خبرگزاري مهر - گروه دين و انديشه : خوارج گروهي از نيروهاي سپاه عراق بودند كه در قرن نخست هجري و در جنگ صفين و داستان رسواي حكميت پا به عرصه تحولات سياسي مذهبي گذاشتند و با اتخاذ مواضع نابخردانه و انجام اقدامات سراسر خشونت، مسير تاريخ اسلام را عوض كردند.
هرچند در ميان ياران و سپاهيان امام علي (ع) چهره هاي با اخلاص و فداكاري حضور داشتند كه با اعتقاد و خردگرايي و بدور از تاثير پذيري از احساسات و عواطف گذرا حاضر بودند در اجراي دستورها و خواسته هاي امام و مقتداي خويش حتي جان خود را فدا كنند و از حريم دين دفاع نمايند اما بخش عمده اي از نيروهاي سپاه حضرت را مردماني تشكيل مي دادند كه با افكار، انديشه ها و مفاهيم او كه در حقيقت همان اسلام ناب بود، رشد نكرده و با مباني و اصول ارزشي امام آشنايي و همراهي نداشتند و اصولا برپايه آن تربيت نشده بودند.
اين مردم از اسلام چيزي نمي شناختند جز برخي شعارها و ظواهر كلي، و تربيت ديني درست و كاملي نداشتند و هنوز تعصبات قبيله اي، مفاهيم جاهلي، گرايش هاي عاطفي، مصالح و منافع شخصي و مسائلي از اين قبيل مبنا و انگيزه اصلي در اتخاذ مواضع و اقدامات آنان بود.
نگاهي گذرا به خطبه هاي حضرت آشكارا نشان مي دهد كه چه دل پر خوني از دست اين به ظاهر پيروان خويش داشت و چگونه روح و جان او را آزرده بودند.
هرچند خوارج از صحنه مذهب و سياست برچيده شده و كسي از بازماندگان آنان در جهان اسلام شناخته نيست مگر عده اي از مردماني كه خود را اباضيه مي نامند و البته به رغم اشتراك در اصول و مباني با خوارج نخستين، به شدت از انتساب به اين فرقه كج انديش و منحرف دوري مي كنند اما هنوز روح و انديشه خارجي گري در بسياري از مردمان وجود دارد و گاه و بيگاه خود نمايي مي كند.
از اين رو به رغم مطالعات در گستره تمدن اسلامي درباره اين جريان فكري نابخردانه كه شماري از محققان و پژوهشگران مسلمان به صورت مختصر و مفصل انجام داده اند يا عده اي از خاورشناسان بر پايه مباني و انديشه هاي خويش منتشر كرده اند. جاي پژوهشهاي جامع در اين حوزه به نظر خالي مي نمايد.
كتاب حاضر يكي از همين مطالعات و تحقيقات است كه از جامعيت نسبي برخوردار است و موضوعات گوناگوني را در اين حوزه مورد نقد و ارزيابي قرار داده و ديدگاه هاي ابتكاري ارزشمندي عرضه مي دارد.
كتاب حاضر در نه بخش تدوين شده و سيري كامل از حوادث دوران و عصر خوارج را بازنمايي كرده است.
نظر شما