به گزارش خبرگزاری مهر، مراسم یادبود بیست و ششمین سالگرد فاجعه ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ در روز ۳۰ دی ۱۳۹۴ در سفارت جمهوری آذربایجان در جمهوری اسلامي ایران، برگزار شد.
در ابتدای این مراسم برای شادی روح شهدای فاجعه ۲۰ ژانویه دعا خوانده شد و سپس فیلم مستندی در رابطه با فاجعه مذکور به نمایش درآمد.
نیروهای ارتش شوروی که بدون هیچگونه اطلاع قبلی در بامداد روز ۲۰ ژانویه وارد شهر شده بودند، ساکنین بی‌دفاع شهر را که به منظور نشان دادن اعتراض خود به کوچه و خیابان آمده بودند، به آتش تیربارها و مسلسل‌ها بستند. در این شب، سربازان شوروی در مناطق مختلف باکو، ۱۲۱ نفر را به قتل رسانیده و بیش از ۷۰۰ نفر از شهروندان را زخمی کردند. با احتساب روزهای بعدی، در مجموع ۱۳۲ نفر کشته شدند که از این تعداد ۱۲۳ نفر مرد، ۵ نفر زن و ۴ تن کودک بودند.
در فاجعه ۲۰ ژانویه، در کنار آذربایجانی‌های مسلمان، ۶ نفر روس، ۳ نفر تاتار و ۳ نفر یهودی ساکن باکو نیز کشته شده‌اند. در میان کشته‌شدگان ۴ نفر نظامی، ۱ نفر پزشک و ۴ نفر دارای مدرک دکترا بوده‌اند. در میان بيش از ۷۰۰ نفر زخمی ثبت‌شده، ۲۵ زن و ۲۰ کودک نیز حضور داشته‌اند.
در اواخر دهه ۱۹۸۰ تنش های اجتماعی-سیاسی آذربایجان شدت یافت. فرآیندهای موجود در اتحاد جماهیر شوروی سابق، عدم انجام صحیح اصلاحات اقتصادی و وقوع اشتباهات فاحش در عرصه سیاست ملی موجب گسترش جنبش‌های ملی-آزادیخواهانه در آذربایجان نیز شد. یکی از مهمترین دلایل شدت یافتن وضعیت اجتماعی-سیاسی در آذربایجان، ابراز ادعاهای ارضی از سوی ارمنستان علیه آذربایجان و طرح مشکل ساختگی قره‌باغ کوهستانی بود. سران اتحاد جماهیر شوروی که بهانه جلوگیری از وقوع اغتشاشات جمعی را بدست آورده بودند، در ماه ژانویه سال ۱۹۹۰، اعزام نیروهای نظامی به باکو را آغاز نمودند.
در شب نوزدهم ژانویه، مرکز برق تلویزیون آذربایجان منفجر شد. کمیسیون دولتی تحقیق در رابطه با فاجعه ۲۰ ژانویه اثبات نموده است که انفجار مذکور توسط ارگان‌های اطلاعاتی شوروی برنامه‌ریزی و اجرا شده است.
مصوبه مورخ ۱۹ ژانویه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی مبنی بر اعلام وضعیت فوق‌العاده در شهر باکو از روز ۲۰ ژانویه نیز تنها از ساعت ۶ صبح روز ۲۰ ژانویه و آن هم توسط خودروهای زرهی به مردم ابلاغ شد.
ملت آذربایجان همه ساله در روز ۲۰ ژانویه، خاطره فرزندان قهرمان خود با احترام یاد نموده و فاجعه ۲۰ ژانويه به عنوان روز عزاي عمومي به شکلی گسترده گرامی داشته می‌شود.
مجموعه شکوهمند «مشعل ابدی» به منظور احترام به یاد و خاطره شهدای مبارزه در راه آزادی آذربایجان با اقدام حیدر علی‌اف رهبر فقید ملت آذربایجان در خیابان شهدا که در بلندترین نقطه شهر باکو قرار دارد، بنا نهاده شده است. به موجب فرمان مورخ ۱۷ ژانویه ۲۰۰۰ ریاست جمهوری آذربایجان، به شهدای فاجعه ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ لقب افتخاری «شهید ۲۰ ژانویه» داده شده است.
در اسناد رسمی تصویب‌شده در سالهای بعد نیز اهمیت منحصربفرد روز ۲۰ ژانویه به عنوان نماد قهرمانی در راه آزادی، استقلال، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشور در تاریخ معاصر آذربایجان قید شده است.
نظر شما