موزه جنگ يكي از زيباترين موزه هاي مسكو مي باشد كه در سال 1993 ساخته شده و در پاركي بزرگي به نام « پارك پابدو» (پيروزي) واقع شده است. اين موزه از دو بخش تشكيل شده است. بخشي در داخل ساختماني زيبا كه به شكل نيم دايره ساخته شده ، قرار دارد و بخش ديگر در داخل فضاي آزاد مي باشد. بخشي از تسليحات نظامي به همراه تصاويري از صحنه هاي جنگ، اسامي فرماندهان و مبارزان در داخل ساختمان ، و ادوات نظامي بزرگ مانند تانك ها و توپ ها و هواپيماهاي جنگي در فضاي آزاد مستقر شده است.
بيش از نيم قرن از پايان خونينترين جنگ در تاريخ بشريت گذشته است. 61 كشور و بيش از 80 درصد جمعيت كره زمين به عرصه عمليات جنگي كشانده شدند. نبردها در خاك 40 كشور اروپا، آسيا و آفريقا و در فضاهاي گسترده دريايي و اقيانوسي جريان داشت. نفرات ارتشهاي طرفين درگير شامل بيش از 110 ميليون نفر بود. در آن جنگ بيش از 57 ميليون نفر جان خود را از دست دادند كه نيمي از آنها، مردم غيرنظامي بودند.
آتش جنگ جهاني دوم طي 6 سال در حال شعلهورشدن بود. طي 4 سال در جبهه شوروي-آلماني مهمترين تحولات اين جنگ رخ داد كه جريان جنگ را به طور ريشهاي به نفع نيروهاي ضدفاشيستي تغيير داد. راه به سوي پيروزي طولاني و دشوار بود.
در تالارهاي اين موزه كه به تاريخ جنگ كبير ميهني سالهاي 1945-1941 اختصاص دارد، روزهاي جنگ كه براي شركت كنندگان و شاهدان عيني آن بيپايان به نظر ميرسيدند، به صورت دقايق و لحظات فشرده شدهاند. اما ياد گذشته كه براي هر كس در ارتباط سرنوشت وي با سرنوشت كشور و جهان است، در دست زمان نيست. نه تنها درك عيني جريانات امروزي بلكه قابليت پيش بيني تحولات آينده نيز به برداشت آگاهانه و صادقانه ما از تاريخ بستگي دارد. اين موزه با كمكهاي خيريه مردم و با پول مالياتپردازان ساخته شده است.
موزه مركزي جنگ كبير ميهني سالهاي 1945-1941 كه بايد ياد مدافعين وطن را جاودان كند، به عنوان مركز علمي-پژوهشي و اطلاعاتي- خبري برنامهريزي شده است . در اين موزه با كمك وزارت فرهنگ روسيه و شهرداري مسكو خزانه اساسي دولتي آثار يادبود مادي و معنوي مربوط به تاريخ جنگ ترتيب داده شده است. در هر موزهاي از جمله موزه نظامي و تاريخي، قبل از همه كلكسيون اشياي نمايشي آن جالب است. فرق اين موزه با موزههاي ديگر اين است كه كلكسيون آن مطابق با معيارهاي موزهاي نو است و كماكان تكميل ميشود.
كلكسيون موزه:
كلكسيون موزه كه با احتساب كتابخانه علمي شامل بيش از 100 هزار واحد نگهداري است، بسيار متنوع است. اين كلكسيون كارنامه سالهاي جنگ را به گونهاي كه در اذهان و اعمال سياستمداران، امراي ارتش و شركت كنندگان عادي جنگ در جبههها و در پشت جبهه ثبت شده است، منعكس ميكند.
اين موزه از مجموعه نادر وسايل شخصي و مدارك سربازان ارتش سرخ و كارگران كارخانههاي پشت جبهه، فرماندهان معروف جنگ كبير ميهني مانند گ. ژوكوف، آ. واسيلفسكي، م. كيرپونوس، ن. ورونوف، آ. گولوفكو و م. لوكين، و نيز خلبانان، خدمه تانكها و تكتيراندازان معروف، مديران صنايع و طراحان فني برخورداراست. مواد مربوط به شهروندان شوروي كه به اسارت درآمدند، چريكها، مهاجران بازگشته و كودكان جنگ كه در موزه نگهداري ميشود، منحصربه فرد است.
در اين موزه اسلحه گرم ارتشهاي اكثريت كشورهاي شركت كننده جنگ جهاني دوم، نشانهاي سينهاي و مدالهاي سربازان كه در اماكن وقوع نبردهاي جنگ كشف شده ، جمعآوري شده است. كلكسيون پولهايي كه كشورهاي درگير براي مناطق اشغال شده منتشر ميكردند، شايان توجه است. اونيفورم شوروي، خارجي و وسايل معيشتي نظامي و غيرنظامي سالهاي 1940 به صورت نسبتاً كاملي در معرض نمايش گذاشته شده است.
|
|
“كاتيوشاي” نامدار شوروي، توپ ضدهوايي انگليسي، توپ ضدتانك آلماني، تانك سبك ژاپني و نمونههاي متعدد ديگر سلاحهايي كه در نبردهاي جنگ جهاني دوم شركت كرده و اكنون در موزه نگهداري ميشوند، به كلكسيون اين موزه به معني واقعي كلمه وزن بيشتري ميدهد.
مجموعه آثار نقاشي از ارزش زيادي برخوردار است. در سال 1987 ن. پ. كوشلف، گردآورنده معروف پوسترهاي زمان جنگ از لنينگراد، اين پوسترها را به موزه هديه كرد و بناي اين كلكسيون را نهاد. در حال حاضر در اين موزه هزاران اثر گوناگون نگهداري ميشود كه توسط سازندگان يا دارندگان آنها و نيز توسط سازمانهاي مختلف به موزه هديه شده يا از مؤلفان يا ورثه آنها خريداري شده است.
آثار تصويري و تجسمي اين موزه شامل مجسمهها، نقشها و تابلوهاي نقاشان حرفهاي و غيرحرفهاي است كه در سالهاي جنگ و بعد از جنگ ساخته شد. اين موزه از مجموعه قابل توجه پوسترهاي سياسي شوروي دوران جنگ كبير ميهني برخوردار است. آثار معروف استادان اين هنر مانند كوكرينيكسي، و. دني، د. موئور، د. شمارينوف، و. ايوانوف،و. كورتسكي، اي. توئيدزه و نيز آثار نه چندان معروفي كه به دلايل مختلف در آلبومها و كاتالوگهاي روسي كه طي دهها سال اخير منتشر شدند، گنجانده نشد، در معرض نمايش گذاشته شده است. تقريباً نيمي از بنياد نمايشي اين موزه را آثار خطي و مستند تشكيل ميدهند، از جمله خاطرات شركت كنندگان جنگ، آرشيو افراد و سازمانها، نقشههاي عملياتي و جغرافيايي، روزنامه، مجله، كتاب، نت، كارت پستال، شبنامه و عكس. در ميان اين اسناد، نامههاي مثلثشكل سربازان از جبههها جايگاه ويژهاي دارند.
مجتمع يادبود :
بازگشايي موزه مركزي جنگ كبير ميهني سالهاي 1945-1941 در كوه پاكلونايا روز 9 مه 1995 همزمان با جشن پنجاهمين سالگرد پيروزي صورت گرفت. كوه پاكلونايا در غرب مسكو، در انتهاي خيابان “كوتوزوفسكي پراسپكت” واقع شده است. نام آن يادآورنده رسم قديمي است: « كساني كه وارد شهر ميشدند يا از مسكو خارج ميشدند، در اين محل در برابر مسكو و مقدسات آن تعظيم ميكردند. »
رويدادهاي تاريخي زيادي با كوه “پاكلونايا” ارتباط دارد. در سال 1610 در زمان هجوم لهستانيها به مسكو، امير لهستاني “ژولكفسكي” پاي اين كوه اردوگاه خود را مستقر كرد. هيأت نمايندگي درباريان مسكو همين جا خدمت او رسيدند. در سال 1812 بعد از نبرد “بورودينو” ارتش روسي در اين محل به ساخت استحكامات دفاعي پرداخت كه به درد نخورد چرا كه در شوراي نظامي كه در روستاي “فيلي” واقع در نزديكي كوه “پاكلونايا” تشكيل شد تصميم گرفته شد از نبرد اجتناب شود. در سالهاي جنگ كبير ميهني لشكرهاي ارتش سرخ و بسيج مردمي از جاده “موژايسك” به سوي غرب حركت ميكردند. در 500متري غرب كوه پاكلونايا ويلاي “نزديك” معروف استالين قرار داشت.
اولين مسابقه طرح بناي يادبود پيروزي در سال 1942، سال دشوار جنگ اعلام شده بود. در سال 1958 در كوه پاكلونايا در مراسم باشكوهي اولين كلنگ بناي يادبود به زمين زده شد. در سال 1961 پارك پيروزي ايجاد شد و در سال 1985 ساخت مجتمع يادبود پيروزي كه شامل موزه مركزي جنگ كبير ميهني است، آغاز گشت. يكي از نمايشگاههاي موزه اين تاريخچه را منعكس ميكند. مجتمع يادبود دربرگيرنده كليساي ارتدوكس (معبد گئورگي پيروزمند مقدس)، مسجد يادبود و كنيسه يادبود است. بناي موزه بر اساس طرح گروهي از معماران تحت رياست آ. پوليانسكي، معمار معروف احداث شد. زوراب تسرتلي، نقاش ارشد تمام مجتمع و سازنده بناي يادبود پيروزي (به صورت سرنيزه بزرگ با مجسمههاي “نيكه”، الهه يوناني پيروزي با فرشتگان و پيكهاي جارچي افتخار) است.
راهنماي مختصر:
اين موزه به بركت انعكاس مرحله طولاني تاريخي، كلكسيون چندبعدي اشياي نمايشي، متنوع و مجهز بودن نمايشگاه و كتابخانه غني علمي در ميان موزههاي نظامي و تاريخي روسيه و كشورهاي خارجي جايگاه خاصي به خود اختصاص داده است. شما از روي تراسهاي سنگفرش شده خيابان مركزي كه به يك رديف فوارههاي چندسطحي تزيين شده است، به سوي بناي يادبود اصلي پيروزي صعود ميكنيد كه پشت آن ستونهاي مرمري سفيد موزه ديده ميشود. از دروازه باشكوهي وارد دهليز اصلي ميشويد و از پلكان اصلي وارد تالار افتخار ميشويد كه آنجا روي سنگ مرمر اسامي رزمندگان جنگ كه لقب قهرمان اتحاد شوروي را به دست آوردند، حك شده است. در اين تالار مجسمه “سرباز پيروز” (مجسمهساز و. زنوبا) قرار دارد.
دور تالار افتخار نمايشگاه نظامي-تاريخي مستقر شده است. اين نمايشگاه كه جو و رويدادهاي آن زمان را منعكس ميكند، امكان ميدهد تا همه جزييات آن رويدادها به خوبي مجسم و اهميت آنها درك شود. اشياي نمايشي موزه از آستانه جنگ و آمادگي براي جنگ، حمله آلمان هيتلري به اتحاد شوروي، جريان عمليات جنگي، جنبش چريكي، پشت جبهه شوروي، آزادسازي كشورهاي اروپا، همكاري اتحاد شوروي با متحدان در ائتلاف ضدهيتلري در مقابله با بلوك فاشيستي و محاكمه مجرمين جنگي آلماني و ژاپني حكايت ميكنند.
يك سطح پايينتر، در تالار خاطره و ماتم، “كتابهاي يادبود” قرار دارند كه در آنجا اسامي رزمندگاني كه در جنگ كبير ميهني جان خود را از دست دادند، قيد شده است. در اين تالار مجسمه “زن عزادار” ساخته ل. كربل مجسمهساز معروف گذاشته شده است.در همين جا سيستمي رايانه اي وجود دارد كه به بازديد كنندگان اجازه ميدهد اطلاعاتي در باره هموطناني كه در نبردها و بيمارستانهاي نظامي جان خود را از دست دادند يا در سالهاي جنگ جهاني دوم به اسارت گرفته شدند، كسب كنند.
بازديد از موزه در نگارخانه هنري واقع در قسمت هلالوار ساختمان ادامه مييابد. در اين قسمت تابلوهاي نقاشي، آثار گرافيكي و مجسمههاي هنرمندان معروف و نقاشان آماتور در معرض ديد عمومي گذاشته شدهاند. اين آثار كه در زمان جنگ و در سالهاي بعد از جنگ ساخته شدند، به موضوع ميهن اختصاص دارند.
تابلوهاي بزرگي كه دور تالار خاطره و ماتم قرار گرفتهاند، به بزرگترين نبردهاي جنگ اختصاص دارند. تابلوهاي نقاشي 10 در 33 متر تحت عنوان “تعرض متقابل نيروهاي شوروي در نبرد مسكو در دسامبر سال 1941”، “محاصره لنينگراد”، “نبرد استالينگراد”، “اتصال جبههها”، “نبرد كورسك”، “عبور از رود دنپر” و “تصرف برلين” توسط استادان نامدار استوديوي معروف نقاشان جنگي به نام م. ب. گركوف ساخته شدند. نقاشان جنگي اين استوديو، تابلوهاي بزرگ نظامي-تاريخي زيادي را در داخل و خارج از كشور ساختهاند. ولي فقط در موزه كوه “پاكلونايا” كارنامه حماسه مردمي كه با الهام زيادي كشيده شده است، به ترتيب وقايع دفاع از مسكو تا سقوط برلين نشان داده شده است. در كنار اين تابلوها و تالار خاطره و ماتم، سالن بزرگ و كوچك سينما قرار دارند كه در آنجا فيلمهاي مستند سالهاي جنگ كه از عمليات جنگي در جبههها و زندگي مردم پشت جبهه حكايت ميكند، نمايش داده ميشود.
در همين سطح ساختمان موزه سالنهاي نمايشگاه و مراكز خدمات براي بازديد كنندگان قرار دارند. مجموعه نمايشگاهي در محوطه پارك ادامه مييابد كه در آنجا نمايشگاه وسايل فني جنگي و استحكامات مهندسي دوران جنگ كبير ميهني قرار دارد. ابتدا بهترين تانكهاي متوسط جنگ جهاني دوم يعني تانكهاي « تي 34-76 » و « تي 34-85 » را ميبينيد. جنگافزار نيروي دريايي در حوض مصنوعي به نمايش گذاشته شده است. در اينجا ناوچه اژدرافكن و ناوچه زرهي، اطاق فرمان زيردرياييهايي كه در سالهاي جنگ در عملياتي در درياي بالتيك شركت كردند، و نيز در محوطههاي مخصوص اسلحه ناوهاي روآبي و دفاع ساحلي نصب شده است. يك قسمت جالب نمايشگاه شامل قسمتهايي از تكيهگاه مستحكم جوخه دوران دفاع سال 1943 (نبرد كورسك) است. خندقهايي با جاهاي مسلسل، خندقهاي ارتباطي، سنگر روپوشيده، پست ديدباني، پناهگاه زيرزميني، سنگرهايي با استحكامات مهندسي، همگي مواضع رزمي جنگ گذشته را به خوبي به نمايش ميگذارند. در اين نمايشگاه شما تقريباً انواع جنگافزار ارتش سرخ و ارتشهاي متحدان و آلمان را مشاهده خواهيد كرد.
زمان در چهره موزه:
چهره زماني كه هنوز جواب سوالات دشوار متعددي در باره جنگ، گذشته و حال را در خود پنهان كرده است، نميتواند از ذهن انسان محو شود. در ژوئن سال 1945 شارل دوگل رئيس دولت فرانسه ، ضمن اعزام وابسته نظامي جديد به اتحاد شوروي به او گفت: “شما بايد براي ما تعريف كنيد روسها چگونه جنگيدند و چرا پيروز شدند. اين دو مسئله را با هم اشتباه نگيريد چرا كه مسئله اول با استراتژي و تاكتيك ارتباط دارد و مسئله دوم به مراتب گستردهتر است”.
به گفته كنستانتين سيمونوف، ما طي چهار سال به وسيله جنگ با آلمانيها ارتباط نزديك داشتيم ولي اين بدترين ارتباطها بود. پايان جنگ اتحاد شوروي با آلمان فاشيستي به معني نه تنها پيروزي بلكه برقراري صلحي است كه همه تشنه آن هستند. مشاركت موفقيتآميز كشورهاي ائتلاف ضدهيتلري در سالهاي 1945-1941، نمونه بينظير همكاري گسترده بينالمللي بر عليه نيروهاي متجاوز بود. ولي اين همكاري به زودي جاي خود را به رويارويي فرسايشي داد كه طي دهها سال ادامه يافت و فقط الآن تا حدودي توسط ما برطرف ميشود. ما بايد در مسير جديد توسعه اجتماعي در اين مسايل تأمل كنيم. اين توسعه بدون ميهندوستي، بدون ياد فداكاران و مواظبت از شركت كنندگان باز مانده جنگ امكانپذير نيست. راههايي كه سربازان در جبههها پيمودند، از سالهاي دور 1940-1930 به امروز منتهي شدهاند. گرههاي فاجعهبار علت معلول سياست، تئاتر خونين رويارويي جنگي در شرق، غرب و روزها و شبهاي پر اضطراب و مصيبتبار مردم غيرنظامي گويا در اشياي نمايشي موزه منجمد شدهاند. اين نشانههاي زمان اعم از نقشه زرد شده ستاد كل، كلاهخود سرباز ارتش سرخ، صليب آهنين آلماني، نشان درجه بالا كشور متحد، نامه از جبهه و شماره تاريخي روزنامه با گزارش پيروزي، تمام اينها اسامي و رويدادهايي را زنده ميكنند كه گوياي تجربههاي روحي و عملياي هستند كه بهاي گزافي بابت آن پرداخته شد. نام اين تجربه، خاطره تاريخي است.
موزه جنگ مسكو ، در منطقه پاكلونيه گوري ـ مجتمع معماري ـ خيابان براتيا فرنچنكو 11 واقع شده است .
نظر شما