آيت الله دكتر سيد مصطفي محقق داماد، رئيس گروه مطالعات اسلامي فرهنگستان علوم، در گفتگو با خبرگزاري "مهر" در پاسخ به اين پرسش كه آيا فلسفه اسلامي قابليت اين را كه به پرسشهاي جدي جامعه ما پاسخ گويد دارد يا خير گفت : جامعه اسلامي اگر پشتوانه فلسفي نداشته باشد موفق نخواهد شد كه به اهدافش برسد. اگر كسي بپرسد كه خدمات حكماي اسلامي به دنيا و اسلام چه بوده است خواهم گفت كه جوامعي كه به فكر فلسفي و تعقل اهميت مي دهند با جوامعي كه به اين گوهره اهميتي نمي دهند مقايسه كنيد قطعاً به ثمره پشتوانه فلسفي پي خواهيد برد. بنابراين فلسفه اسلامي قابليت پرسش به مسائل جديد را دارد اگر به پشتوانه هاي فكري و فلسفي خود توجه كند.
دكتر محقق داماد افزود: ما در ابتدا بايد بدانيم كه چه منابعي داريم، سپس رساله ها را مورد بازخواني و تبيين قرار دهيم. جامعه بايد در ابتدا با متون بازخواني شده آشنا شود. همچنين تفسير بر متون سخت و دشوار را نيز مورد توجه قرار دهيم. به طور مثال مفسرين غربي كانت، كانت را تجلي دادند. متاسفانه ما معلم حكمت صدرايي هستيم يعني فقط متون ملاصدرا را تدريس مي كنيم. در حالي كه ما بايد مفسر باشيم و وظيفه مفسر اين است كه سؤالاتي را كه براي دنياي امروز مطرح است به ملاصدرا عرضه كند و از او پاسخ بگيرد.
وي در ادامه اشاره كرد: همچنين جا دارد به اين مورد نيز اشاره كنم كه اگر حكماي ما مانند ابن سينا و خواجه نصير و ميرداماد و ملاصدرا نبودند ايران اكنون اسلام طالباني و عربستان سعودي داشت. حركت اين فلاسفه تشيع را به سوي فقه و اصول عقلاني سوق داده است. ما هرچه قدر درباره حكمايي كه فيلسوف و افتخار جهان تشيع هستند كار كنيم حكمت اسلامي را احياء كرده و خدمت به دين داري همراه با تعقل كرده ايم.
دكتر محقق داماد تأكيد كرد: من معتقدم كه پيام فلسفه اسلامي اين بود كه جامعه ما جامعه اي نقاد باشد. جامعه مطيع به تمام معنا ارزشي ندارد. اين جامعه به سوي رشد و تعالي نمي رود جامعه اي كه مديرانش مردم را نقاد به بار آورند جامعه متعالي است. امير المومنين در نهج البلاغه مي فرمايند كه اگر جامعه به گونه اي باشد كه كسي بخواهد سخني بگويد و زبانش بگيرد و در سخن گفتن آزاد نباشد اين جامعه رستگار نمي شود.
دكتر محقق داماد در پاسخ به اين پرسش كه چرا حوزه هاي علميه و دانشگاهها به مكتب متعاليه ملاصدرا بيشتر گرايش دارند و چندان به حكمت مشايي توجه اي ندارند گفت : اين مورد به ذوق ايرانيان باز مي گردد كه به عرفان بيشتر علاقه دارند. فلسفه ملاصدرا هم بيشتر جنبه عرفاني و شهودي دارد. همچنين استادان بسياري نيز در اين زمينه حتي تا عصر حاضر كار كرده اند اما واقعاً ما نيازمنديم كه بيش از اين به حكمت مشاء بها دهيم. اين حكمت از سوي استادانش احياء و گسترش مي يابد لذا استادان در اين زمينه هم بيشتر بايد تلاش كنند.
نظر شما