نشست عكاسي جنگ در خبرگزاري "مهر" : مشكل اصلي عكاسان مسائل مالي و رعايت‌نشدن كپي‌رايت است / مسئولان شناخت كافي از مقوله عكاسي ندارند

ميرهاشمي در ادامه يادآور شد: "ما متاسفانه نه تنها در زمينه عكاسي بلكه در عرصه همه هنرها دچار مشكل رعايت نشدن كپي رايت هستيم. بسياري از رسانه ها وقتي مي خواهند از عكس دفاع مقدس استفاده كنند، تب صفحه و تب آنتن دارند و به دنبال انجام كارهاي خود هستند وهيچ توجهي به مقوله عكاسي دركشور نمي كنند. اين مساله يكي از دلايلي است كه باعث ايجاد انجمن عكس  دفاع مقدس شد. عكاسان فعالترين قشر هنرمند حاضر در جنگ بودند و آثارشان به خوبي نشان مي دهد كه تا چه اندازه در جبهه حضورداشتند و تا چه اندازه آثارخوب در اين عرصه توليد كردند. اما به راستي بايد پرسيد كه دراين چند سال چقدربه قشر عكاس توجه شده است. متاسفانه برخي اوقات حتي به آثار باارزش عكاسي دفاع مقدس توجه كافي صورت نگرفته و عكس هاي باقيمانده از جنگ بر اثر بي توجهي از ميان رفته اند."

اين عكاس با اشاره به اينكه در خصوص انتشار عكس ها يا برگزاري نمايشگاه عكس دفاع مقدس فعاليت كارشناسانه صورت نگرفته توضيح داد: "عكس همواره توجه به يك لحظه و "آن" است، اما برخي اتفاقات تكرارشدني و مداوم هستند و برخي پديده ها تكرار نمي شوند. دفاع مقدس از جمله پديده هايي است كه ديگر هيچ وقت تكرار نخواهد شد و 8 سال مقاومت و دفاع يك ملت به اين شكل ديگر مجال تجلي پيدا نخواهد كرد. بنابراين لازم است در خصوص انتشار عكس هاي دفاع مقدس و نمايشگاههاي عكس اين عرصه دقت بيشتري صورت بگيرد تا اين نوع آثار تاثير بيشتر و بهتري بر مخاطب داشته باشد."

وي تاكيد كرد: "اينكه يك نمايشگاه عكس در زمينه دفاع مقدس چه زماني، چه جايي، به چه شكل و با چه نوع عكس هايي به نمايش درآيد، اهميت زياد و نياز به كار كارشناسي دارد. ولي متاسفانه تاكنون كمتر به اين مساله توجه شده است. انجمن عكس دفاع مقدس براي برگزاري نمايشگاه اقدام به تشكيل گروه انتخاب و تحقيق مي كند تا اين گروهها به دقت عكس ها را با توجه به مضمون و زمان و مكان برگزاري نمايشگاه انتخاب كنند و حتي هيات داوران تشكيل مي دهيم تا بهترين هاي هر نمايشگاه را شناسايي و معرفي كند."

ميرهاشمي با اشاره به اينكه مسئولان شناخت كافي از مقوله عكاسي ندارند، اعلام كرد: "متاسفانه به مسائل كارشناسي و اصول فعاليت عكاسان و تاثير آن بر مخاطب توجه چنداني نمي شود. براي نمونه، يكبار به مناطق جنگي غرب كشور رفته بودم و در سطح وسيعي تعداد زيادي ازعكس هاي جنگ به نمايش گذاشته شده بود، اما با آنكه تلاش زيادي براي جمع آوري و نمايش عكس ها صورت گرفته بود، هيچ بررسي نسبت به مخاطبان اين عكس ها اعمال نشده بود. مساله اينجاست كه نوع ديدگاه مسئولان اشتباه است. همه خود را صاحب نظر و ديدگاه كارشناسي و تعيين كننده مي دانند و به اعمال عقايد و نظرات خود مي پردازند."

رضا برجي، عكاس و مستندساز عرصه دفاع مقدس، در خصوص بحث شرايط عكاسي و عكاسان دوران دفاع مقدس در نشست عكاسي جنگ خبرگزاري "مهر" گفت: "در طول دفاع مقدس هر كاري كه در عرصه عكاسي صورت گرفته، به وسيله عكاسان و خودجوش بوده است. بعد از جنگ هم به آثار عكاسان جنگ توجه چنداني صورت نگرفت و اين افراد از هيچ حمايتي برخوردار نشدند. متاسفانه مقوله عكاسي در مطبوعات ما جدي گرفته نمي شود. در جنگ هايي كه در كشورهاي مختلف طي چند سال اخير برپا شد از جمله جنگ بوسني، افغانستان يا عراق به مقوله عكاسي براي ثبت تصاوير توجه چنداني صورت نگرفت. مطبوعات در بسياري اوقات يك خبرنگار را به كشور در حال جنگ مي فرستادند و از او مي خواستند چند عكس هم بگيرد و با خود بياورد. بي آنكه نگاه عكاس و تجربه او در نظر گرفته شود."

وي ادامه داد: "عكس نقش درجه دو در مطبوعات ما دارد و مديران مطبوعاتي كشور بيشتر به مساله خبر و امور نوشتاري توجه و علاقه نشان مي دهند تا اينكه عكس را جدي بگيرند. در جنگ عراق ما براي عكاسي از اين واقعه به هتل فلسطين در بغداد رفتيم. وقتي من فهرست نمايندگان نشريات و عكاس ها را نگاه كردم، متوجه اين مساله شدم كه فقط از كشور فرانسه 65 عكاس و خبرنگار در اين هتل حضور دارند كه 50 نفر آنها عكاسند. اما حضور عكاسان ايراني بسيار محدود بود. در ايران عكاس هايي بودند كه براي اعزام به عراق تلاش زيادي مي كردند، اما هيچ اقدامي از سوي مطبوعات و حتي خبرگزاري ها صورت نمي گرفت."

اين عكاس با اشاره به رعايت نشدن قانون كپي رايت در كشورمان خاطرنشان كرد: "وجود اينترنت موجب شده شرايط و اوضاع عكاسي بدتر شود و يك قدم به عقب برود. به اين جهت كه پيش از گسترش اينترنت عكاسان حوادث فعاليت گسترده اي داشتند و به ثبت تصاوير براي مطبوعات و ساير رسانه ها مي پرداختند، اما با وجود اينترنت، رسانه ها به تهيه عكس از آن مي پردازند و شرايط براي فعاليت عكاسان دشوارتر شده است. ما عكاسان ماهر و باتجربه اي در عرصه دفاع مقدس داريم كه با توجه به مسائل و مشكلات مختلف از جمله كمبود امكانات به فعاليت خود ادامه مي دهند و به عقيده من سطح كاري آنها از عكاسان ديگر جهان بالاتر است."

وي ادامه داد: "من مدتي قبل به بوسني رفته بودم، عكاسان آنجا مي گفتند پس از جنگ بيش از 170 نمايشگاه عكس جنگ را در كشورهاي مختلف دنيا برگزار كرده اند. عكاسان اين كشور پس از جنگ تحت حمايت و توجه انجمن حفظ دستاوردهاي جنگ قرار مي گيرند و اين انجمن با سازماندهي عكاسان و آثارشان اقدام به انتشار و نمايش عمومي اين عكس ها در جهان كرده است. در حالي كه عكاسان جنگ ما با پايان يافتن جنگ مظلوم تر شده اند و هيچ توجهي به آثارشان نشده است. زماني من به محل قرارگيري نگاتيوهاي عكس دوران جنگ لشكر سيدالشهدا رفتم. اين نگاتيوها درون همان فايل هاي ابتدايي قرار داشت و در عمل از بين رفته بود. تا جايي كه از ميان 1000 قطعه نگاتيو تنها دو عكس قابل بازيافت و استفاده بود."

عباس حاجي پور، از عكاسان جنگ و رئيس انجمن عكاسان جانباز و ايثارگر، در ادامه نشست درباره وضعيت ارائه و استفاده از آثار عكاسان جنگ گفت: "در اين انجمن عكاساني عضو هستند كه خودشان جانبازند يا از فرزندان و خانواده شهدا و ايثارگران هستند كه با موضوع هاي مختلف اقدام به عكاسي مي كنند. يكي از سياست هاي مهم انجمن شناسايي افراد فعال در زمينه دفاع مقدس و آثار آنهاست كه هنگام وقوع جنگ در جبهه ها حضور داشتند و به فعاليت گسترده مي پرداختند. آدم هايي فراموش شده كه پس از جنگ هيچ توجهي به آنها صورت نگرفته است."

وي خاطرنشان كرد: "من در چند سال گذشته درباره نگاه مردم به عكس هاي جنگ و تاثيري كه اين نوع آثار بر آنها داشته تحقيقي كردم كه بر اساس نتايج اين تحقيق 89 درصد سئوال شوندگان مخالف ارائه عكس هاي شهدا به شكل كنوني هستند. در اين ميان 63 درصد مخالفين را خانواده شهدا و ايثارگران تشكيل مي دهند. اين افراد هيچ كدام نسبت به مطرح شدن بحث شهدا و ايثارگران جنگ در جامعه مشكل نداشتند، مشكل اصلي بر سر چگونگي و نوع آثاري است كه متاسفانه كارشناسي لازم در خصوص آنها صورت نگرفته است."

حاجي پور كه تعدادي از عكس هاي تبليغاتي شهدا را با خود به نشست عكاسي جنگ خبرگزاري "مهر" آورده بود، ضمن نشان دادن اين عكس ها اظهار داشت: "در حال حاضر تعدادي عكس از خط مقدم و پشت جبهه در جامعه ارائه مي شود و يكي از مغازه هاي ميدان انقلاب به انتشار و فروش تعدادي از عكس هاي شهدا و ايثارگران دفاع مقدس مي پردازد. اين عكس ها از نظر زيبايي شناسي، مردم شناسي، روانشناسي و جامعه شناسي مورد بررسي قرار نگرفته اند و تعداد زيادي از عكس هاي انتشاريافته به هيچ وجه تاثير مثبت و خوبي بر مخاطب نمي گذارد. طي سال هاي اخير، عكس هاي دفاع مقدس مورد كارشناسي قرار نگرفته اند و از اين منظر عكس ها را مورد تجه قرار نداده اند."

وي تاكيد كرد: "متاسفانه نوع رابطه متوليان و مديران فرهنگي از بالا به پائين است و همين مساله موجب مي شود شرايط حاكم بر مقوله عكاسي بهبود پيدا نكند. در ساير كشورهاي جهان هم جنگ بر سر حفظ وطن وجود داشته و معمولا زاويه ديد هنرمندان به مقوله هنر برآمده از جنگ نگاهي ناسيوناليستي است. در حالي كه ما معتقد به دفاع آن هم دفاع مقدس هستيم و اين مساله بايد در آثار مختلف هنري ما انعكاس پيدا كند. اما نوع انعكاس آثار هنري دفاع مقدس به هيچ وجه عميق و فراگير نبوده و به همين خاطر نسل جديد ما با جنگ تحميلي بيگانه است. مشكل اصلي بر سر راه رشد و گسترش عكاسي دفاع مقدس، سيستماتيك و عملياتي است. يعني در بخش اجرا مشكل وجود دارد كه بايد با نگاه مثبت و موثر مسئولان حل شود."

رئيس انجمن عكاسان جانباز و ايثارگر با بيان اينكه هيچ فيلتري در زمينه انتشار آثار دفاع مقدس وجود نداشته، اظهار داشت: "خروجي كه در بخش عكس دفاع مقدس وجود دارد با مطلوب فاصله زيادي دارد. اين عكس ها بايد بتوانتد به پرسش هاي ذهني مخاطبان پاسخ بدهند و حتي حركت به وجود بياورند. زماني كه تعدادي عكس از زندان ابوغريب انتشار پيدا مي كند، تاثيرات شگرفي بر مسائل مختلف سياسي مي گذارد. حتي در نمايشگاههاي فتوآرت كه معمولا از عكس هاي جنگي استفاده نمي شود، اين نوع آثار به نمايش درمي آيند."

حاجي پور ادامه داد: "ما عكاس خوب زياد داريم، اما هيچ حمايتي از عكاسان در رده ها و بخش هاي مختلف صورت نمي گيرد. نگاههاي بسته و غيركارشناسي برخي از مسئولان شرايط را براي انتشار عكس هاي خوب و قابل قبول كه ارزش هنري و زيبايي شناسانه داشته باشد، تا حدود زيادي مسدود كرده است. حتي برخي اوقات هزينه مي شود، اما اين هزينه صرف كارهاي غيرضروري مي گردد و هيچ توجهي به نتيجه كار و محصول نهايي نمي شود."