"هفت‌شنبه" ميهمان ناخوانده صبح جمعه شنوندگان راديو جوان است

آيا تاكنون فكر كرده ايد نگارش نمايش هاي طنز راديويي نياز به چقدر زمان دارد تا نمايشنامه جذب ضمير ناخودآگاه شما شده، ساخته و پرداخته شود؟ هر سال نمايش هاي راديويي جديد بسياري از راديو پخش مي شوند. به عنوان نمونه هر سال در BBC تقريبا 15 هزار متن نمايشنامه سفارش شده يا نشده بررسي و خوانده مي شود.

به گزارش خبرگزاري "مهر"، در واقع موضوعات در يك نمايش 30 دقيقه اي مشابه موضوعاتي است كه در يك داستان كوتاه مطرح مي شود. البته به نظر مي رسد توليد نمايش راديويي روشي ساده دارد. ميكروفني روشن مي شود، بازيگر صحبت مي كند و مجدداً ميكروفن خاموش مي شود. در حالي كه موضوع به اين سادگي ها نيست. زماني كه كسي نمايش راديويي مي نويسد بايد با سرعت هر چه بيشتر دنيايي براي خود بسازد، اما به يكباره و ناگهاني همه آن را نمايان نكند. حال تصور كنيد كه چقدر زمان براي ساختن اين دنيا از هيچ لازم است.

راديو رسانه اي منحصر به فرد است و شنونده ها احساس مي كنند با آنها به طور خصوصي صحبت مي شود. نمايش هاي راديويي هم نسبت به آنچه از تلويزيون يا سينما پخش مي شود تاثيرگذاري بيشتري دارد. نوع موسيقي صحنه را تعيين و فضا را خلق مي كند و مي توان هر زمان كه لازم بود آن را محو كرد. علاوه بر آن به شخصيت سازي و همين طور خلق تصوير صوتي كمك مي كند. ما نيز براي اينكه از نزديك با نمايش هاي راديويي و برنامه "هفت شنبه" به سردبيري ابوالقاسم صادقي و تهيه كنندگي فريبرز گلبن آشنا شويم، صبح جمعه سري به استوديو پخش راديو جوان زديم.

مي گويند بچه كه هفت ساله شد به هوش كامل مي رسد، مي گويند سركه هفت ساله مرغوبترين نوع سركه است، مي گويند هفت قدم به دنبال مرده كه بروي كلي ثواب دارد، مي گويند نوروز بايد هفت تا سين داشته باشد. از اين همه كه بگذريم به گروه هفت تايي ها مي رسيم كه اصلاً انگيزه گروه هفت تايي ها چيست؟ آيا فكر كرده ايد كه گروه هفت تايي چگونه هفت تايي شدند و با اجراي برنامه اي شاد خيلي از شنوندگان راديو را صبح هاي جمعه ساعت 9 با اشتياق از رختخواب بلند مي كنند تا شنونده برنامه شان باشند؟ اين مساله به چند دليل برمي گردد كه من هم سعي كردم هفت دليل بياورم، چرا كه هفت عدد مقدسي است. اول اينكه گروه هفت تايي ها مي خواهند در سپهر رسانه اي جايي داشته باشند. سري در سرها در بياورند و به يادشان بيفتيم كه صدايي هم هست.

گروه هفت تايي ها مي خواهند با فرم و شكل جديد برنامه سازي، مردم را صبح هاي جمعه از رختخواب بكشند بيرون و بگويند خلاقيت خفه مان كرده، بايد يك راهي براي بروز آن پيدا كنيم. گروه هفت تايي ها مي خواهند بگويند از ديد ما دوغ و دوشاب يكسان نيست، حتي ما با زبان طنز، اما شيرين نقبي به مسائل اقتصادي و سياسي مي زنيم.

گروه هفت تايي مي خواهند بگويند راديو هنوز زنده است و جايگاه زيادي ميان جوانان دارند، حتي خيلي از آنها علاقمندند يك روز نوبت آنها برسد تا بتوانند از نزديك ضبط برنامه "هفت شنبه" را شاهد باشند. گروه هفت تايي ها مي خواهند بگويند مي توان با امكانات راديو برنامه هاي جذاب ساخت تا مردم چند ساعتي دور از دغدغه زندگي روزمره خوش بگذارنند.

به گزارش "مهر"، گروه هفت تايي ها مي خواهند بگويند شنوندگان هميشه به ياد ما باشند و ما را فراموش نكنند. گروه هفت تايي قصد دارند خودشان را با صداي بلند مطرح كنند تا جهان آنها را بشناسند. به همين دليل هر چند دقيقه با صداي بلند هفت تايي را بلند صدا مي زنند. سهم ما هم آشنايي با گروه هفت تايي شد.

بايد ساعت 9 صبح در استوديو پخش راديو جوان به همراه عكاس حاضر مي شديم. بعد از سه بار بازرسي شدن از سوي نگهبانان كمي مهربان حراست ساعت 8:40 وارد ساختمان پخش مي شويم. (به ماموران محترم حراست هرگز نبايد بگوئيم بالاي چشمتان ابروست، زدن اين حرف همان و در انتها كج كردن گردن و كوتاه آمدن همان. از قرار معلوم يكي از نگهبانان خيلي مهربان صدا و سيما هم از شانس خيلي خوبي كه داريم صبح جمعه به تور ما خورد و به خاطر زدن اين حرف كه اگر برايتان امكان دارد اسامي ما را زودتر ببينند، چرا كه هواي بيرون خيلي داغ است .... بقيه ماجرا را خودتان مي توانيد حدس بزنيد!).

در ابتداي ورود به ساختمان پخش، ابوالقاسم صادقي سردبير و نويسنده برنامه "هفت شنبه" را مي بينم. او به گرمي از ما استقبال و اشاره مي كند بچه ها در يكي از اتاق ها مشغول تمرين نمايش هاي امروز هستند. به همراه عكاس راهي اتاق تمرين در انتهاي راهرو ساختمان پخش مي شويم. فرازد حسني كارگردان برنامه "هفت شنبه" به همراه مريم جليني، شبنم مقدمي، الهام زرتاختي، محمودرضا قديريان، امير منوچهري و افشين حسين خاني بازيگران اين برنامه مشغول تمرين هستند. آنها با صداي مختلف ديالوگ هاي خود را مي گويند و هر جا لازم است فرزاد حسني نكات لازم را به آنها گوشزد مي كند كه هر يك از كلمات را چگونه بيان كنند.

بعد از چند دقيقه عقربه هاي ساعت در حالي كه به عدد 9 نزديك شده، عوامل به سرعت وارد استوديو پخش مي شوند. حسني به همراه بازيگران وارد اتاق ضبط مي شود. گلبن تهيه كننده، صادقي سردبير، هادي ابوالفضلي صدابردار، محمد بخشايش دستيار كارگردان و انتخاب كننده ترانه هاي برنامه به همراه ديگر عوامل در اتاق رژي هستند. دو ميهمان جوان هم كه از شنونده هاي اين برنامه هستند با يك جعبه شيريني به همراه چند شاخه گل رز در دست به جمع هفت شنبه اي ها ملحق مي شوند. در اين برنامه راديويي بر خلاف ديگر برنامه ها مي توان زنده بودن را حس كرد.

نگاههاي عوامل فني به ساعتي معطوف مي شود كه بالاي شيشه حايل اتاق ضبط با رژي است. با اعلام ساعت 9، چراغ قرمزرنگي كه زير اين ساعت قرار گرفته، روشن مي شود و برنامه با صداي گوينده كه ساعت 9 را اعلام مي كند، شروع مي شود. حسني گوشي به گوش با حركات دست عوامل را براي گفتن ديالوگ هايشان هدايت مي كند و ديالوگ ها با عناوين رويدادهاي هفته شروع مي شود. اولين رويداد به گزارش كار مجلس برمي گردد كه به زبان طنز عنوان مي شود. بعد از خواندن هر چند رويداد هفت تايي، با اشاره دست حسني بازيگران بلند مي گويند "هفت تايي ها". از سوي ديگر دستيار كارگردان با عجله يكي از نوارها را روي دستگاه دو آنالوگ مي گذارد و چك مي كند. از طرف ديگر صدابردار با فشار دادن دگمه اي روي دستگاه صدا با عوامل اتاق ضبط ارتباط برقرار و به آنها اشاره مي كند كه بچه ها زياد نزديك ميكروفن نشوند!

در اتاق رژي تهيه كننده كنار صدابردار قرار مي گيرد و بر كار نظارت دارد، اما سردبير در حالي كه برگه اي كه روي آن كنداكتور برنامه نوشته شده در دست دارد، مرتب در اتاق رژي بدون وقفه راه مي رود. بعد از چند دقيقه آهنگ "مدرسه موش ها" فضاي استوديو را به سيطره خود درمي آورد، حتي خود عوامل هم از گذاشتن اين آهنگ بي خبرند، به همين دليل خيلي ذوق زده مي شوند. بعد از پايان ترانه بازيگران اشاره مي كنند كه پخش اين ترانه نوستالژي كودكي شان را زنده كرده است. آنها مابقي نمايش هاي راديويي را اجرا مي كنند. بعد از گذاشتن يك ترانه نوبت پخش آيتم جمله سازي شنوندگان مي شوند. برخي از اين جمله ها به حدي قشنگ است كه باعث خنده تمام عوامل مي شود و برخي ديگر ...

بعد نوبت شوخي با مسائل اقتصادي مي رسد و نمايشنامه اي كه براي اين بخش در نظر گرفته شده است. در ميان برنامه و هنگامي كه ترانه ها خوانده مي شود، فرزاد حسني بيرون از اتاق ضبط مي آيد و فضاي رژي را با شوخي هايش تغيير مي دهد. البته روي كار بازيگران نظارت دارد و هر چند دقيقه كه نكته اي به ذهنش مي رسد به بازيگران منتقل مي كند. البته بازيگران وقتي عقربه هاي دقيقه شمار و ثانيه شمار عدد هفت را نشانه مي گيرد، ساعت را اعلام مي كنند. دو ميهماني هم كه داخل استوديو هستند با نگاههاي متعجب از زحمتي كه عوامل برنامه "هفت شنبه" مي كشند برنامه را نگاه مي كنند.

به گزارش "مهر"، انسرينگ از ديگر آيتم هاي اين برنامه است. در اين آيتم بازيگران با درآوردن صداي علي دايي، برانكو و ... انسرينگ هاي مختلف را با زباني طنز، اما شيرين عنوان مي كنند. نامه ها و كامنت ها از ديگر آيتم هاي اين برنامه است. در بخش مسابقه هم بازيگران به شنوندگان كمك مي كنند تا پرسش هاي برنامه را پاسخ دهند. من نيز فرصتي پيدا مي كنم تا با ابوالقاسم صادقي سردبير و نويسنده برنامه و فريبرز گلبن تهيه كننده گفتگو كنم.

صادقي درباره شكل گيري برنامه "هفت شنبه" كه از مهرماه سال 84 روي آنتن راديو جوان رفته، مي گويد: "ما در گذشته صبح هاي جمعه برنامه هاي مختلفي در راديو جوان و ديگر شبكه هاي راديويي داشتيم. البته روند اين برنامه ها يكنواخت بود و هر كاري كه انجام مي داديم تا تحولي در برنامه سازي به وجود بيايد، نمي شد. تا اينكه عامل اين مساله را پيدا كرديم. ما تصميم گرفتيم مجري و گويندگان رسمي را حذف كنيم و كار را به هنرپيشه ها بسپريم، شايد بهتر جواب بدهد، چرا كه در گذشته هنرپيشه ها و گويندگان با هم هماهنگ نمي شدند و شنونده هم از برنامه استقبال نمي كرد، به همين دليل ما برنامه را يكدست و به جاي گوينده از هنرپيشه ها استفاده كرديم. اين روند جواب داد و حتي برنامه را صميمانه تر كرد. يعني ما اين صميمت را از استوديو شروع و آن را به شنونده منتقل كرديم."

وي در ادامه توضيح مي دهد: "بازيگران ما در اين برنامه همديگر را با نام كوچك صدا مي كنند، حتي براي صميميت بيشتر شنوندگان را هم با نام كوچك صدا مي كنيم تا صميمتي ميان استوديو و شنوندگان اين برنامه كه اكثراً هم جوان هستند و از قشر دانشجو به وجود بياوريم، به طوري كه شنونده احساس كند خودش در برنامه نقش دارد."

صادقي از استقبال شنوندگان راديو مي گويد كه قابل تصور نيست و آنها اين استقبال را با SMSها، نامه ها و ايميل هايي كه مي فرستند نشان مي دهند. او حتي اشاره مي كند در اين سال هايي كه در راديو برنامه ساخته، چنين پديده اي را نديده كه استقبال تا اين حد باشد، يعني حتي خود آنها هم نيز شگفتزده شده اند.

وي خاطرنشان مي كند: "بعد از مدتي كلوپ هفت تايي را راه اندازي كرديم و تعدادي از شنوندگان كپي شناسامه هاي خود را برايمان فرستادند. ما در اين برنامه روز تولد شنوندگاني را كه مي دانيم تبريك مي گوئيم. البته در آينده قصد داريم براي آنها هديه هم بفرستيم، حتي اگر شده يك كارت پستال ساده. ما دوست داريم شنوندگان احساس كنند برنامه مال خودشان است و در اين برنامه سهيم هستند. ما هر هفته ميهماناني از ميان شنوندگان داريم. البته بايد اشاره كنم كه اين برنامه جايگزين برنامه "جمعه خوب من" شده است."

وي درباره اينكه چرا نام برنامه "هفت شنبه" شد، بيان مي كند: "تا نون نام هاي مختلفي براي برنامه صبح هاي جمعه داشتيم، اما ما قصد داشتيم نامي بگذاريم كه بتوانيم با اين نام بازي كنيم. البته عدد هفت براي ما ايرانيان مقدس است. تمام موضوعاتي كه در هفته داريم با عدد هفت شروع مي كنيم، حتي در اعلام ساعت. ما در آينده مي خواهيم كلكسيون هفت تايي از آثار مختلف بينندگان را شكل دهيم. مهم ترين برنامه هفت شنبه در آينده اجراي برنامه در شهرستان ها و در مناطق مختلف تهران است."

سردبير و نويسنده برنامه كه تمام متن هاي برنامه را غير از دسته گل هفت تايي كه كار شنوندگان است، خودش مي نويسد، توضيح مي دهد: "اين برنامه مختص شهر خاصي نيست. ما سعي مي كنيم شنوندگان تمام شهرستان ها را داشته باشيم. در حال حاضر فقط يك مشكل داريم. مخاطبان شهرستاني هم از طريق نامه، SMS و ايميل اشاره كرده اند كه احساس نمي كنند برنامه براي تهران است، بلكه فكر مي كنند اين برنامه براي خودشان است."

وي از استرس هاي برنامه زنده مي گويد كه تمام برنامه استرس است و اگر بچه ها هماهنگ نباشند او را عصبي مي كند. البته او اشاره مي كند كه كنداكتور و منظم بودن برنامه ها طبق كنداكتور استرس را كمتر مي كند و برنامه سازاني موفق هستند كه در برنامه زنده حداقل نيم ساعت جلوتر از برنامه باشند.

فريبرز گلبن كه از تهيه كنندگان قديمي راديو است، اشاره مي كند: "استرس برنامه هاي زنده زياد است، اما اگر عوامل با هم باشند استرس ها به حداقل مي رسد. از سوي ديگر ما در اين برنامه استرس خودمان را به همديگر منتقل نمي كنيم. شخصاً برنامه "هفت شنبه" برايم خيلي جذابيت دارد. البته همه با مشكلات برنامه زنده آگاه هستند، حتي خود آقاي ضرغامي و مديران مي دانند در برخي مواقع ممكن است برنامه گاف هايي داشته باشد، اما مهم اين است كه بتوانيد با تبحري كه داريد برنامه را جمع و جور كنيد."

وي درباره حذف مجري و گويندگان رسمي به "مهر"‌ مي گويد: "از يك سو كار را راحت كرده و از سوي ديگر سخت شده است. به عنوان نمونه من ديگر با مجري و بازيگران مجادله نمي كنم كه با همديگر هماهنگ شوند، ولي اگر مجري حضور داشته باشد و با عوامل هم هماهنگ باشد، مسلماً به كار كمك مي كند."

گلبن درباره جايگاه راديو در ميان شنوندگان اشاره مي كند: "جايگاه راديو خيلي بالاتر از اين حرف هاست. من عمرم را در راديو گذاشته ام. با توجه به اينكه با اين برنامه تعداد زيادي شنونده گرفتيم، اما 10 درصد كار را انجام داديم و 90 درصد مانده است. ما بايد انرژي زيادي براي كار بگذاريم. در حال حاضر راديو با وجود مشكل بودن كار خيلي بهتر از تلويزيون عمل مي كند."

وي ادامه مي دهد: "متاسفانه ما از امكانات خود استفاده نمي كنيم. ما با همين امكاناتي كه در دست داريم با خلاقيت مي توانيم برنامه پرشنونده اي بسازيم. برنامه "هفت شنبه" برنامه اي تفريحي است همه شنوندگان در اقصي نقاط ايران دوست دارند." وي درباره جايگاه اين برنامه در كارنامه هنري اش مي گويد: "اگر بخواهم درجه بندي كنم، جزو برنامه هاي سوم و چهارم من قرار مي گيرد."

در حالي كه عوامل برنامه "هفت شنبه" استوديو پخش راديو جوان را ترك مي كنند تا جمعه هفته آينده مهمان راديو باشند، ما هم استوديو را ترك مي كنيم.