خبرگزاری – گروه استانها: موزه‌ها از معدود مراکز حافظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند و هر یک از این اشیا در عین بی زبانی به هزار زبان سخن می‌گویند زیرا اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارایه می‌دهند.
موزه‌ها گنجینه هایی گرانبها بوده و در معرفی تاریخ هر مکان و زمان نقش اساسی ایفا می‌کنند.
موزه های باستان شناسی، مردم شناسی، حیات وحش، مفاخر و مشاهیر ملی بیرجند، میراث پهلوانی و وقف در بیرجند، موزه مردم شناسی، مشاهیر و آب در قاین، موزه مردم شناسی در نهبندان، موزه خصوصی بشرویه، موزه مردم شناسی سرایان، موزه مردم شناسی فردوس و موزه مردم شناسی خضری از جمله موزه های فعال و دایر در خراسان جنوبی بوده که چشم انتظار حضور علاقه مندان به تاریخ و هنر است.
موزه باستان شناسی بیرجند
موزه باستان شناسی بیرجند در سال ۱۳۷۱ تاسیس و راه اندازی شد و در سال ۱۳۷۴ با طراحی نو توسعه و تجهیز شده است.
این موزه مشتمل بر بخش‌های متعددی از جمله بخش سفال، مفرغ، سکه، بخش روشنایی، قرآن و کتابت و نیز مجموعه ای از اشیا و مواریث خاندن امیراسدالله علم است.
در موزه باستان شناسی بیرجند اشیا به نمایش گذاشته شده، سیر تاریخی مدون و منظمی را از هزاره سوم تا دوره قاجار مشتمل بر بخش های متفاوتی را در بر می‌گیرند، که از مهم‌ترین بخش های موزه می‌توان به بخش سکه و قرآن اشاره کرد.
سکه های به نمایش گذاشته شده در بخش سکه از قبل از اسلام آغاز و تا دوره قاجاریه خاتمه می‌یابد.
موزه مردم شناسی بیرجند
موزه مردم شناسی بیرجند نیز در سال ۱۳۷۲ از سوی میراث فرهنگی و پس از موزه باستان شناسی به بهره برداری رسید.
موزه مردم شناسی بیرجند در طبقه همکف عمارت مرکزی اکبریه واقع شده است، که هدف از ایجاد این موزه به نمایش گذاردن چگونگی معیشت و زندگی مردمی است که از طریق مشاغل و حرفی که برعهده داشته‌اند بدون بهره گیری از تکنولوژی و زندگی امروزی امرار معاش می‌کردند.
این موزه پیوندی را بین نسل جدید و گذشته پر افتخار نسل گذشته و پیشینیان او برقرار می‌کند و از مهم‌ترین بخش های آن می‌توان به بخش مراسم عروسی، قالیبافی، پارچه بافی، سفالگری، عطاری، دستاسی و آهنگری که در قالب مانکن هایی به نمایش گذارده شده‌اند اشاره کرد.
موزه مردم شناسی نهبندان
این موزه در خانه سالاری، از خانه های تاریخی زیبای شهر نهبندان و در داخل بافت تاریخی این شهر واقع شده که دارای وسعتی حدود ۱۸۰۰ متر مربع است.
خانه سالاری از نوع خانه های دو ایوانی است و با توجه به سبک معماری موجود، این خانه در اواخر دورة قاجار ساخته شده و در دوره های بعد الحاقاتی به آن اضافه شده است.
قسمت های مختلف موزه عبارت‌اند از: نمایشگاه عکس بناهای تاریخی، لباس های محلی، مراحل کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی، قالی بافی و نخ ریسی و ... .
آسباد های نهبندان به عنوان یکی از نمادهای این شهر شناخته شده و در بخشی از موزه ماکت یکی از آسبادها به نمایش در آمده است.
موزه میراث پهلوانی بیرجند
موزه میراث پهلوانی در سال ۱۳۸۵ مصادف با هفته دولت و با همکاری بخش خصوصی واقع در زورخانه قدیمی امیر عرب مشهور به «زورخانه لَو بَند» افتتاح شد.
سابقه زورخانه امیر عرب به بیش از ۲۰۰ سال قبل می‌رسد که در آن زمان فقط یک زورخانه در محله «لَب بند» و در فاصله دو بند معروف «حاجی محمد جعفر» و «باروت کوبان» در یک کوچه فرعی واقع بوده که با نام زورخانه لب بند (در لهجه محلی «لوب‌اند») مشهور بوده و اکنون به نام زورخانه امیرعرب فعّال است.
بنای تاریخی زورخانه امیرعرب از دیرباز محل ورزش پهلوانان نامدار بوده تا اینکه در سال ۱۳۸۰ ساختمان جدید این زورخانه به بهره برداری می‌رسد و فکر ایجاد موزه و نمایشگاهی دائمی از مواریث پهلوانی و ورزش باستانی در بنای تاریخی مذکور قوّت می‌گیرد.
قسمت های مختلف این موزه عبارت‌اند از: نمایش عکس های پهلوانان و پیشکسوتان صاحب نام، ابزار و آلات ورزشی (از قبیل میل، کباده، تخته شنا و ...)، ضرب، ابزار و آلات پهلوانی زینتی چون شمشیر و سپر و تعدادی مانکن که حالات مختلف ورزشی را به نمایش درآورده‌اند.
موزه مشاهیر و مفاخر ملی خراسان جنوبی
این موزه در قدیمی‌ترین ساختمان عمارت جهانی اکبریه (اواخر دوره زندیه) که ارگ حکومتی امیر علم خان بزرگ «حشمت الملک علم» بوده واقع شده و در قالب تصاویر برجسته و زندگینامه به معرفی مشاهیر و مفاخر استان در سه زمینه علمی، ادبی و مذهبی که در سطح ملی شهره و مطرح بوده‌اند و معرفی آثار و تألیفات ایشان می‌پردازد.
از جمله مفاخر قدیمی استان که در این موزه معرفی شده‌اند می‌توان به ابن حسام خوسفی، حکیم نزاری، حکیم بوذرجمهر قاینی، عبدالعلی بیرجندی و بدیع الزمان فروزانفر اشاره کرد. همچنین پنج تن از پدران علم ایران که از مشاهیر استان بوده‌اند در این موزه معرفی شده‌اند:
•پروفسور محمد حسن گنجی؛ پدر علم جغرافیای نوین و هواشناسی ایران
•دکتر مهدی بلالی مود؛ پدر علم سم شناسی ایران
•دکتر کاظم معتمد نژاد؛ پدر علم ارتباطات ایران
•دکتر سید محمد مشکوه؛ پدر علم اقتصاد نوین ایران
•دکتر علی اکبر بهرمان؛ پدر علم ارتودنسی ایران
موزه مردم شناسی طبس
موزه مردم شناسی طبس در محل موقوفه عمادالملکی معروف به «باغ خان» با مساحتی حدود ۴۴۰۰ متر مربع و در فضایی با زیر بنای حدود ۶۰۰ متر بربع راه اندازی شده است.
مجموعه «باغ خان» یک باغ تاریخی به یادگار مانده از دوران صفویان است. عمارت اصلی باغ که قدمتی از دوران صفویه تا قاجاریه داشته است در زمین لرزه سال ۱۳۵۷ شهرستان طبس بطور کلی نابود شده است.
پس از زلزله، کارکنان شرکت نفت کشور اقدام به ساخت بنای حاضر با طرحی سنتی و با هدف جلوگیری از خروج اشیاء تاریخی و اموال فرهنگی طبس نموده که بنا به ضرورت مردم زلزله زده، کاربری بنا به حمام عمومی تغییر پیدا کرد.
این حمام عمومی تا سال ۱۳۸۴ مورد استفاده و بهره‌برداری مردم قرار می‌گرفت ولی به دلیل پیشرفت ساخت و سازهای شهری و توسعه منازل مسکونی، خود به خود به صورت بلا استفاده قرار گرفت و حدود هشت سال بلا تکلیف رها شد.
با توجه به اینکه یکی از مصوبات سفر هیأت دولت به استان، احداث موزه مردم شناسی در طبس بود، بنای «حمام خان» طبس با رضایت مرحوم علی نقی خان نجد شیبانی متولی محترم موقوفه عمادالملکی و با همکاری اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان، به عنوان ساختمان موزه مردم شناسی طبس انتخاب شد.
این موزه با موضوع و محتوای مردم شناسی با حدود ۵۰۰ قلم شیء فرهنگی اهدایی از مردم فرهنگ دوست و علاقه مند طبس و در دوبخش نمایش پیکره‌ها (۹ عدد مانکن مشاغل سنتی) و سالن‌های ویترینی (۲۰ ویترین) به معرفی برخی مشاغل، حرف سنتی و ابزار و لوازم کاربردی- معیشتی مردم در روزگار گذشته می‌پردازد.
تاریخ با همه فراز و نشیب ها و رمز و رازهایش در موزه های تاریخی خراسان جنوبی روایت می شود، موزه های که گنجینه های بسیاری را در خود به یادگار دارند و مسافران و گردشگران را در ایم تعطیلات نوروزی فرا می خوانند.
نظر شما