و اصول و از اعاظم روز گار خود بوده است . شيخ پس از فراگيري مقدمات علوم نزد پدر بزرگوار خود وارد حوزه هاي  مختلف  علوم  زمان خويش شد   و در بسياري از علوم روزگارش  متبحر گشت  به طوري كه گفته اند او از هر علمي به ميزان كفايت و  مهارت  گلي چيده بود . فقه ، فلسفه ، رياضيات ، اصول ، هندسه ، نجوم ، طب ، ادبيات و...همگي از علومي بودند كه شيخ بزرگوار شم دانش پژوهي خود را در آنها  آزموده بود .

اين  عالم رباني در طول عمر پر بركت خويش  از محضر  دانشمندان متعددى در رشته هاي مختلف كسب فيض كرد . وي  تفسير و حديث و ادبيات عرب رااز پدر،  حكمت و كلام  را از ملا عبداللّه مدرس يزدى ،  رياضيات را از ملا عـلـى مـذهـب و مـلا افضل قاضى مدرس و ملا محمد باقر بن زين العابدين يزدى  و طب را از حكيم عماد الدين محمود آموخت .
او همچنين در طول عمر پربر كت خويش شاگردان بسياري را نيز به جامعه اسلامي عرضه كرد كه از مهمترين آنها مي توان به
صدر الدين محمد ابراهيم شيرازى , معروف به ملا صدرا ،  ملا محمد محسن بن مرتضى بن محمود،  معروف به فيض كاشانى ، 
ملا محمد باقر بن محمد مؤمن خراسانى ،  معروف به محقق شيخ الاسلام ،   ملا محمد تقى بن مقصود على مجلسى  صاحب روضة المتقين و  سيد عز الدين حسينى كركى عاملى  مشهور به مجتهد مفتى اصفهانى  اشاره كرد .
آن عالم رباني از خود آثار گرانبهايي را نيز به جاي نهاده است كه برخي از مورخين شمار آن را بيش از دويست كتاب دانسته اند .
در  تـحـقـيـقي كه دكتر محمد باقر حجتى در اين مورد  كرده است ، تعداداين كتاب ها 123 جلد بر آورد شده اند .
عشريات خمس :  نماز ـ زكوة ـ روزه ـ حج ،   اجوبه مسائل جزائريه ،  احكام سجود و تلاوت  جامع عباسى ، جواب مسائل شيخ جار،  حاشيه بر ارشاد الاذهان علا مه حلى ،  حاشيه بر قواعد علا مه ،  حاشيه بر قواعد شهيد اول ،  حاشيه بر احكام الشريعه
علا مه حلى ،  الحبل المتين ،  الحريرية ،  الذبيحيه ، شرح فرائض نصيريه خواجه نصير الدين طوسى ، فرائض بهائيه (ارث )،  قصر نماز در چهار مكان ،  مسح بر قدمين ، مشرق الشمسين و اكسير السعادتين ،  رسالة في مباحث الكر،  رسالة فى القصر و التخيير فى السفر،  شرح رسالة فى الصوم ،  شرح من لايحضره الفقيه ،  رسالة في فقه الصلوة ، رسالة في معرفة القبلة ،  رسالة في فقه السجود ، حاشيه انوار التنزيل قاضى بيضاوى ،  حل الحروف القرآنيه ، حاشيه كشاف زمخشرى ،  رساله خواجه ، تفسير عين الحيوة ،  العروة الوثقى ،  حاشيه كتاب من لايحضره الفقيه  اربعين ، حاشيه بر صحيفه سجاديه ، اثبات وجود القائم ،  اجوبة سيد زين الدين ،  الاعتقاديه ،  زبدة الاصول ،  شرح عضدى  ، حاشيه خلاصة الاقوال علا مه حلى ،  حاشيه رجال نجاشى ، طبقات الرجال ،  اسرار البلاغه ، تهذيب البيان ،  تعزيت نامه ، ديوان اشعار فارسى و عربى ،  شير و شكر ، طوطى نامه ،  كشكول (5 جلد)، نان و پنير، اسطرلاب ، تشريح الافلاك ،  تقويم شمس با اسطرلاب ،  انكار جوهر الفرد، الوجود الذهنى ،  وحدت وجود و   رساله جفر از جمله مهمترين آ ثار اويند .
آن  عالم بزرگوار در برخي از حوزه هاي عملي روزگار خويش نيز دستي داشته است و توانسته است دانش خود را در زمينه هاي مهندسي و معماري در مواردي بكار گيرد و دراين حوزه ها نيز منشا خيرات كثيره گردد .
سرانجام شيخ بزرگوار پس از عمر ي مجاهدت در دوازدهم شوال سال1030 هجرى قمرى  دار فاني را وداع گفت . پيكر مطهر او را دراصفهان به خاك سپردند .
منابع :
عقيقي بخشايشي ، فقهاى نامدار شيعه
تاريخ عالم آراى عـبـاسـى , ج 2
دكتر حجتى، محمد باقر ،  مجله الثقافة الاسلاميه چـاپ دمـشـق 
 

 شعري از شيخ بهايي :
تا كي به تمناي وصال تو يگانه
اشكم شود از هر مژه چون سيل روانه
خواهد كه سرآيد غم هجران تو يا نه
اي تيره غمت را دل عشاق نشانه
جمعي به تو مشغول و تو غايب زميانه
رفتم به در صومعه عابد و زاهد
ديدم همه را پيش رخت راكع و ساجد
در ميكده رهبانم و در صومعه عابد
گه معتكف ديرم و گه ساكن مسجد
يعني كه تو را مي طلبم خانه به خانه
روزي كه برفتند حريفان پي هر كار
زاهد سوي مسجد شد و من جانب خمار
من يار طلب كردم و او جلوه گه يار
حاجي به ره كعبه و من طالب ديدار
او خانه همي جويد و من صاحب خانه
هر در كه زنم صاحب آن خانه تويي تو
هر جا كه روم پرتو كاشانه تويي تو
در ميكده و دير كه جانانه تويي تو
مقصود من از كعبه و بتخانه تويي تو
مقصود تويي ...كعبه و بتخانه بهانه
بلبل به چمن زان گل رخسار نشان ديد
پروانه در آتش شد و اسرار عيان ديد
عارف صفت روي تو در پير و جوان ديد
يعني همه جا عكس رخ يار توان ديد
ديوانه منم ..من كه روم خانه به خانه
عاقل به قوانين خرد راه تو پويد
ديوانه برون از همه آئين تو جويد
تا غنچهء بشكفتهء اين باغ كه بويد
هر كس به زباني  صفت حمد تو گويد
بلبل به غزل خواني و قمري به ترانه
بيچاره بهايي كه دلش زار غم توست
هر چند كه عاصي است ز خيل خدم توست
اميد وي از عاطفت دم به دم توست
تقصير "خيالي" به اميد كرم توست
يعني كه گنه را به از اين نيست بهانه

شهادت  سپهبد قرنى :