کمک به مستندنگاری آثار با فیلم تئاتر/ هیچ ارگانی از ما خرید نکرد

به گزارش خبرنگار مهر نشست رسانه ای مرکز موسیقی بتهوون به بهانه انتشار سومین سال تولید و پخش فیلم تئاتر صبح امروز دوشنبه ۱۰ اسفند ماه با حضور بابک چمن آرا مدیر این مرکز موسیقی، حسن معجونی، افسانه ماهیان و اشکان خیل نژاد سه کارگردانی که آثارشان توسط این موسسه منتشر شده است در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.

در ابتدای این نشست رسانه ای چمن آرا عنوان کرد: اسفند ۹۱ اولین مجموعه فیلم تئاتر را به صورت رسمی وارد بازار کردیم و حالا که اسفند ۹۴ است به بهانه سه ساله شدن این اتفاق نشست خبری ترتیب داده ایم.

انتشار ۵۲ عنوان فیلم تئاتر در سه سال گذشته

وی با اشاره به اینکه اولین فیلم تئاتری که در زمان کودکی دیده است «شهر قصه» بوده است، یادآور شد: قدم اول برای تولید این مجموعه که واسطه آقای سرسنگی در تماشاخانه ایرانشهر برداشته شد به این شکل بود که آنها ۵ عنوان تئاتر را برای فروش در تماشاخانه به فیلم تبدیل کرده بودند که من در آن زمان تقاضا کردم که فیلم ها را برای توزیع در اختیار ما نیز قرار دهند. بعد از آن بود که پیشنهاد دادم مجموعه ای تولید شود که توزیعش با ما باشد و امروز بعد از سه سال ۵۲ عنوان کار منتشر شده که ۲۲ فیلم تئاتر متعلق به نمایش های ایرانشهر و بقیه با هماهنگی با تهیه کننده و کارگردان صورت گرفته است.

چمن آرا با اشاره به اینکه نیما دهقان و بابک برزویه کارگردان های این مجموعه بوده اند، بیان کرد: قرار است طی یکی دو هفته پایانی سال چهار عنوان کار دیگر نیز منتشر شود که در میان آنها یک مجموعه نمایشنامه خوانی که تابستان گذشته با حضور فرهاد آییش، محمد چرمشیر، حمید امجد و نادر برهانی مرند برگزار شد، وجود دارد.

وی با اشاره به کیفیت این آثار عنوان کرد: در طول این مدت صدابرداری آثار اصلاح شده و از نظر تعداد دوربین، زاویه دوربین و نوع تدوین نیز بهبود پیدا کرده است. در این مجموعه ما پشت صحنه، گالری عکس و در صورتی که متن کار در اختیار ما قرار داشته باشد زیرنویس تئاتر ها را هم خواهیم داشت. حتی در نمایش «مردی برای تمام فصول» بهمن فرمان آرا یک سی دی مجزا از موسیقی کار که ساخته کارن همایون فر است، وجود دارد.

چمن آرا با اشاره به ویژگی های مثبت انتشار فیلم تئاتر بیان کرد: علاوه بر مساله آموزش، فیلم تئاتر می تواند در بازگشت مخاطب به سالن های تئاتر موثر باشد. مساله بعدی نیز این است که تاکنون کمتر پیش آمده که آثار نمایشی بعد از سال ها دوباره اجرا بشوند اما تصور من این است که بعد از انتشار این فیلم تئاتر شاهد اجرای مجدد این نمایش ها بیشتر از سال های قبل بوده ایم. نکته مورد توجه دیگر نیز این است که از این پس کارگردان های تئاتر ما به مخاطبانی که به شکل تصویری آثارشان را نگاه می کنند نیز فکر می کنند.

در ادامه حسن معجونی درباره این اتفاق گفت: مهمترین دغدغه ما برای این که یک تئاتر خودش را مهمان تصویر کند این است که همیشه فرد دیگری جدا از کارگردان بخش کارگردانی تصویری آثار را برعهده داشته است که متاسفانه هماهنگی هم میان او و کارگردان هنری نمایش صورت نمی گیرد.

پیشنهاد تولید نمایشنامه خوانی ها به صورت کتاب صوتی

این کارگردان و بازیگر تئاتر متذکر شد: در دهه ۵۰ شاهد نمایش آنلاین تئاتر در تلویزیون بودیم که اتفاق بسیار خوبی بود. اتفاق دیگری که در سال های گذشته در تلویزیون رخ داد، تولید تله تئاتر بود که البته کارگردان هنری و تلویزیونی جداگانه ای داشت. معتقدم تولید فیلم تئاتر در واقع یک کاسه کردن این دو اتفاق است. خوشبختانه در تجربه هایی که برای تولید فیلم تئاتر داشتم جایگیری دوربین ها با هماهنگی من انجام شدند. در نهایت معتقدم که تولید فیلم تئاتر اتفاق بسیار خوبی است که به لحاظ مستندنگاری نیز به تئاتر ما کمک می کند. پیشنهاد من برای تولید نمایشنامه خوانی ها نیز این است که این آثار به صورت کتاب های صوتی تولید شوند نه تصویری.

افسانه ماهیان نیز درباره این اتفاق بیان کرد: معتقدم که وظیفه وزارت ارشاد و اداره کل هنرهای نمایشی است که برای تولید فیلم تئاتر پیش قدم شوند اما الان که بخش خصوصی دارد این کار را می کند بهتر است که دولت با این گروه ها تعامل داشته باشند. قصد اول ما از ویدئویی کردن تئاتر ها این است که تئاتر در سبد فرهنگی خانواده ها قرار گیرد اما گام اصلی و مهم ما که برای جریان فرهنگی کشور نیز مهم است، این است که این فیلم تئاتر به یک مرجع تصویری تبدیل شود. بنابراین معتقدم که تولید و انتشار این آثار باید بزرگتر و گسترده تر از چیزی که است، باشد.

وی ادامه داد: باید تولید تئاتر به شکل ریشه ای جا بیفتد چون مثلا اگر زمانی موسسه بتهوون نباشد باید دید که چه کسی قرار است این کار را ادامه دهد. در حال حاضر کیفیت آثار دیجیتال به شکلی است که ما می توانیم کارها را به بهترین شکل ضبط کنیم. حتی معتقدم که باید پیگیر آثاری همچون نمایش های بهرام بیضایی و حمید سمندریان باشیم که در دهه ۷۰ ثبت شده بودند اما معلوم نیست حالا کجا هستند.

کارگردان نمایش «هم هوایی» یادآور شد: الان بعد از سه سال باید آزمون و خطاها سپری شده باشد و امکاناتی فراهم باشد تا در نوع تصویربرداری، انتخاب لنز، تعداد دوربین و ... کاملا حرفه ای عمل کنیم تا جایی که مخاطب احساس کند در سالن تئاتر حضور دارد.

چمن آرا نیز در این زمینه عنوان کرد: باید بگویم که ما تنها گروهی نیستیم که تصویربرداری تئاتر ها را برعهده داریم. بلکه گروه های مختلفی این کار را انجام می دهند و مسترهایشان را به دست ما می رسانند. نهایتا امیدوارم بتوانیم ایرادهایمان را برطرف کنیم. از این ۵۲ فیلم تئاتری که تولید شده ۱۵۰ هزار عدد دی وی دی فروخته شده است در حالی که تا به حال حتی یک عدد از این محصولات را یک سازمان، ارگان و یا دانشگاه از ما خریداری نکرده است.

سفارش تولید فیلم تئاتر به کارگردان ها

در بخش دیگری از این نشست رسانه ای اشکان خیل نژاد اظهار کرد: معتقدم ۴ گونه تصویربرداری از تئاتر داریم؛ اولین گونه گزارشی است که آقای معجونی به آن اشاره کرد و در دهه ۵۰ پخش می شد، نوع دوم به شکلی است که تئاتر روی صحنه با حضور مخاطبان در سالن ضبط شود، گونه سوم تله تئاتر است که با حضور کارگردان تلویزیونی و هنری تولید می شود و در نهایت هم صاحب اثر مشخص نیست، گونه چهارمی هم وجود دارد که در آن قرار نیست از نمایشی که روی صحنه است تصویربرداری شود بلکه از کارگردانی خواسته می شود به صورت تله، نمایشی را برای پخش تلویزیونی تولید و آماده کند.

وی ادامه داد: مرکز موسیقی بتهوون می تواند وارد این جریان شود و به این ترتیب می تواند آثاری را که روی صحنه تئاتر نمی توانند اتفاق بیفتند اشاعه و پخش دهند. نکته مثبت تولید فیلم تئاتر ها این است که مثلا اگر ۵۰ سال بعد کسی خواست درباره تئاتر ایران در دهه ۸۰ و ۹۰ پژوهش کند مثل امروز با فقدان آرشیو روبرو نیست. مثلا ما می شنویم تئاتر دهه ۴۰ عصر طلایی تئاتر ما بوده است اما هیچ منبع تصویری از این زمان نداریم.

در ادامه بابک چمن آرا با اشاره به اینکه از اینکه نهادهای دولتی هیچکدام از این مجموعه ها را خریداری نکرده اند ناراحت نیست، درباره پخش این مجموعه در شهرستان ها توضیح داد: باید بگویم که مقصر اینکه کالاهای فرهنگی در شهرستان ها کم است، مشخص نیست. در حالی که همه شهرستان ها فروشگاه های شهر کتاب و ارائه آثار فرهنگی دارند. متاسفانه رکود اقتصادی در زمینه فرهنگی در شهرستان ها بیشتر از تهران است.

وی اضافه کرد: اما فکر می‌کنم با وجودی که تلاش های ما به چشم نیامده اما در زمینه ارائه آثار به شهرستان ها موفق بودیم. این فیم تئاترها توسط ۵ پخش موسیقی در تهران و شهرستان ها و دو پخش‌کننده کتاب توزیع می شود. همچنین ما با دو اپلیکیشن و یک وب سایت قرارداد داریم که از این طریق همه آثارمان می تواند در همه جای دنیا در اختیار علاقمندان قرار گیرد.

مدیر مرکز موسیقی بتهوون برگزاری هفته فیلم تئاتر در مکان های مختلف جزو برنامه های ما است که تا به حال برای این کار با دو شهرستان هماهنگ شدیم و البته اولین برنامه نمایش فیلم تئاتر ما در خارج از کشور خواهد بود. پردیس چارسو نیز از اردیبهشت ماه برنامه نمایش فیلم تئاتر خواهد داشت.

ارایه ۴ فیلم تئاتر در آینده ای نزدیک

وی در پایان صحبت‌هایش درباره نوع قراردادی که موسسه بتهوون با هنرمندان تئاتر برای تولید فیلم تئاتر می بندد، توضیح داد: با همه گروه های نمایشی قرارداد بسته می شود که این قرارداد با تهیه‌کننده آن نمایش خواهد بود که البته در خیلی از موارد تهیه کننده و کارگردان یکی است. قراردادها به صورت یکسان برای همه گروه ها بسته خواهد شد و به این ترتیب که از انتشار اول یک فیلم تئاتر یک درصد به تهیه کننده می رسد و در انتشار دوم درصد بیشتری به وی تعلق خواهد گرفت. البته در صورتی که خود ما تصویربرداری کار را برعهده داشته باشیم درصد مولف که بابت نشر اول به تهیه کننده تعلق می گیرد، پرداخت نخواهد شد. چهار نمایشنامه خوانی و نمایش های «در پروازهای خروجی بود که گم شد ریحانه»، «کلمه، سکوت، کلمه» و «مضحکه شبیه قتل» چهار عنوان فیلم تئاتری هستند که به زودی منتشر خواهند شد.