خبرگزاری مهر، گروه بین الملل ـ رامین حسین آبادیان: بحران سوریه در اوایل سال ۹۴ در حالی وارد پنجمین سال خود شد که محور آمریکایی ـ غربی ـ عربی فعالیت های خود علیه دولت دمشق با هدف سرنگونی آن را تشدید کردند. حمایت های ترکیه از تروریست های تکفیری داعش افزایش یافت، عربستان سعودی نیز بر حمایت های مالی خود از تکفیریهای داعش افزود و ایالات متحده آمریکا هم روند تسلیح معارضان سوری را تسریع کرد.
جنگ روانی رسانه ها در خصوص تصمیم ترکیه برای حمله نظامی به سوریه
در اوایل سال ۹۴ رسانه های غربی و ترکیه ای اخبار زیادی را مبنی بر آمادگی ارتش ترکیه برای مداخله نظامی در سوریه منتشر کردند. در همین رابطه نشریه آمریکایی «هافینگتن پست» با انتشار گزارشی اعلام کرد که ارتش ترکیه خود را برای مداخله نظامی در سوریه آماده می کند. این نشریه آمریکایی همچنین نوشت: «به نظر می رسد که عربستان سعودی نیز ترکیه را در این جنگ یاری می کند».
این نشریه آمریکایی همچنین به نقل از یک منبع آگاه که نخواست نامش فاش شود، نوشت: «در حال حاضر همه چیز از مرحله احتمال عبور و به مرحله قطعیت رسیده است. هم اکنون ارتش ترکیه خود را برای حمله به سوریه آماده می کند».
علاوه بر گزارش این روزنامه آمریکایی چند رسانه دیگر نیز به مسأله احتمال حمله نظامی مستقیم ترکیه به سوریه دامن زدند؛ مسأله ای که با وجود گذشت حدود ۱۰ ماه هنوز هیچ خبری از آن نیست. در واقع بعید نیست که انتشار چنین اخباری در یک بازه زمانی با حمایت مستقیم آنکارا و با هدف ایجاد جنگ روانی به منظور امتیازگیری از دولت دمشق اتفاق افتاده باشد.
با این حال، حتی اگر گمانه زنی های رسانه ها در خصوص تصمیم آنکارا برای حمله نظامی به سوریه واقعیت هم داشت، عدم همراهی ایالات متحده آمریکا با مقامات دولت ترکیه موجب شد تا چنین طرحی هیچگاه از سوی دولت این کشور عملیاتی نشود.
تنگ تر شدن حلقه محاصره شهرک های شیعه نشین «فوعه» و «کفریا» توسط تکفیریها
شهرک‌های فوعه و کفریا در۱۰ کیلومتری شمال شرقی شهر ادلب واقع شده و حدود ۳ کیلومتر با یکدیگر فاصله دارند. تا پیش از سقوط شهر ادلب و با توجه به اینکه مناطق همجوار این دو شهرک تحت تصرف گروههای مسلح تروریستی از جمله جبهه النصره بود، یک جاده این دو شهرک را به ادلب مرتبط می‌ساخت که با سقوط ادلب این راه ارتباطی نیز قطع شد.
گروههای تروریستی تکفیری با هدف تشدید فشارها بر شیعیان سوری به منظور دست کشیدن آنها از حمایت «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه در اوایل سال ۹۴ اقدام به محاصره شهرک های شیعه نشین «فوعه» و «کفریا» کردند. پس از محاصره شهرک های «فوعه» و «کفریا» در حومه استان ادلب حدود ۵۰ هزار ساکن این دو شهرک در شرایط بسیار وخیم معیشتی قرار گرفتند.
شکست گروههای تروریستی تکفیری در تصرف فوعه و کفریا آنها را واداشت، با تحت فشار گذاشتن اهالی، آنها را وادار به تسلیم کنند، یا حداقل با تضعیف آنان اشغال این شهرک‌ها را تسهیل کنند. در این راستا این گروه‌ها ضمن قطع کامل خطوط انتقال آب و برق و گاز، از ورود هرگونه مواد غذایی، دارویی و امدادرسانی به شیعیان این شهرک‌ها جلوگیری کردند.
ضرب شست ارتش سوریه و نیروهای حزب الله به تکفیریها در نبرد بزرگ «القلمون»
شهر «القلمون» واقع در حومه دمشق از جمله شهرهای مهم و استراتژیک در سوریه محسوب می شود. شهر «القلمون» به دلیل داشتن ساختار کوهستانی همواره مکان مناسبی برای تحرکات گروه های تکفری بوده است بدین صورت که تکفیریها از آن به عنوان منطقه ای صعب العبور برای پنهان شدن و ادامه تحرکات تروریستی خود استفاده می کردند.
از سوی دیگر، بخشی از ارتفاعات القلمون در سوریه و بخش دیگری از آن در لبنان قرار دارد، به همین دلیل هر گروهی که موفق به سیطره بر این منطقه شود، بر همین اساس اگر تروریست های تکفیری موفق به سیطره بر آن می شدند، بدون شک بر مناطق واقع در اطراف آن نیز اشراف کامل پیدا می کردند.
نیروهای ارتش سوریه و مقاومت مردمی لبنان پیروزی های بزرگی را در مبارزه با تکفیریها در القلمون به دست آوردند که حتی برخی رسانه های غربی از جمله رویترز نیز از این پیروزی ها به عنوان «دستاورد» یاد کردند. محور مقاومت موفق شد طی چند عملیات گسترده و پی در پی بر تمامی مراکز وابسته به تروریست های داعش و جبهه النصره در مناطق غربی القلمون سیطره یابد.
در جریان عملیات محور مقاومت ده ها تروریست داعش و جبهه النصره به هلاکت رسیده و بسیاری نیز به شدت مجروح شدند. در پی ایجاد شکاف گسترده در صفوف تروریست ها در القلمون بخشی از آنها فرار را بر قرار ترجیح داده و به اشکال مختلف از جمله پوشیدن لباس زنان پا به فرار گذاشتند و برخی دیگر نیز به اردوگاه های پناهندگان سوری در مرزهای لبنان گریختند و در آنجا پناه گرفتند.
اهمیت نتایج نبرد «القلمون» در این است که این نتایج و دستاوردها خط بطلانی بر شایعات مبنی بر نزدیک بودن آغاز «نبرد بزرگ دمشق» کشید. رسانه های منطقه ای و بین المللی حامی گروه های تکفیری اینگونه القا می کردند که تروریست های «جیش الفتح» پس از پیشروی در حلب و ادلب در اندیشه آغاز نبرد بزرگ دمشق و تسلط کامل بر این شهر هستند. با این حال، عملیات گسترده ارتش سوریه و نیروهای حزب الله لبنان در شهر استراتژیک «القلمون» تمامی معادلات را تغییر داد.
آغاز عملیات بزرگ پاکسازی شهر استراتژیک «الزبدانی» در حومه دمشق
ارتش سوریه به همراهی نیروهای مقاومت حدود ۸ ماه پیش عملیات گسترده ای را برای پاکسازی شهر الزبدانی در حومه دمشق آغاز کرد و در ساعات آغازین این عملیات توانست مسیر امدادرسانی تروریست ها را در شمال این شهر مسدود کند. پس از پاکسازی کامل شهر «القلمون» دیگر تمامی نگاه ها به «الزبدانی» دوخته شده بود. شهر الزبدانی از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است.
نظامیان ارتش سوریه در نهایت موفق شدند شهر «الزبدانی» را نیز مانند شهر «القلمون» از لوث تروریست های تکفیری پاکسازی کنند. بازپس گیری الزبدانی نقش بسزایی در تامین امنیت مرزهای مشترک سوریه و لبنان داشت و به نوعی می توان از عملیات آزادسازی آن به عنوان ادامه عملیات آزادسازی القلمون یاد کرد.
به طور کلی اهمیت نبرد «الزبدانی» واقع در حومه دمشق برای ارتش سوریه و نیروهای مقاومت مردمی در لبنان را می توان در موارد ذیل خلاصه کرد:
۱ـ این نبرد، دستاوردهای تسلط بر قلمون و ارتفاعات عرسال را تکمیل و ارتباط میدانی جنوب غرب سوریه با عمق لبنان و بخش غربی آن را قطع کرد.
۲ـ پیروزی کامل ارتش سوریه و نیروهای حزب الله لبنان بر تروریست های تکفیری در جریان نبرد شهر «الزبدانی» موجب شد تا دیگر مواضع و مراکز وابسته به تکفیری ها در سراسر مناطق مرزی مشترک میان سوریه و لبنان در تیررس محور مقاومت قرار گیرد.
۳ـ پیروزی در نبرد «الزبدانی» به تأثیرگذاری های یکی از کانون‌های خطرناک گروههای مسلح که امکان مسدود کردن مسیر بیروت به دمشق را فراهم می کند، پایان داد.
عملیات حسکه؛ تحقق دومین ناکامی تکفیریها پس از شکست در «کوبانی»
اهمیت استراتژیک شهر حسکه از نظر موقعیت جغرافیایی موجب شد تا تروریست های داعش پس از مسجل شدن شکستشان در شهر کُردنشین عین العرب (کوبانی)، به ناچار در صدد تسلط کامل بر این شهر برآیند. اهمیت استراتژیک حسکه به این دلیل است که به نوعی مسیر ارتباطی میان عراق و سوریه به شمار می رود. از همین رو، سیطره تروریست های تکفیری بر این شهر جابجایی تسلیحات برای آنها در میان دو کشور را تسهیل می کَرد.
ارتش سوریه پس از سلسله درگیری های گسترده و بی سابقه با تکفیری ها سرانجام توانست بخش های وسیعی از حسکه را منطقه امن اعلام کند. پیشروی های بی سابقه ارتش و نیروهای مردمی سوریه در حسکه در حالی اتفاق افتاد که آنها در جبهه های بزرگ دیگری در حال نبرد با تکفیری های داعش بودند.
با این حال، فشرده بودن درگیری ها و حتی هم زمان بودن آنها با یکدیگر موجب نشد تا حسکه نیز به سرنوشت استان الرقه تبدیل شود؛ استانی که تا امروز نیز همچنان تحت سیطره تکفیریهای داعش است.
عملیات نظامی روسیه در سوریه؛ نقطه عطفی در بحران این کشور
دخالت نظامی روسیه در سوریه نقطه عطفی در تحولات این کشور محسوب می شود. مسکو به درخواست رسمی دولت دمشق عملیات نظامی خود در سوریه علیه تروریست های تکفیری داعش را کلید زد. عملیات نظامی روسیه در سوریه با انتقادات شدید آمریکایی ها و غربی ها و هم پیمانان آنها در کشورهای حاشیه خلیج فارس مواجه شد. در واقع علت اصلی انتقادات آمریکایی ها از عملیات نظامی روسیه در سوریه را باید در جدیت روسها در مبارزه با داعش جستجو کرد.
آمریکا و غرب که در ظاهر خود را در قامت مبارزان با تروریسم نشان می دهند، در حقیقت دو شرط اصلی را برای مبارزه با تکفیریها در سوریه نصب العین خود قرار داده و می دهند؛
۱ـ در هرگونه مبارزه با تروریسم در سوریه تنها داعش باید هدف قرار گرفته شود.
۲ ـ تمامی حملات به دیگر گرو های تکفیری باید به گونه ای باشد که موجب تضعیف آنها نشود. یکی از مهم ترین دلایلی که موجب شده تا آمریکا تنها قائل به هدف قرار دادن داعش در سوریه باشد، حمایت های گسترده مالی و تسلیحاتی از این گروه تروریستی به ویژه از سوی دولت ترکیه است.
طبق آنچه که گفته شد کاملا بدیهی است که ایالات متحده آمریکا از حملات ارتش روسیه به داعش انتقاد کرده و آن را نقض قوانین بین المللی بخواند. روسیه در طول دوران مداخله نظامی خود در سوریه ضربات جبران ناپذیری را بر پیکره داعش و دیگر گروه های تکفیری وارد آورده است.
اما در این میان آنچه که خشم مخالفان سوریه را بیش از هرچیز دیگری برانگیخته این است که در حملات نظامی روسیه به مواضع تکفیریها در سوریه دولت هایی همچون آمریکا، عربستان و قطر که نقش اساسی در حمایت از تکفیریها دارند، هر یک به شکلی متضرر شدند.
برگزاری نشست بین المللی درباره سوریه در وین با حضور جمهوری اسلامی ایران
پس از سلسله رایزنی های فشرده، سرانجام یک نشست بین اللملی درباره سوریه با حضور جمهوری اسلامی ایران در شهر وین برگزار شد. نمایندگان ۱۷ کشور جهان از جمله، آمریکا، روسیه، ترکیه، عربستان و ایران در این نشست مشارکت داشتند. «محمد جواد ظریف» به نمایندگی از سوی جمهوری اسلامی ایران در این نشست شرکت کرد.
شرک کنندگان در نشست وین در نهایت با صدور بیانیه ای بر لزوم حل سیاسی بحران سوریه تأکید کردند. در بیانیه پایانی این نشست سخنی از لزوم کناره گیری بشار اسد از قدرت به میان نیامده بود. پس از برگزاری این نشست، برخی از رسانه ها محتوای آن را فاش کردند که از جمله مهمترین تحولات آن می توان به تلاش «عادل الجبیر» وزیر خارجه سعودی برای گنجاندن بند لزوم کناره گیری اسد در بیانیه پایانی اشاره کرد.
به نظر می رسد تلاش های «عادل الجبیر» برای به کرسی نشاندن دیدگاه رژیم سعودی در نشست بین المللی وین آن هم با حضور روسیه و جمهوری اسلامی ایران با ناکامی جدی مواجه شده بود.
پس از این نشست، نشست دیگری نیز با هدف بررسی بحران سوریه در عرصه بین الملل برگزار شد که آن هم در حل و فصل بحران سوریه هیچ نقشی ایفا نکرد.
نظر شما